29/03/2024

Αξιολογώντας τον Ουκρανό πρόεδρο Zelenskiy

Της Gwendolyn Sasse
Carnegie Europe

Δύο μήνες μετά από την ξεκάθαρη εκλογική του νίκη και ένα μήνα μετά από την ορκωμοσία του ως πρόεδρος, η Ουκρανία και ο υπόλοιπος κόσμος συνεχίζει να τελεί σε σύγχυση για την προσωπικότητα, τις προοπτικές και την εμπειρία του νέου πολιτικού Volodomyr Zelenskiy. Μετά από τον απροκάλυπτο σκεπτικισμό στον δεύτερο γύρο των εκλογών της 21ης Απριλίου, οι περισσότεροι Ουκρανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι προσπαθούν τώρα να δώσουν στον Zelenskiy το τεκμήριο της αμφιβολίας. Μιλούν για μια αλλαγή γενιάς και κάνουν λόγο για έναν διαφορετικό τόνο στις πρώτες συζητήσεις τους με τον 41 έτους Zelenskiy και την ομάδα του.

Αλλά δεν υπάρχει ακόμη απάντηση στο ερώτημα του εάν η προφανής αλλαγή στο στυλ θα συνοδεύεται από μια αλλαγή ουσίας. Μεταρρυθμίσεις εναντίον της διαφθοράς και σημαντική πρόοδος, έχουν γίνει τα δύο βασικά πεδία πολιτικής στα οποία θα αναμετρηθεί η μεταρρυθμιστική ατζέντα του Zelenskiy. Η εγγύτητά του με τον ολιγάρχη Ihor Kolomoyskiy παραμένει σοβαρή ανησυχία, τροφοδοτούμενη περαιτέρω από τον διορισμό του Andriy Bohdan, πρώην δικηγόρου του Kolomoyskiy, ως επικεφαλής της προεδρικής διοίκησης.

Ωστόσο συνολικά, φαίνεται ότι γίνονται αντιφατικοί διορισμοί και με δεσμούς στην ολιγαρχία και άλλοι που αφορούν στην δέσμευση στις μεταρρυθμίσεις. Κάποιοι από αυτούς τους διορισμούς είναι πιθανό να είναι προσωρινοί, γεφυρώνοντας το χρονικό διάστημα μεταξύ της προεδρικής εκλογής και των επικείμενων κοινοβουλευτικών εκλογών.

Ωστόσο υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι η κυβέρνηση χάνει χρόνο και ότι γίνονται προσπάθειες στο παρασκήνιο, κυρίως σε ό,τι αφορά στην προετοιμασία ενός δημοψηφίσματος ειρήνης στο Ντομπάς. Ένα τέτοιο δημοψήφισμα θα ήταν άχρηστο: ποιος θα συμμετείχε; από αυτούς που θα συμμετείχαν, ποιος δεν θα ψήφιζε υπέρ της ειρήνης; Ποια πολιτική θα προέκυπτε από ένα τέτοιο δημοψήφισμα;

Η προσεκτική ομιλία του Zelenskiy στο κοινοβούλιο της Ουκρανίας (Rada), την ημέρα της ορκωμοσίας, στην οποία διέλυσε τη Rada για να προχωρήσει σε πρόωρες εκλογές στις 21 Ιουλίου από τον Οκτώβριο που ήταν προγραμματισμένο, σκοπό είχε να αποδείξει την πολιτική του αποφασιστικότητα. Η επίσημη αιτιολόγηση της διάλυσης της Βουλής ήταν η κατάρρευση του κυβερνητικού συνασπισμού υπό το κόμμα του πρώην προέδρου Poroshenko. Μιλώντας ρητά, ο κυβερνητικός συνασπισμός έχει ήδη διαλυθεί  από τον Poroshenko, ανοίγοντας τον δρόμο για περισσότερους ad hoc συνασπισμούς.

Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ουκρανίας κλήθηκε να αποφασίσει εάν η διάλυση της Βουλής από τον Zelenskiy ήταν συνταγματική. Ως ο πιο ηχηρός αντίπαλος του Zelenskiy, ο Poroshenko προσπαθεί ενεργά να αλλάξει τη διάθεση εναντίον της απόφασης του νέου προέδρου. Σύμφωνα με δημοσκόπηση της εταιρείας Rating, περίπου το 90% των Ουκρανών είναι υπέρ της διεξαγωγής των εκλογών πρόωρα, στις 21 Ιουλίου.

Εάν οι πρόωρες εκλογές πάρουν το “πράσινο φως”, θα πρέπει να οργανωθούν σε λιγότερο από ένα μήνα. Το κόμμα του Zelenskiy θα τα πάει καλά όποτε και αν διεξαχθούν οι εκλογές, παρά τον βαθμό αβεβαιότητας. Το ερώτημα που συνοδεύει κάθε εκλογική διαδικασία είναι η προσέλευση, ιδιαίτερα των νέων. Εάν οι εκλογές γίνουν τον Οκτώβριο, η πρώτη απογοήτευση με τον Zelenskiy μπορεί να έχει ήδη έλθει και να επηρεάσει την κινητοποίηση των ψηφοφόρων ή να αυξήσει τα ποσοστά άλλων κομμάτων, έστω και ελαφρώς.

Αυτή τη στιγμή οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν ότι το κόμμα του Zelenskiy θα διατηρήσει το 45%-50% των ψήφων, και ακολουθεί η Πλατφόρμα Αντιπολίτευσης – Για τη Ζωή, με 10%-12%, το κόμμα του Poroshenko με νέο όνομα, Ευρωπαϊκή Αλληλεγγύη με 8%-10%, το κόμμα Fatherland της πρώην πρωθυπουργού Yulia Tymoshenko με 7%-9%, και το νέο κόμμα του μουσικού Svyatoslav Vakarchuk, Voice, με ποσοστό 5%-6%.

Το κεντρικό ερώτημα είναι εάν ο Zelenskiy πρέπει να σχηματίσει συνασπισμό στην Βουλή ή εάν το κόμμα του μπορεί να εξασφαλίσει αυτοδυναμία. Το κόμμα Fatherland της Tymoshenko αρχίζει να τοποθετείται ως ο πιο πιθανός εταίρος. Σε μία ακόμη μετενσάρκωση, η Tymoshenko θα είχε το βλέμμα της στην πρωθυπουργία, αφού απέτυχε να κερδίσει την προεδρία.

Ο Zelenskiy χρειάζεται απεγνωσμένα τις κοινοβουλευτικές εκλογές, και χρειάζεται μια μεγάλη νίκη για να έχει μια ευκαιρία να χρησιμοποιήσει τον πολιτικό χώρο που μπορεί να προσφέρει το ουκρανικό σύνταγμα. Η ακριβής έκβαση των εκλογών παραμένει δύσκολο να προβλεφθεί, αν μη τι άλλο εξαιτίας του ανάμεικτου εκλογικού συστήματος: τα μισά μέλη του κοινοβουλίου εκλέγονται στη βάση μιας αναλογικής εκπροσώπησης μέσω κλειστών κομματικών καταλόγων και με ένα όριο 5%, και τους άλλους μισούς στη βάση των μονοεδρικών εκλογικών περιφερειών. Ενώ οι τρέχουσες δημοσκοπήσεις δείχνουν πως το κόμμα του Zelenskiy προηγείται ξεκάθαρα έναντι των υπολοίπων, οι εκλογικές περιφέρειες είναι πιο δύσκολο να προβλεφθούν και παραδοσιακά έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση της επιρροής των ολιγαρχών υποψηφίων.

Αφού έκανε το πρώτο του ταξίδι στο εξωτερικό στις Βρυξέλλες στις 4-5 Ιουνίου, ο Zelenskiy χρειάζεται και πάλι να χτίσει την εικόνα του στην εξωτερική πολιτική, έναν από τους βασικούς τομείς πολιτικής του προέδρου με βάση το ουκρανικό σύνταγμα. Στις 17 Ιουνίου ο Zelenskiy επισκέφθηκε τον Γάλλο ομόλογό του Emmanuel Macron, χθες την Γερμανίδα Καγκελάριο Angela Merkel και τον πρόεδρο Frank-Walter Steimeier στο Βερολίνο.

Στη διάρκεια της επίσκεψής του στη Γαλλία, ο Macron έδωσε έμφαση στη μεταρρυθμιστική διαδικασία και στην πιθανότητα να διεξαχθούν νέες συζητήσεις στο νορμανδικό πλαίσιο, το οποίο φέρνει στο ίδιο τραπέζι τον Γάλλο, τον Γερμανό, τον Ρώσο και τον Ουκρανό ηγέτη, για τον τερματισμό του πολέμου στον Ντομπάς. Η επίσκεψη στο Βερολίνο είναι πιθανό να καταλήξει με παρόμοιες ασαφείς δηλώσεις -αν και τελευταίως η Γερμανία αύξησε την οικονομική της στήριξη στο μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα της Ουκρανίας.

Για την ώρα, κάθε επίσκεψη στο εξωτερικό βοηθάει στην καλύτερη κατανόηση της θέσης του Zelenskiy, στην ενσωμάτωσή του στα δίκτυα ευρωπαϊκής πολιτικής, και ίσως στην διαμόρφωση της ατζέντας του. Στο Βερολίνο είναι ακόμη περισσότερο άγνωστος από ό,τι στο Παρίσι, όπου έκανε μια σύντομη επίσκεψη πριν από τον β΄ γύρο των προεδρικών εκλογών. Η εμπλοκή της Γερμανίας θα είναι κρίσιμη εάν πρόκειται να λάβει χώρα μια νέα συνάντηση υπό το πλαίσιο της Νορμανδίας. Μια τέτοια συνάντηση θα ήταν εξαιρετικά πολιτική, καθώς θα ήταν η πρώτη φορά που θα συναντιούνταν ο πρόεδρος της Ρωσίας Putin με τον Ουκρανό πρόεδρο Zelenskiy.

Ο πραγματικός Zelenskiy θα έρθει στο προσκήνιο μόνο μετά από τις κοινοβουλευτικές εκλογές -δηλαδή μετά από τον Ιούλιο ή τον Οκτώβριο φέτος. Μέχρι τότε, το εσωτερικό και τα διεθνή κοινά θα συνεχίσουν να αναρωτιούνται ποιες θα είναι οι προτεραιότητές του. Στο μεταξύ, τα ταξίδια του Zelenskiy στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες μπορούν να βοηθήσουν τουλάχιστον να σχηματιστεί μια εντύπωση του ανθρώπου πίσω από την προεδρία και εν μέρει να αναπροσαρμόσουν τα δίκτυα πολιτικής. Το διακύβευμα παραμένει εξαιρετικά υψηλό για την Ουκρανία.

πηγή:Capital.gr

Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail
Geopolitics & Daily News Copyrights Reserved 2024