Τι πρεσβεύει ο νέος σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ
Του Κώστα Ράπτη
Μόλις ένα 24ωρο αφότου έκανε γνωστά τα ονόματα των πέντε υποψηφίων για τη θέση του συμβούλου εθνικής ασφαλείας, ο Ντόναλντ Τραμπ κατέληξε στην επιλογή του Ρόμπερτ Ο’ Μπράιεν, μέχρι τώρα ειδικού προεδρικού απεσταλμένου για θέματα ομήρων.
Ο διάδοχος του Τζον Μπόλτον μοιάζει να βρίσκεται στον αντίποδα του προκατόχου του: όχι από την άποψη της πολιτικής φιλοσοφίας, αλλά της μεθοδολογίας. Βρίσκεται επίσης πολύ κοντά στον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών: τόσο που πολλοί υποστηρίζουν ότι με τον διορισμό του υλοποιείται τρόπον τινά το σενάριο που είχε κυκλοφορήσει να αναλάβει ο Μάικλ Πομπέο το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας παράλληλα με τα καθήκοντά του στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, όπως είχε συμβεί με τον Χένρι Κίσινγκερ τη δεκαετία του ’70.
Φέρεται ακόμη να διατηρεί καλές σχέσεις με τη CIA και τη διευθύντριά της, Τζίνα Χάσπελ, καθώς και με τον άλλοτε καθηγητή του και νυν υπουργό Άμυνας, Μαρκ Έσπερ.
Άνθρωπος βγαλμένος από τα σπλάχνα των Ρεπουμπλικανών, ο Μορμόνος το θρήσκευμα Ο’ Μπράιεν σπούδασε νομικά και πολιτικές επιστήμες στην Καλιφόρνια, συνίδρυσε μιαν επιτυχημένη δικηγορική εταιρεία, ενώ υπηρέτησε και στις τάξεις του αμερικανικού στρατού. Έχει εκπροσωπήσει την πολιτεία της Οκλαχόμα στην αγωγή της εναντίον της Volkswagen για το σκάνδαλο των παραπλανητικών τιμών εκπομπών καυσαερίων.
Ο τέταρτος κατά σειρά σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του Τραμπ θήτευσε ως ειδικός σε θέματα εξωτερικής πολιτικής πλάι στους διεκδικητές του προεδρικού χρίσματος Τεντ Κρουζ και Σκοτ Ουόκερ το 2016 και στον Ρεπουμπλικανό υποψήφιο πρόεδρο Μιτ Ρόμνι το 2012. Με άλλα λόγια, προσχώρησε στο στρατόπεδο του νυν προέδρου μετά την εκλογική του νίκη, ωστόσο δεν υπήρξε ποτέ φειδωλός στον εγκωμιασμό του πολιτικού του προϊσταμένου.
Ως προεδρικός απεσταλμένος για θέματα ομήρων πέτυχε την απελευθέρωση του κρατούμενου στην Τουρκία Αμερικανού πάστορα, Άντριου Μπράνσον, ενώ έχει απασχοληθεί και με το ζήτημα των πολιτών των ΗΠΑ που βρίσκονται στις ιρανικές φυλακές του Εβίν. Περισσότερο γνωστός στο ευρύ κοινό πάντως έγινε με την υπόθεση του Αμερικανού ράπερ A$AP Rocky, ο οποίος είχε φυλακισθεί στη Σουηδία για ξυλοδαρμό.
Ο Ο’ Μπράιεν είναι θιασώτης της “αμερικανικής εξαίρεσης” (exceptionalism) και από τη θητεία του παλαιότερα στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών διατηρεί έντονες επιφυλάξεις για τη λειτουργία του Οργανισμού. Χαρακτηριστικά είχε αναφέρει ότι ως και ο 13χρονος γιος του, που ενδιαφέρεται περισσότερο για τον αθλητισμό παρά για την πολιτική, είχε απορήσει τι φόρουμ είναι αυτό στο οποίο όλοι οι δικτάτορες του κόσμου συγκεντρώνονται για να καταγγείλουν την Αμερική.
Στο βιβλίο του “Ενώ η Αμερική κοιμόταν”, που εξέδωσε το 2016, κατήγγειλε την πολιτική Ομπάμα της “ηγεσίας από το πίσω κάθισμα” και προέκρινε την επιστροφή στη λογική του Ρόναλντ Ρίγκαν για “ειρήνη διά της ισχύος”. Σκληρός στις θέσεις του έναντι του Ιράν και της Κίνας, υποστηρίζει ότι η διεθνής συμφωνία του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης νομιμοποίησε την Ισλαμική Δημοκρατία ως δύναμη στο κατώφλι της απόκτησης πυρηνικών όπλων, ενώ ιδιαίτερα επιμένει στην ανάσχεση της θαλάσσιας ισχύος του Πεκίνου.
Με την επιλογή του Ο’ Μπράιεν ο Τραμπ προσβλέπει στη διαμόρφωση μιας ομάδας εξωτερικής πολιτικής με περισσότερη συνοχή και λιγότερη αλληλοϋπονόμευση. Ο ένοικος του Λευκού Οίκου έχει ανάγκη από κάποιον που να επιδεικνύει νομιμοφροσύνη και να λειαίνει τις τριβές του μηχανισμού λήψης αποφάσεων, όχι μια προσωπικότητα υψηλού προφίλ με ιδιαίτερη ροπή προς τις διαρροές, όπως ο Μπόλτον. Κυρίως όμως χρειάζεται έναν πεπειραμένο διαπραγματευτή, καθώς οι αποτυχίες των τελευταίων εβδομάδων (ως προς το Αφγανιστάν, το Ιράν κ.ο.κ.) αναδεικνύουν την ανάγκη να συνομιλήσει αποτελεσματικότερα η Ουάσιγκτον με τους αντιπάλους της.