Η μεταβλητή γεωμετρία της μετεγκατάστασης προσφύγων
Γράφει ο Νότης Μαριάς,
Οι αθρόες μεταναστευτικές ροές προς τα νησιά του Αιγαίου αλλά και τον Έβρο συνεχίζονται ακάθεκτες. Ο Ερντογάν ανάλογα με τις επιδιώξεις του κάθε φορά «ανοιγοκλείνει την κάνουλα» με αποτέλεσμα ιδίως τα νησιά του Αιγαίου να μην αντέχουν άλλους πρόσφυγες και παράνομους μετανάστες όπως άλλωστε και ολόκληρη η χώρα. Έτσι ο Σουλτάνος πιέζει Ελλάδα και Ε.Ε. προκειμένου να ενθυλακώσει επιπλέον 3 δις ευρώ και να ανεβάσει στα 9 δις ευρώ το συνολικό ευρωπαϊκό πακέτο που αναμένεται να πάρει για το προσφυγικό. Ταυτόχρονα απαιτεί να παίρνει το ευρωπαϊκό χρήμα απευθείας η Άγκυρα και όχι οι γνωστές ΜΚΟ.
Στην συνάντηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στη Νέα Υόρκη την περασμένη Τετάρτη ο Ερντογάν εμφανίστηκε δήθεν διαλλακτικός, έτοιμος να συζητήσει την επίλυση του μεταναστευτικού υπό τον όρο βεβαίως ότι οι Βρυξέλλες θα του καταβάλλουν εδώ και τώρα το αντίστοιχο τίμημα και θα του επιτρέψουν με ευρωπαϊκά κονδύλια να εξολοθρεύσει τους Κούρδους.
Οι δύο πρόσφατες συνεδριάσεις του ΚΥΣΕΑ για το μεταναστευτικό όπως επισημάναμε ήδη επιβεβαιώνουν ότι το προσφυγικό-μεταναστευτικό πέραν της οικονομικής και κοινωνικής του διάστασης έχει αποκτήσει πλέον και έντονα στοιχεία που άπτονται της εθνικής ασφάλειας της χώρας. Για τον λόγο αυτό επιβάλλεται η λήψη άμεσων μέτρων και η εγκατάλειψη της πολιτικής του «ήξεις- αφήξεις».
Σε επίπεδο Ε.Ε. βεβαίως συνεχίζεται η γνωστή τακτική της μη ανάληψης των συλλογικών ευθυνών που συνεπάγεται η προσφυγική και μεταναστευτική κρίση. Λες και το πρόβλημα δεν είναι ευρωπαϊκό αλλά δήθεν καθαρά Ελληνικό. Έτσι τα διάφορα κράτη μέλη της Ε.Ε. σφυρίζουν αδιάφορα και το μόνο που είναι διατεθειμένα να πράξουν είναι να καταβάλλουν περιορισμένα κονδύλια στην Τουρκία στο πλαίσιο της Κοινής Δήλωσης Ε.Ε.-Τουρκίας για το προσφυγικό. Ταυτόχρονα κωλυσιεργούν κατά την διαδικασία αναθεώρησης του Δουβλίνο 3 που ως γνωστόν έχει μετατρέψει την Ελλάδα σε αποθήκη ψυχών. Επιπλέον δεν δέχονται να ολοκληρώσουν το πρόγραμμα μετεγκαταστάσεων 66.400 προσφύγων από Ελλάδα και δείχνουν μάλιστα ήδη ικανοποιημένα που το εν λόγω πρόγραμμα μετεγκαταστάσεων έχει εκτελεστεί μόνο κατά το 1/3!!! Τέλος η ευρωπαϊκή στήριξη της Ελλάδας για τη διαδικασία εξέτασης αιτήσεων ασύλου στην Πατρίδα μας είναι σχεδόν ανύπαρκτη ενώ η περίφημη Frontex που επιτηρεί τα θαλάσσια σύνορα με την Τουρκία έχει στην ουσία μετατραπεί σε tour operator που μεταφέρει τις βάρκες με τους πρόσφυγες και παράνομους μετανάστες με ασφάλεια στα Ελληνικά νησιά.
Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι από τις αρχές του 2019 έχουν εισέλθει στην Ελλάδα πάνω από 38.000 πρόσφυγες και παράνομοι μετανάστες ενώ σε Ιταλία και Ισπανία μαζί οι αριθμός αυτός περιορίζεται στις 15.000.
Και ενώ είναι προφανές ότι το βασικό πρόβλημα για την Ε.Ε. εμφανίζεται στα Ανατολικά λόγω της γνωστής πολιτικής της Τουρκίας, οι Βρυξέλλες δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη λήψη μέτρων που αφορούν τον περιορισμό των μεταναστευτικών ροών στην Κεντρική Μεσόγειο και όχι στην Ανατολική Μεσόγειο.
Μάλιστα καθώς παρατηρείται ιδιαίτερη απροθυμία συμμετοχής των χωρών του Βίζεγκραντ και όχι μόνο, οι Βρυξέλλες με πρωτοβουλία της Ιταλίας συντονίζουν πλέον ομάδα προθύμων κρατών μελών της Ε.Ε. που θα αναλάβουν αναλογικά το βάρος των προσφυγικών ροών από την Κεντρική Μεσόγειο. Πρόκειται για ένα σύστημα μεταβλητής γεωμετρίας δομημένο σε εθελοντική βάση και για περιορισμένο χρονικό διάστημα. Στο κλαμπ λοιπόν των προθύμων συμμετέχουν η Ιταλία και η Μάλτα –που ως γνωστόν έχουν κλείσει τα λιμάνια τους σε πλοία που μεταφέρουν πρόσφυγες και παράνομους μετανάστες– καθώς και η Γαλλία, η Γερμανία και η Φινλανδία. Έτσι υπό τον συντονισμό των Βρυξελλών και της Φινλανδικής Προεδρίας το σχήμα των προθύμων παρεμβαίνει προκειμένου να αμβλυνθούν οι μεταναστευτικές ροές στην Κεντρική Μεσόγειο και να ανακουφιστούν κάπως η Μάλτα και η Ιταλία. Στόχος του εγχειρήματος είναι η αύξηση των προθύμων χωρών σε τουλάχιστον δέκα ενώ σε πρώτη φάση φαίνεται να εντάσσονται και η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και το Λουξεμβούργο.
Βεβαίως θα περίμενε κανείς με βάση τα στοιχεία των μεταναστευτικών ροών, η εν λόγω πρωτοβουλία των προθύμων να καλύψει τις μεταναστευτικές ροές που δέχεται η Πατρίδα μας. Δυστυχώς τουλάχιστον προς στιγμήν το σχήμα επικεντρώνεται μόνο στις μεταναστευτικής ροές της Κεντρικής Μεσογείου.
Η απαράδεκτη αυτή κατάσταση και η ευρωπαϊκή αδιαφορία έναντι της Ελλάδος δεν μπορεί και δεν πρέπει να συνεχιστεί. Έτσι μέχρις ότου αποφασιστεί συνολικά από την Ε.Ε. η επανάληψη του προγράμματος μετεγκατάστασης θα πρέπει να εφαρμοσθεί ένα προσωρινό πρόγραμμα μετεγκατάστασης προσφύγων και από την Ελλάδα προς την όποια Ομάδα προθύμων κρατών μελών της Ε.Ε. που θα αναλάβουν την αναλογική κατανομή των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών που αντιμετωπίζει η Πατρίδα μας.
Σ’ αυτήν την κατεύθυνση πρέπει να κινηθεί η κυβέρνηση στη συνάντηση του Συμβουλίου Υπουργών Εσωτερικών της Ε.Ε. στις 8 Οκτωβρίου προκειμένου να μην μείνει η Ελλάδα εκτός νυμφώνος, παλεύοντας βεβαίως ταυτόχρονα για μόνιμο σύστημα μετεγκατάστασης προσφύγων σε επίπεδο Ε.Ε. και κατάργηση του Δουβλίνου 3.
*Πρόεδρος του Κόμματος ΕΛΛΑΔΑ – Ο ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ, Καθηγητής Θεσμών Ε.Ε. στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην ευρωβουλευτής.
