Πούτιν και Ερντογάν μοίρασαν την περιοχή – Πώς επανήλθε η Συμφωνία των Αδάνων
Νέα δεδομένα στην εισβολή στη Συρία, δημιουργεί η συμφωνία Πούτιν – Ερντογάν, εφόσον βεβαίως υπάρξει τήρηση των όρων που έχουν τεθεί μέχρι να λήξει η νέα εκεχειρία.
Οπως όλα δείχνουν στην ευρύτερη περιοχή της Συρίας και ειδικά στις κουρδικές περιοχές γίνεται μοίρασμα εδαφών, μια επαναχάραξη συνόρων με τους βασικούς πόλους, Ρωσία και Τουρκία, να είναι οι κερδισμένοι και τις ΗΠΑ να αποχωρούν από την περιοχή, όπως άλλωστε είχε υποσχεθεί ο Ντ. Τραμπ.
Η συμφωνία έχει πολλά κενά και «τρύπες» και κανείς δεν ξέρει αν θα έχει κι επιτυχή κατάληξη. Οπως π.χ. τι θα γίνει με τους Κούρδους; Θα γίνουν έρμαια του καθεστώτος Ασαντ; Επίσης, σύμφωνα με το CNN, η συμφωνία για κατάπαυση του πυρός επιτρέπει στην Τουρκία να κρατήσει τα στρατεύματά της έως τον αυτοκινητόδρομο Μ4 στη βόρεια Συρία- που είναι παράλληλα στα σύνορα- χωρίς να υπάρχει ουδέτερη ζώνη μεταξύ αυτής της περιοχής και εκείνες των Κούρδων. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω μάχες και σε τουρκική επέκταση.
Ακόμη πολλοί Κούρδοι ζουν στις πόλεις Καμισλί- που εξαιρέθηκε από τη συμφωνία- και Κομπάνι, στην οποία μπήκαν περαιτέρω ρωσικές δυνάμεις την Τετάρτη. Το να διασφαλιστεί ότι δεν θα μείνουν Κούρδοι μαχητές σε απόσταση 30 χλμ. από τα σύνορα είναι δύσκολη υπόθεση, με δεδομένο ότι αυτοί οι Κούρδοι θα θέλουν να προστατεύσουν τις οικογένειές τους που ζουν στις συγκεκριμένες περιοχές. «Οπότε, η συμφωνία του Σότσι είναι πιθανότατα άλλη μία ανάπαυλα στη μάχη αντί για μια μόνιμη λύση», αναφέρει το CNN.
Η συμφωνία των Αδάνων
Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα είναι η ανάλυση που κάνει στα «ΝΕΑ» της Πέμπτης, ο Δημήτρης Σταθακόπουλος, δρ του Παντείου Πανεπιστημίου (Οθωμανική Κοινωνία & Πολιτισμός), συνεργάτης του Εργαστηρίου Τουρκικών και Ευρασιατικών Μελετών (ΕΤΕΜ) του Πανεπιστημίου Πειραιά, δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω.
Ο κ. Σταθακόπουλος θυμίζει τη συμφωνία των Αδάνων πριν από περίπου 20 χρόνια η οποία επανέρχεται. Γράφει συγκεκριμένα:
Η Συμφωνία των Αδάνων (19-20 Οκτωβρίου 1998) μεταξύ Τουρκίας – Συρίας αφορούσε την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, ενώ κοινωνοί ήταν η Αίγυπτος, το Ιράν, ακόμα και ο Λίβανος. Ως τρομοκρατία την εποχή εκείνη οριζόταν το PKK και ο Οτζαλάν (κατ’ επέκταση αργότερα το YPG, που δημιουργήθηκε το 2004), η δε Συρία είχε παρουσιάσει καταλόγους κούρδων «τρομοκρατών» για να δικαστούν, στα πλαίσια της αρχής της αμοιβαιότητας, αφού πλέον δεν θα επέτρεπε καμία δραστηριότητα – από το έδαφός της – που θα έθετε σε κίνδυνο την ασφάλεια και σταθερότητα της Τουρκίας. Τα παραπάνω αφενός έρχονταν ως ομαλοποίηση των σχέσεων Τουρκίας – Συρίας αναφορικά με τη διαχείριση των υδάτων Τίγρη και Ευφράτη, αφετέρου «εξουδετέρωναν» τις δράσεις του PKK ομαλοποιώντας ευρύτερα και τις σχέσεις Τουρκίας – Ιράν.
Οπως τότε, έτσι και σήμερα, η Συρία δήλωνε και δηλώνει πως δεν εγκατέλειψε τους Κούρδους, αλλά επέλεξε τη φιλία και την ειρήνη (sic), έχοντας όμως πάντα υπ’ όψιν το δικό της κουρδικό πρόβλημα, ήδη από το 2004 με το Καμισλί και μέχρι σήμερα με τη ζώνη της Rojavayê Kurdistanê.
Ομως το 2011 η Συμφωνία των Αδάνων ανεστάλη de facto, αφού οι σχέσεις Τουρκίας – Συρίας έγιναν (;) «εχθρικές», επειδή η Συρία έδειχνε ανοχή στο YPG, μια και η Τουρκία στήριζε τις αντικαθεστωτικές ομάδες της Συρίας.
Η συνάντηση
Φαίνεται όμως πως η συνάντηση Πούτιν – Ερντογάν στο Σότσι επαναφέρει την de jure χρήση της Συμφωνίας των Αδάνων, ή τουλάχιστον το πνεύμα της. Η Τουρκία θα κάνει απευθείας συνομιλίες με τη Συρία, ενώ επεκτείνεται η χαμένη συριακή κυριαρχία σε μέρη που ήλεγχαν οι Κούρδοι, οριζόμενοι ως «τρομοκράτες» και από τις δύο πλευρές, με την ανοχή / συναίνεση Ρωσίας – ΗΠΑ.
Ως εκ τούτου η Τουρκία «νομιμοποιείται» να παρεμβαίνει στη ζώνη ασφαλείας Ταλ Αμπιάντ – Ρας αλ Αϊν στη Βορειοανατολική Συρία για την καταπολέμηση απειλών που προέρχονται από τους «τρομοκράτες» Κούρδους και επομένως η επέμβαση αυτή δεν παραβιάζει τη συριακή κυριαρχία αφού βασίζεται στη συμφωνία του 1998, όπως επικαιροποιήθηκε στο Σότσι. Ωφελημένο, παρά τις «ευαισθησίες-επιφυλάξεις» του, βγαίνει και το Ιράν, που φυσικά δεν θέλει τη δημιουργία Κουρδιστάν στη Συρία ή ως σφήνα στο τετραμερές σύνορο Τουρκίας – Συρίας – Ιράκ – Ιράν, ενώ με χαρά βλέπει τη ρητορική και πρακτική αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από το «κουρδικό πεδίο».
Το Ιντλιμπ προς το παρόν παραμένει ένα ισχυρό πρόβλημα που είτε θα οδηγήσει στη λύση του όλου θέματος είτε θα είναι η σπίθα αναζωπύρωσης και μη ευδοκίμησης των σχεδίων.
Τα ερωτήματα
Σε κάθε περίπτωση τα ερωτήματα παραμένουν: Είναι όλα τα εκατομμύρια των Κούρδων ενωμένα και θέλουν τη δημιουργία ανεξάρτητου κράτους στηριζόμενου στο PKK-YPG; Μάλλον όχι. Η παρουσιαζόμενη «νίκη» όλων των εμπλεκομένων (πλην κούρδων μαχητών) θα οδηγήσει τελικά σε ειρήνευση ή όχι; Η Τουρκία θα στρέψει προς Κύπρο, Αιγαίο και Θράκη, που έτσι κι αλλιώς τα θεωρεί ανοιχτά θέματα;
Και πόσο έτοιμες είναι η κυπριακή και η ελληνική πλευρά να αντιμετωπίσουν τα τουρκικά αιτήματα / διεκδικήσεις, όταν αντιτάσσουμε το διεθνές δίκαιο και τις συμμαχίες μας, που όπως είδαμε δεν λειτουργούν αντικειμενικά, αλλά εντελώς υποκειμενικά / συμφεροντολογικά και ανά περίπτωση, μέχρι «προδοσίας», για να θυμηθούμε τον Νικολό Μακιαβέλι στο έργο του «Il Principe» («Ο Ηγεμών»).
