Πώς το Netflix άλλαξε τις ισορροπίες σε Hollywood και βιομηχανία των media τη δεκαετία του 2010
Της Tara Lachapelle
Bloomberg Opinion
Ήταν η δεκαετία που άλλαξε τον ίδιο τον ορισμό της έννοιας “τηλεόραση”. Απόδειξη; Ένα ουσιαστικό: Netflix. Και ένα ρήμα: stream.
Ο αγώνας του επιχειρηματικού κλάδου των τηλεοπτικών μέσων για προσαρμογή στη νέα ορολογία πυροδότησε μια μανία συγχωνεύσεων που σύντομα συγκέντρωσε την αγορά ψυχαγωγικού περιεχομένου και υπηρεσιών συνδρομητικής τηλεόρασης στα χέρια λίγων και ισχυρών. Στον παρακάτω πίνακα αποτυπώνεται το τι επέφερε η εμφάνιση της Netflix Inc., η παρεμβατικότητα των Μεγάλων του τεχνολογικού κλάδου των ΗΠΑ (Big Tech), αλλά και μια δεκαετία επιχειρηματικών deals στον χώρο των μέσων μαζικής ενημέρωσης και της ψυχαγωγίας:
Καθώς οι θεατές αποφάσισαν ότι δεν χρειάζονταν τόσο πολλούς διαφορετικούς τηλεοπτικούς σταθμούς, ο κλάδος αποφάσισε ότι δεν χρειάζονται και τόσο πολλά εταιρικά σχήματα. Εμβληματικές και κάποτε ισχυρότατες εταιρείες, όπως η 21st Century Fox και η Time Warner Cable, αποκτήθηκαν από τους ανταγωνιστές τους, οι οποίοι ήταν καλύτερα εξοπλισμένοι για να πραγματοποιήσουν τον διάπλου της νέας εποχής του streaming. Η ένταξη των στούντιο της Fox στην οικογένεια της Walt Disney πιθανότατα αποτέλεσε το μεγαλύτερο σοκ, ωστόσο οι πιο σημαντικές εξαγορές της Disney από άποψη ουσίας ήταν εκείνες των brand της Marvel και του “Star Wars”, που οδήγησαν στην σχεδόν απόλυτη κυριαρχία της επί της μεγάλης οθόνης.
Φυσικά, η “μεγάλη οθόνη” δεν είναι πλέον και τόσο μεγάλη: η Netflix παράγει μόνη της περισσότερα έσοδα σε σχέση με το σύνολο του box office στη Βόρεια Αμερική. Αρχικά μια υπηρεσία παροχής DVD μέσω ταχυδρομείου, της οποίας ο μεγαλύτερος ανταγωνιστής ήταν τα καταστήματα Blockbuster, η Netflix έχει πλέον αξία ανάλογη με εκείνη της Comcast. (Για κάποιο χρονικό διάστημα, η κεφαλαιοποίησή της είχε ξεπεράσει εκείνη του κολοσσού της καλωδιακής τηλεόρασης). Έχει επίσης δελεάσει μερικούς από τους πλέον περιζήτητους σκηνοθέτες και ηθοποιούς του Hollywood, ενώ άλλοι έχουν επιλέξει να διαθέσουν το ταλέντο τους για την παραγωγή ταινιών στην Apple και την Amazon.
Όλα αυτά την ίδια ώρα που η Lions Gate, τα στούντιο που παρήγαγαν τα “Hunger Games”, μόλις και μετά βίας διατηρεί την ανεξαρτησία της. Η CBS και η Viacom μετατράπηκαν πρόσφατα από κοινού σε ViacomCBS, ωστόσο δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι, ακόμη και ενωμένοι, δεν θα αποτελέσουν θήραμα των νέων κολοσσών. Η Discovery μπόρεσε να πάρει στα χέρια της την αγορά προγραμμάτων οικιακού και μαγειρικού περιεχομένου, αποκτώντας την ιδιοκτησία της HGTV και του Food Network. Ωστόσο, η κομβικότερο συμφωνία της δεκαετίας ήταν εκείνη στην οποία η AT&T, που κάποτε δεν ήταν τίποτε περισσότερο από μια εταιρεία τηλεπικοινωνιών, “κατάπιε” την Time Warner, μητρική της HBO.
Ο ιστορικός Απρίλης του Netflix
Οι λεγόμενοι “πόλεμοι του streaming” δεν έχουν κάποια αυστηρά καθορισμένη ημερομηνία έναρξης, ωστόσο κομβικό σημείο τους αποτελεί η 2α Απριλίου 2010. Αυτή ήταν η ημέρα που εμφανίστηκε η εφαρμογή της Netflix στο Apple iPad. Μέσα σε λίγους μήνες βρισκόταν στο iPhone App Store και ξαφνικά το streaming χωρούσε στην τσέπη του μπουφάν μας, ταξιδεύοντας μαζί μας οπουδήποτε κι αν βρισκόμασταν ή πηγαίναμε. Όχι πολύ καιρό πριν, η Netflix είχε κλείσει μια μοιραία (όχι βεβαίως για την ίδια) συμφωνία διανομής με το κανάλι premium καλωδιακού περιεχομένου Starz, το οποίο κατείχε τα δικαιώματα σημαντικών ταινιών λίγους μήνες αφόρου αυτές κατέβαιναν από τους κινηματογράφους.
Το Starz θα μετάνιωνε αργότερα για τη συμφωνία, ωστόσο για τη Netflix, αυτή σήμαινε την απόκτηση πρόσβασης σε χιλιάδες ταινίες, συμπεριλαμβανομένων των επιτυχιών της Disney (που αργότερα προχώρησε στη δική της συμφωνία με την υπηρεσία). Και ακριβώς έτσι, μια εφαρμογή με κόστος 9 δολάρια τον μήνα έγινε μια βιώσιμη και ικανοποιητική εναλλακτική λύση στην καλωδιακή τηλεόραση.
Τότε άρχισαν οι συγχωνεύσεις.
Λίγοι επιχειρηματικοί κλάδοι επηρεάστηκαν από την εξέλιξη της τεχνολογίας αυτά τα τελευταία 10 χρόνια περισσότερο από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης – φυσικά, πρώτα και κύρια επηρεάστηκαν τα έντυπα μέσα, αλλά σε μεγάλο βαθμό αυτό ίσχυσε και για τους κολοσσούς της ψυχαγωγίας, όπου τα διακυβευόμενα μεγέθη ήταν σαφώς μεγαλύτερα. Μέχρι το 2015, ο πυρήνας της ισχύος του κλάδου μετατοπίστηκε λόγω των ρωγμών που εμφανίστηκαν στο παραδοσιακό μοντέλο της συνδρομητικής τηλεόρασης. Μια ανακοίνωση εταιρικών αποτελεσμάτων εκείνο το καλοκαίρι από πλευράς της Disney, η οποία έχει περάσει πλέον στη σύγχρονη ιστορία του κλάδου, έδειχνε ότι συνδρομητές εγκατέλειπαν το ESPN, το πιο πολύτιμο κανάλι – asset στον αέρα της καλωδιακής τηλεόρασης.
Τα συνηθισμένα “μπουκέτα” συνδρομών καλωδιακής, που κόστιζαν περί τα 100 δολάρια τον μήνα για να τροφοδοτούν τους συνδρομητές με πολύ περισσότερα κανάλια σε σχέση με εκείνα που χρειάζονταν ή προλάβαιναν να παρακολουθήσουν, έπαιρναν σιγά – σιγά τον δρόμο της κλασικής τηλεόρασης με τα ελεύθερα προγράμματα. Η AT&T, η οποία μόλις είχε στοιχηματίσει στα δορυφορικά πιάτα με την εξαγορά της DirecTV, αναπροσάρμοσε την εστίασή της σε assets περιεχομένου και πέρασε 857 μέρες εντατικών διαπραγματεύσεων και προσπαθειών προκειμένου να κλείσει το deal για την Time Warner.
Σημείο – τομή για τη βιομηχανία αποτέλεσε και η στιγμή που ο – συνήθως υπερεπίμονος και “σκληρός” – Rupert Murdoch πούλησε το μεγαλύτερο μέρος της εταιρείας του στην Disney, σε μια συμφωνία που περιλάμβανε και πολύτιμα franchises όπως οι “Simpsons” και οι “X-Men”. Η πρόσφατη επανένωση της Viacom και της CBS ήταν η προσπάθεια της οικογένειας Redstone να οχυρώσει τα τείχη της δικής της ευάλωτης αυτοκρατορίας, φέρνοντας μαζί τον ραδιοτηλεοπτικό φορέα που κατέχει το Showtime και την μητρική εταιρεία του MTV και της Paramount Pictures.
Μετά τις συγχωνεύσεις και τις εξαγορές, τι;
Από όλες αυτές τις συγχωνεύσεις ξεπήδησαν και όλες οι νέες υπηρεσίες που ουσιαστικά αντιγράφουν το μοντέλο του Netflix, όπως η εφαρμογή Disney+ που ξεκίνησε τον Νοέμβριο και η HBO Max της AT&T, η οποία πρόκειται να αρχίσει την λειτουργία της τον Μάιο. Οι συνδρομές στο Apple TV+ ξεκίνησαν επίσης να πωλούνται τον περασμένο μήνα, ενώ η υπηρεσία Peacock της Comcast – που ονομάστηκε έτσι από το λογότυπο του NBCUniversal – καταφθάνει τον Απρίλιο.
Διασπάσεις, ενοποιήσεις και συγκέντρωση επαναπροσδιόρισαν το τοπίο των μέσων μαζικής επικοινωνίας τη δεκαετία του 2010. Η ερχόμενη δεκαετία θα ξεκινήσει με ένα νέο “παλμαρέ” ηγετικών δυνάμεων στον κλάδο, οι οποίες θα είναι επιφορτισμένες με την προσπάθεια να βγάλουν οικονομική “άκρη” με την αναδιαμόρφωση του πεδίου. Ιστορικοί μεγιστάνες των μέσων ενημέρωσης, όπως ο διευθύνων σύμβουλος της Disney Bob Iger και ο John Malone, ο μεγάλης επιρροής ιδιοκτήτης των Charter και Discovery, βρίσκονται κοντά στη συνταξιοδότηση.
Ο Iger, 68 ετών, έχει προγραμματισμένη ημερομηνία αποχώρησης τον Δεκέμβριο του 2021, ενώ ο 78χρονος Malone έχει αρχίσει να εγκαταλείπει σιγά σιγά διάφορες αρμοδιότητες από το βαρύ φορτίο του. Ο Sumner Redstone είναι 96 ετών και η κόρη του, Shari Redstone, 65 ετών. Ο διευθύνων σύμβουλος της AT&T Randall Stephenson είναι 59 ετών, ενώ ο CEO της Charter, Tom Rutledge, είναι 66. Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Comcast, Brian Roberts, είναι 60 ετών, αν και τα μάλλον ασυνήθιστα άρθρα που έχουν περιληφθεί στο καταστατικό της εταιρείας τού δίνουν τη δυνατότητα να κρατήσει τη δουλειά του για το υπόλοιπο της ζωής του. Ωστόσο, η Comcast ανακοίνωσε πρόσφατα ότι ο Steve Burke θα αποσυρθεί από την θέση του CEO της NBCUniversal στην αρχή του 2020.
Τόσο για τους επενδυτές, όσο και για τους καταναλωτές, ο δρόμος προς το μέλλον μοιάζει αβέβαιος. Η κυνική μας πρόβλεψη; Μια ήδη συρρικνούμενη βιομηχανία θα καταστεί ακόμη μικρότερη.
