Θεμελιώδη στοιχεία άσκησης εξωτερικής πολιτικής

Γράφει ο δρ Δημήτρης Γκίκας

Με αφορμή τη συνεχιζόμενη τουρκική προκλητικότητα, με απογοητεύει γενικά η αδυναμία (ή η εμφανιζόμενη ως αδυναμία) του Ελληνικού πολιτικού κατεστημένου και η ένδεια πολλών πολιτών να αντιληφθούν θεμελιώδη στοιχεία άσκησης εξωτερικής πολιτικής.

Α. Η Ελλάδα δεν στάθηκε ποτέ, από την αρχή της γέννησής της ως κράτος, σε ειρηνική «γειτονιά». Είχε και εξακολουθεί να έχει κράτη γύρω της που δεν διέπονται από φιλειρηνικές διαθέσεις. Κατά συνέπεια, δεν μπορούμε να ασκούμε παρόμοια εξωτερική πολιτική με την Ελβετία, ας πούμε. Ούτε, βέβαια μπορούμε να περιοριζόμαστε σε απλές δηλώσεις του τύπου «πρέπει η Τουρκία να αλλάξει πολιτική». Είναι σαν να λες στον γείτονά σου που σου καταπατά το οικόπεδο «θα ήταν καλό, αν θες, να μη μου καταπατάς το οικόπεδο». Πρόκειται για αφελή πολιτική αντίληψη που, μακροπρόθεσμα, έχει οδηγήσει σε δυσοίωνα και καταστροφικά αποτελέσματα.

Β. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν συνιστά τίποτε περισσότερο από μια χαλαρή, οικονομικογενής, ενότητα κρατών που δεν τα συνδέει ούτε κοινή εξωτερική πολιτική, ούτε δυνατότητα άσκησής της. Δεν διαθέτει ενιαίο στρατό και, όπως δείχνει η παρούσα κατάσταση, δεν διαθέτει και τη βούληση να προστατεύει ισότιμα τα συμφέροντα των κρατών – μελών της. Η παραμονή μας σε αυτήν την ένωση μοιάζει, όλο και περισσότερο, με το μικρό παιδί που το έχουν πάρει τα πιο μεγάλα να παίξει μπάλα μαζί τους, αλλά δεν του δίνουν ούτε μία πάσα στο παιχνίδι. Συμπληρώνουμε την «ενδεκάδα», αλλά δεν μας υπολογίζει κανείς.

Γ. Διπλωματία δίχως άσκηση πυγμής δεν υφίσταται, τουλάχιστον σε καταστάσεις όπως η παρούσα. «Αυστηρά» λεκτικά διπλωματικά σχήματα και φραστικές κορώνες μοιάζουν σαν παλιά ελληνική ταινία με τον πρωταγωνιστή να φωνάζει «θα τον πετάξω έξω εγώ», την ίδια ώρα που οπισθοχωρεί έντρομος μπροστά στον συμπρωταγωνιστή του.

Δ. Καμία χώρα δεν πάει σε πόλεμο ελαφρά τη καρδία. Ούτε η Τουρκία το επιθυμεί. Όταν, όμως βλέπει τον γείτονά της να οπισθοχωρεί συνέχεια, εκείνη θα κερδίζει συνέχεια ό, τι διεκδικεί, χωρίς να ανοίξει μύτη. Η λύση δεν είναι ο πόλεμος, αλλά η επίδειξη πυγμής. Και η επίδειξη πυγμής έχει πολύ περισσότερα οφέλη γι’ αυτόν που την ασκεί, παρά η συνεχής υποχωρητικότητα. Η Ιστορία μας το έχει διδάξει αυτό πολλάκις.

Γράφοντας τα παραπάνω, συμπληρώνω ότι δεν με απογοητεύει τελικά τόσο η στάση των συμπολιτών μας απέναντι στα δρώμενα (η στάση είναι πολλές φορές ζήτημα προσωπικών «πιστεύω»), όσο με απελπίζει η στάση της πολιτικής ηγεσίας. Διότι, καθώς δεν υπάρχει άμεση Δημοκρατία και ο λαός δεν αποφασίζει τον τρόπο άσκησης της πολιτικής, η ηγεσία είναι αυτή που θα πάρει τις όποιες αποφάσεις. Αποφάσεις που θα επηρεάσουν το μέλλον το δικό μας και των παιδιών μας.

Ό, τι κι αν κερδίσουν οι Τούρκοι είναι γι’ αυτούς πολύ καλό. Ό, τι, όμως χάσουμε εμείς, θα είναι καταστροφικό – από κάθε άποψη: οικονομική, διπλωματική, στρατιωτική, πολιτική.