Η Ελληνική θαλάσσια ισχύς προϋπόθεση των αμερικανικών στρατηγικών στη Μεσόγειο
Γράφει ο Δημήτρης Τσαϊλάς
Υποναύαρχος ε.α. ΠΝ
Η στρατηγική των ΗΠΑ είναι σαφώς προσανατολισμένη προς τον ανταγωνισμό μεγάλης ισχύος και ενώ η προσοχή επικεντρώνεται στη Ρωσία και την Κίνα, η Μεσόγειος έχει καταστεί αρένα για δυνητικό ανταγωνισμό που δεν πρέπει να αγνοηθεί. Μελετώντας τα κείμενα της στρατηγικής εθνικής ασφάλειας του 2017, τις στρατηγικές εθνικής άμυνας και στρατιωτικής πολιτικής του 2018, διακρίνουμε ό, τι οι ΗΠΑ έχουν στρέψει την προσοχή προς τη Ρωσία και τη Κίνα οι οποίοι είναι οι κύριοι ανταγωνιστές τους. Φυσικά, έχουν επίσης εκδοθεί νέες στρατηγικές για τη Μεσόγειο.
Το 2020 θα αποτελέσει σημείο καμπής για την πολιτική της Μεσογείου των ΗΠΑ;
Για να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα, πρέπει να εξετάσουμε τη στρατιωτική στρατηγική, τους στόχους των Ναυτικών επιχειρήσεων και τις Στρατηγικές Προοπτικές για τη Μεσόγειο.
Η στρατιωτική στρατηγική των ΗΠΑ παρέχει την ευρύτερη άποψη του τρόπου με τον οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες σκοπεύουν να διατηρήσουν τη θέση τους στη διαμόρφωση και τη διατήρηση των προτεραιοτήτων και των συμφερόντων της Μεσογείου που σχετίζονται με την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ. Οι αναφερόμενοι στόχοι είναι:
- Προστατέψτε την πατρίδα
- Ανταγωνιστείτε όταν είναι απαραίτητο για τη διατήρηση ευνοϊκών περιφερειακών ισορροπιών ισχύος
- Βεβαιωθείτε ότι οι συνήθεις τομείς παραμένουν ελεύθεροι και ανοιχτοί
Αυτοί οι τρεις στόχοι είναι παρόμοιοι, αν όχι ταυτόσημοι, με τη φιλοσοφία που στηρίζει τον μεγάλο ανταγωνισμό ισχύος. Η στρατηγική σκοπεύει να επιτύχει αυτούς τους στόχους μέσω της συνειδητοποίησης της περιοχής της Μεσογείου, προκειμένου να εντοπίσει μια ραγδαία αναπτυσσόμενη ρωσική στρατιωτική απειλή. Σύμφωνα με την επιχειρησιακή εμπειρία μου, προκειμένου να διασφαλιστούν τα αμερικανικά συμφέροντα θα βασιστούν σε κανόνες για τη διατήρηση της περιφερειακής σταθερότητας της Μεσογείου, η οποία κανονικά πλαισιώνεται από τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS). Αυτό υποστηρίζουμε και εμείς.
Οι στόχοι του Αμερικανικού Ναυτικού στη Μεσόγειο είναι:
- Υπερασπίστε την κυριαρχία των ΗΠΑ από οποιαδήποτε επίθεση
- Βεβαιωθείτε ότι η περιοχή της Μεσογείου παραμένει μια σταθερή περιοχή χωρίς συγκρούσεις
- Διατηρήστε την ελευθερία των θαλασσών
- Προωθήστε εταιρικές σχέσεις με τη κυβέρνηση των ΗΠΑ και με συμμάχους και εταίρους για την επίτευξη αυτών των στόχων
Το Αμερικανικό Ναυτικό είναι η κύρια ναυτική δύναμη που υπερασπίζεται όχι μόνο τις εκτεταμένες ακτές των ΗΠΑ, αλλά και τις θαλάσσιες ζώνες της συμμαχίας. Ωστόσο, στη Μεσόγειο δημιουργούνται νέες προκλήσεις που καθιστούν δύσκολη την επίτευξη αυτών των στόχων. Συγκεκριμένα, η αύξηση, των στρατιωτικών και αεροναυτικών δραστηριοτήτων δημιουργεί αυξημένους κινδύνους τριβής μεταξύ των στρατιωτικών μονάδων των διαφόρων όμορων κρατών, ιδιαίτερα των τουρκικών που αμφισβητούν τα πάντα. Εξ αιτίας αυτής της έντασης, σήμερα όσο ποτέ άλλοτε, είναι άμεση η ανάγκη για την επανεξέταση της θαλάσσιας ασφάλειας ως μια προοπτική για την προώθηση μιας προσέγγισης οικοδόμησης εμπιστοσύνης μεταξύ των ΗΠΑ, της Ελλάδος και των εγγύς κρατών, προκειμένου να μειωθούν οι ενδεχόμενες πηγές τριβής και κλιμάκωσης στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ανάλυση στρατηγικών
Το 2020, καταδεικνύει ένα αυξημένο ενδιαφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών για να τονίσει τη σημασία της Μεσογείου ενάντια στο συνεχώς αυξανόμενο σκηνικό των ρωσικών και κινεζικών δραστηριοτήτων που θα μπορούσαν να απειλήσουν την εθνική τους ασφάλεια.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες διατύπωσαν σαφή θέση όσον αφορά την κατασκευή του αγωγού East Med, και η Μεσόγειος μετατρέπεται σε μια κρίσιμη αρένα για τα συμφέροντα των ΗΠΑ όσον αφορά την εθνική ασφάλεια και τον μεγάλο ανταγωνισμό ισχύος.
Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα των ΗΠΑ στην περιοχή θα βασίζεται στην υποστήριξη των εταίρων και συμμάχων. Προς το παρόν, η μόνη ουσιαστική και αξιόπιστη βάση των αμερικανών στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο είναι η Σούδα και η πιο αξιόπιστη θαλάσσια δύναμη, το Πολεμικό Ναυτικό της Ελλάδος.
Επίλογος
Γύρω από τον East Med διαμορφώνεται μια νέα αμερικανική στρατηγική στην Ανατολική Μεσόγειο. Με αυτό τον τρόπο αναδεικνύεται η περιοχή ως παράγον ο οποίος παρουσιάζει τεράστιο γεωπολιτικό ενδιαφέρον.
Αυτή η αμερικανική πολιτική, περιλαμβάνει Ελλάδα και Κύπρο. Και εδώ είναι που τα ελληνικά συμφέροντα συμπίπτουν με τα αμερικανικά. Ο δρόμος θα είναι μακρύς και δύσκολος, αλλά για πρώτη φορά ο Ελληνισμός βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση και πλέει παράλληλα με τα συμφέροντα του ισχυρού.
*Ο Υποναύαρχος ε.α. ΠΝ Δημήτρης Τσαϊλάς είναι Senior researcher of Strategy International και Member of Institute for National and International Security.
