29/03/2024

Η Γεωπολιτική του Νέου Κορωνοϊού

Του George Friedman
Geopolitical Futures

Η γεωπολιτική είναι μια αρκετά αργή διαδικασία η οποία ξεδιπλώνεται με προβλέψιμους τρόπους.  Υπάρχουν όμως στιγμές που ένα επικίνδυνο τραπουλόχαρτο εισέρχεται στο παιχνίδι ξαφνικά. Προς το παρόν, δεν μπορούμε να πούμε εάν ο νέος κορονοϊός είναι ένα τέτοιο γεγονός. Δεν γνωρίζουμε ακριβώς πώς μεταδίδεται, πόσο θανατηφόρος είναι, αν προκαλεί μακροχρόνια ασθένεια και ούτω καθεξής. Ξέρουμε ότι έχει ξεσπάσει επιδημόα σε μια κινεζική πόλη, την Wuhan. Ξέρουμε ότι η κινεζική κυβέρνηση τον θεωρεί αρκετά σοβαρό ώστε να επιβάλει σημαντικούς ελέγχους στηνκίνηση μέσα και έξω από τη πόλη και ότι έχει αναφερθεί ένας συγκεκριμένος αριθμός ατόμων που έχουν μολυνθεί στην Κίνα σε σχέση με τον πληθυσμό και ένας μικρότερος αριθμός ατόμων εκτός της Κίνας. Και όλα αυτά τα γνωρίζουμε από τις εκθέσεις των ΜΜΕ, καθώς οι δικές μας γνώσεις για την ιογενή ιατρική είναι περιορισμένες.

Από γεωπολιτική άποψη, η μεταδοτική ασθένεια κυμαίνεται από το κοινό κρυολόγημα έως την Μαύρη Πανώλη (μαύρο θάνατο) . Η πρώτη περίπτωση του κοινού κρυολογήματος είναι πάντα παρούσα, αλλά έχει ελάχιστες συνέπειες. Η δεύτερη  διατάραξε μαζικά την ευρωπαϊκή κοινωνία και σε ορισμένες περιπτώσεις μετατόπισε την περιφερειακή ισορροπία δυνάμεων. Υπάρχει ένα σημείο ενεργοποίησης μεταξύ αυτών των δύο ασθενειών, όπου το πολιτικό σύστημα υψώνει εμπόδια στην καθημερινή ζωή και το εμπόριο τα οποία αποσκοπούν στον περιορισμό της επίδρασης της νόσου. Σε κάποιο βαθμό, οι ενέργειες αυτές είναι αποτελεσματικές και σε κάποιο βαθμό μπορούν να προκαλέσουν επαρκή αποδιοργάνωση και οικονομικά προβλήματα. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε μεταξύ αυτών των σημείων, ώστε οι συνέπειες της εξάπλωσης της ασθένειας αλλά και οι συνέπειες της προστασίας από την ασθένεια να είναι αβέβαιες.  

Η μεγαλύτερη απειλή φαίνεται να είναι οι ταξιδιώτες που μεταφέρουν τον ιό. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν απαγορεύσει την είσοδο στη χώρα των αλλοδαπών που έχουν ταξιδέψει στις κινεζικές περιοχές έξαρσης του ιού, ενώ οι Αμερικανοί πολίτες μπορούν να επιστρέψουν, αλλά βρίσκονται σε καραντίνα για δύο εβδομάδες. Οι μεγάλες αεροπορικές εταιρείες των ΗΠΑ έχουν ξεκινήσει τη διαδικασία αναστολής όλων των πτήσεων προς και από την Κίνα, αλλά οι κινεζικές αεροπορικές εταιρείες και οι αμερικανοί φορτωτές εξακολουθούν να πετούν προς τις ΗΠΑ. Άλλες χώρες, όπως η Ρωσία, επέβαλαν επίσης ταξιδιωτικές απαγορεύσεις. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει επιβάλει περιορισμένα εμπόδια, μέσω των οποίων είναι πιθανό να περάσει η ασθένεια. Πιο σημαντικό, οι θαλάσσιες αποστολές προς και από την Κίνα δεν έχουν διαταραχθεί σημαντικά. Το γεγονός αυτό είναι ζωτικής σημασίας, διότι εάν ανασταλούν οι θαλάσσιες αποστολές, η κατάσταση θα μετατραπεί από πρόβλημα σε κρίση.

Η Κίνα εξαρτάται από τις εξαγωγές για να διατηρήσει την οικονομία της. Περίπου το 20% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος προέρχεται από τις εξαγωγές και ο μεγαλύτερος πελάτης είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, παρά τον εμπορικό πόλεμο μεταξύ τους. Ας υποθέσουμε επίσης ότι ο νέος κορονοϊός είναι πιο κοντά  στη βουβωνική πανώλη  από το κοινό κρυολόγημα ή ότι ο πανικός που προκύπτει από το φόβο του άγνωστου υποχρεώνει τις κυβερνήσεις πολλών χωρών να τοποθετήσουν την Κίνα σε καραντίνα. Απίθανο, αλλά όχι αδύνατο ως πιθανότητα.

Η κινεζική κυβέρνηση πιέστηκε έντονα. Η καταστολή της επαρχίας Xinjiang είχε προκαλέσει μαζική αρνητική αντίδραση από την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Παράλληλα, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επιβάλλει δασμούς στην Κίνα. Η συρρίκνωση των εξαγωγών έπληξε το χρηματοπιστωτικό σύστημα που η κυβέρνηση του Πεκίνου έχει αγωνιστεί να σταθεροποιήσει. Αυτό οδήγησε στο φόβο των κινεζικών αρχών για οικονομική αναταραχή. Το αποτέλεσμα ήταν η αύξηση της ασφάλειας, από την τεχνολογία αναγνώρισης έως την εισβολή στο διαδίκτυο και τις περιοδικές συλλήψεις εκείνων που θεωρούνταν αντιφρονούντες. Η οικονομική ανασφάλεια οδήγησε σε αυξημένη ασφάλεια. Αυτό με τη σειρά του οδήγησε στα γεγονότα του Χονγκ Κονγκ. Οι ταραχές του Χονγκ Κονγκ προκλήθηκαν από νομοσχέδιο που εξουσιοδότησε την Κίνα να εκδώσει κατοίκους του Χονγκ Κονγκ. Αυτή ήταν μια επιθυμία που το Πεκίνο δεν είχε πριν. Όμως, καθώς η κατάσταση εντατικοποιήθηκε, η επιθυμία να διασφαλιστεί η σταθερότητα στο Χονγκ Κονγκ αυξήθηκε. Με το νομοσχέδιο, κάποιοι στο Χονγκ Κονγκ αναγνώρισαν ότι η έκδοση θα μπορούσε να οδηγήσει σε ακραίες καταδίκες. Αντιπροσώπευσε μια υπαρξιακή απειλή για πολλούς στο Χονγκ Κονγκ η οποία μέσω των διαδηλώσεων μεταδόθηκε σε όλο τον κόσμο.

Η κύρια ευθύνη του Κινέζου προέδρου είναι η διαχείριση των σχέσεων με τον σημαντικότερο πελάτη του, τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Κίνα είχε καταφέρει να αποτρέψει τις αμερικανικές απαιτήσεις να μην ανοίξει τις αγορές της και να μην χειραγωγήσει το νόμισμά της κατά την προεδρία του George W. Bush. Αναμενόταν ότι ο Πρόεδρος Xi Jinping θα μπορούσε να συνεχίσει αυτή τη διαδικασία. Δεν κατάφερε να διαχειριστεί τον Πρόεδρο Donald Trump και το αποτέλεσμα ήταν ότι ένα έθνος εξαγωγής να έρθει αντιμέτωπο μ’ ένα καταναλωτικό έθνος. Για να το πούμε απλούστερα, υπάρχει ένας κανόνας στις επιχειρήσεις ότι ποτέ δεν πρέπει να έρχεστε αντιμέτωπος με τον καλύτερο πελάτη σας. Ο Xi  Jinping παραβίασε αυτόν τον κανόνα εισερχόμενος σε μια πάλη δασμών με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

 Αν και η Κεντρική Επιτροπή του Κινέζικου Κομμουνιστικού Κόμματος είναι  γεμάτη με υποστηρικτές του προέδρου Xi, μια κατάσταση όπως αυτή που έχει αναπτυχθεί, μπορεί  να προκαλέσει ανησυχία και να δημιουργήσει φιλοδοξίες. Η ιδέα ότι η Κεντρική Επιτροπή είναι ικανοποιημένη από τη σημερινή οικονομική κατάσταση, τον εμπορικό πόλεμο, τα γεγονότα  Χονγκ Κονγκ και την καταστολή στην επαρχία Xinjiang δεν είναι ιδιαίτερα πιστευτή. 

Ερχόμενοι, λοιπόν, στον κορονοϊό, ας υποθέσουμε ότι οι φόβοι που εκφράζονται δεν αποδεικνύονται υπερβολικοί. Ας υποθέσουμε ότι επιβάλλονται στη Κίνα μαζικοί εμπορικοί περιορισμοί και εμπάργκο και δεν επιτρέπεται στα κινεζικά φορτηγά να αποβιβάζονται στο Λονγκ Μπιτς ή στο Ρότερνταμ Με τους Ρώσους να εξετάζουν ήδη τα βόρεια σύνορα της Κίνας, η χώρα θα απομονωθεί.

Η Κίνα είναι ένα έθνος του οποίου η βασική δυναμική στηρίζεται στο διεθνές εμπόριο. Κάτω από την πίεση των Ηνωμένων Πολιτειών, ο επικίνδυνος ιός θα αναστατώσει αναπόφευκτα τις ισορροπίες στο εμπόριο. Σε αυτό το σημείο, η κινεζική κυβέρνηση, όπως και κάθε κυβέρνηση, θα κατηγορηθεί για ό,τι πήγε στραβά καθώς και για κακή διαχείριση του ιού. 

 Ο λόγος που προχωρήσαμε στην παραπάνω υπόθεση είναι για να τονίσουμε ότι ο κορονοϊός δεν είναι ούτε γεωπολιτικό ούτε πολιτικό γεγονός. Οι ασθένειες εμφανίζονται με κάποια συχνότητα. Ωστόσο, δεδομένης της κινεζικής δυναμικής και της τρέχουσας κατάστασης στη χώρα, ο ιός θα μπορούσε εύκολα να εξελιχθεί σε γεωπολιτικό και πολιτικό γεγονός, που θα προκσαλούσε ένταση στο εσωτερικό της Κίνας και θα οδηγούσε σεμεταβολή της διεθνούς θέσης της.

Να υπογραμμίσω πως δεν έχω ιδέα τι είναι ο “2019-nCoV” ή τί μπορεί να προκαλέσει,  αλλά αν κρίνουμε απ΄ό,τι λέγεται, γι ‘αυτό και το επίπεδο ανησυχίας, να υποθέσω πως ενδεχομένως να είναι επικίνδυνος.  Δεδομένου του φόβου για τις  νέες ασθένειες, θα μπορούσαμε να δούμε μια θεμελιώδη μεταμόρφωση του διεθνούς συστήματος. Στη ζωή δεν είναι όλα γεωπολιτική. Όμως γεγονότα που δεν σχετίζονται με τη γεωπολιτική, μπορούν να συνδεθούν μεταξύ τους και να διαταράξουν τις ισορροπίες. Αυτό ουσιαστικά αποτεί μια άσκηση στη γεωπολιτική θεωρία. Δεν είναι ασήμαντο στην περίπτωση της Κίνας, η οποία διανύει  μια δύσκολη περίοδο και δεν χρειάζεται να τεθεί σε καραντίνα από τον πλανήτη. 

Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail
Geopolitics & Daily News Copyrights Reserved 2024