29/03/2024

Η ανατολή της realpolitik στην Ελληνική πολιτική

Γράφει ο Δημήτριος Τσαϊλάς 

 

Ζούμε σε μια εποχή που μπορούμε να την ονομάσουμε “Η παγκοσμιοποίηση του πολέμου” η οποία καθοδηγείται και διεξάγεται από τα ίδια, τα ισχυρά κράτη που διακηρύσσουν ότι είναι υπέρμαχοι των δημοκρατικών δικαιωμάτων και του διεθνούς δικαίου. Οι καθοδηγούμενες από τους ισχυρούς ηγέτες του Διεθνούς συστήματος εξελισσόμενες αιματηρές κρίσεις εδώ και δεκαετίες δηλώνουν σήμερα μια ακατάπαυστη επιθετικότητα, με πολέμους που εκτείνονται από την Βόρεια και Ανατολική Αφρική, στη Μέση Ανατολή και την Κεντρική Ασία και πέρα από την Ευρασία, την Άπω Ανατολή ως και την Αρκτική ζώνη. Οι περισσότερες κρίσεις αφορούν άμεσα τα σχέδια των εν εξελίξει πολέμων στην ευρύτερη Μέση Ανατολή, στην περιοχή της Κεντρικής Ασίας, όπου συνεπάγονται συντονισμένες ενέργειες.

Η πολεμική προπαρασκευή των κρατών βρίσκεται ήδη σε “ένα προχωρημένο στάδιο ετοιμότητας”. Οι στρατιωτικοί σχεδιαστές των ισχυρών έχουν προετοιμάσει τα περιγράμματα ώστε να επακολουθήσει μια «ανθρωπιστική» στρατιωτική εκστρατεία, στην οποία η Τουρκία (η δεύτερη μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη εντός του ΝΑΤΟ) θα διαδραματίζει κεντρικό ρόλο, είτε μας αρέσει είτε δεν μας αρέσει. Βρισκόμαστε λοιπόν, σε ένα επικίνδυνο σταυροδρόμι. Αναμένεται μια στρατιωτική επιχείρηση που θα λάβει χώρα, στην ευρύτερη Μέση Ανατολή, την περιοχή της Κεντρικής Ασίας, που εκτείνεται από τη Βόρειο Αφρική και την Ανατολική Μεσόγειο στα σύνορα Αφγανιστάν-Πακιστάν με την Κίνα, που είναι πιθανό οι αναταραχές να εξελιχθούν σε ένα εκτεταμένο περιφερειακό πόλεμο. Εμείς είμαστε έτοιμοι για την αντιμετώπιση όλων αυτών των σεναρίων;

Σήμερα η Ελλάδα έχει αρχίσει να αγκαλιάζει τη ρεαλιστική πολιτική στην πράξη, και όχι μόνο στη ρητορική. Με την εξασθενημένη δέσμευση των συμμάχων μας για στήριξη σε μια ενδεχόμενη κρίση με την Τουρκία και αυξημένο ενδιαφέρον για το γεωπολιτικό χώρο μας, οι πολιτικοί μας πλέον αντιλαμβάνονται  ό, τι πρέπει να επενδύσουμε περισσότερο στις ημέτερες αμυντικές δυνατότητές μας, καθώς η χώρα δεν έχει άλλη επιλογή να εφαρμόσει εκτός από την ισχυρή αμυντική πολιτική, και να επιδείξει αξιόπιστη αποτροπή. Ταυτόχρονα, η χώρα προσπαθεί να γίνει πιο ισχυρή αυξάνοντας συνειδητά την εθνική ισχύ της. Μια τέτοια κίνηση είναι πολύ καθυστερημένη και αναγκαία συνέπεια της αυξημένης τουρκικής επιθετικότητας .

Ήρθε ο καιρός που η ελληνική πολιτική πρέπει να γίνει πιο ανεξάρτητη, ξεφεύγοντας από τη λογική όπου απλά μπορούσαμε να συμφωνήσουμε με ό, τι αποφάσιζε η Ουάσινγκτον. Οι δύο κατευθυντήριες δυνάμεις της αμερικανικής στρατηγικής, είναι  ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν να παραμείνουν το πιο ισχυρό κράτος στον κόσμο και η πρωταρχική τους πρόκληση είναι η Κίνα. Εφόσον αυτό ισχύει, η Ασία θα παραμείνει το θέατρο προτεραιότητας για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Αυτό όμως, αφήνει ένα κενό στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ όπου πρέπει να γεμίσουμε με δικές μας ιδέες και οράματα, αν δεν επιθυμούμε να βυθιστούμε από τις επιθετικές πολιτικές της Τουρκίας, καθώς η Αμερική ενεργεί για νέα συμφέροντα που βρίσκονται αλλού.

Αυτός είναι ο βασικός λόγος όπου ο ιδεαλισμός αν δεν αναπληρωθεί πλήρως από μια προσέγγιση της realpolitik μάλλον θα συμπληρωθεί κατά κόρο. Ισχυρίζομαι ότι η ανάληψη δράσης για λόγους εθνικής ασφάλειας, θα καταστρατηγήσει κατ’ ανάγκην την όποια ηθική καθαρότητα. Ένα παράδειγμα είναι η κρίση των προσφύγων και μεταναστών που μαστίζει σήμερα στα ελληνικά σύνορα. Αφού ακολουθήσαμε αρχικά τις ηθικές μας παρορμήσεις το 2015, είδαμε εκτός από εμάς και άλλες χώρες να χτυπιούνται  σκληρά από ένα ανεξέλεγκτο ρεύμα ανθρώπων, αποτελούμενο από ένα μίγμα αναξιοπαθούντων μεταναστών, προσφύγων και συγκαλυμμένων ισλαμιστών  και τρομοκρατών, οι οποίοι παράνομα διέσχισαν την Ευρώπη. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να οδηγήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση σε αυστηροποίηση της μεταναστευτικής ροής προς την Ευρώπη και  στο κλείσιμο μιας νέας συμφωνίας με μια όλο και πιο αυταρχική Τουρκία για να εμποδίσει αυτό το ανθρώπινο κύμα  να διασχίσει τα ευρωπαϊκά σύνορα η οποία όμως δεν τηρήθηκε. Μάλιστα σήμερα,  ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, επιχειρεί να χρησιμοποιήσει τους πρόσφυγες ως σφαίρες στο όπλο του εκβιασμού, για να πιέσει την Ευρωπαϊκή Ένωση να πληρώσει περισσότερα χρήματα και να του δώσει περισσότερα πολιτικά οφέλη, καθώς και να αποσταθεροποιήσει την ελληνική πολιτική σκηνή. Αυτό ανάγκασε τους Ευρωπαίους να αντιδράσουν πολύ πιο επιφυλακτικά, ρίχνοντας στο κάλαθο των αχρήστων τις όποιες ηθικές σκέψεις. Μέχρι πρόσφατα, η Γερμανία απορρίπτει την ιδέα της αποδοχής των ασυνόδευτων παιδιών από τον υπερπλήρη χώρο προσφύγων της Λέσβου. Επίσης όλες οι ευρωπαϊκές χώρες εντείνουν τα μέτρα φύλαξης των συνόρων τους ενώ η Ελλάδα η οποία είναι η κύρια πύλη εισόδου έκλεισε τα σύνορα της και αντιμετωπίζει σε καθημερινή βάση μια πανθομολογούμενης δύσκολης επιχείρησης αποτροπής εισόδου παρανόμων που υποστηρίζονται από τις τουρκικές δυνάμεις, σε όλο το μήκος των χερσαίων και θαλασσίων συνόρων.

Η χώρα μας πρέπει όλο και περισσότερο να πάρει ακόμα πιο δύσκολες και αυστηρές αποφάσεις που θα προκαλέσουν τους υποστηρικτές του ιδεαλισμού. Όπως η ιστορία διδάσκει, «αν θέλουμε ασφάλεια, πρέπει να σφίξουμε πολλά χέρια, τα οποία δεν είναι κατ’ ανάγκη καθαρά». Οι νέες  γενιές μαθαίνουν ήδη το ρεαλισμό της εξωτερικής πολιτικής και για τα όρια του ιδεαλισμού στη διαχείριση πιθανών κινδύνων (ρίσκων). Η επιρροή του ρεύματος του πλουραλισμού/ιδεαλισμού ενδέχεται να μην μας εγκαταλείψει πλήρως, αλλά σίγουρα οι στιγμές επιτάσσουν, να συνδυαστεί με ρεαλιστικές φωνές καθώς η χώρα αρχίζει να επιβάλλει τα δικά της συμφέροντα με περισσότερη σαφήνεια και χωρίς συγγνώμες.

Σαφώς και δεν πρέπει να ρίχνονται όλα τα ιδεαλιστικά όνειρα στο βυθό της θάλασσας. Η ειρήνη, η εθνική ασφάλεια και τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι αξιόλογοι στόχοι, αλλά πρέπει να επιδιώκονται με καθαρό μάτι, γνωρίζοντας τις παγίδες και τους περιορισμούς της ανθρωπότητας. Για αυτό το λόγο πρέπει να συνεχίσουμε την πολυμερή πορεία μας με επιτυχείς και σταθεροποιητικούς οργανισμούς όπως το ΝΑΤΟ, τα Ηνωμένα Έθνη και τις αμυντικές συνεργασίες μας επειδή η ευημερία, η σταθερότητα και η τάξη εξαρτώνται από αυτούς. Ταυτόχρονα όμως, ο Ελληνισμός πρέπει και συνειδητοποιεί ήδη ότι ο κόσμος εκτείνεται και πέρα από τα σύνορά μας και ότι η Ανατολική Μεσόγειος είναι ζωτικός μας χώρος. Η εργαλειοθήκη ενός έθνους όπως η Ελλάδα χρειάζεται περισσότερα από ελπίδες και όνειρα για έναν καλύτερο κόσμο. Χρειάζεται μια καλή δοσολογία ρεαλισμού υιοθετώντας  πιο αυστηρές πρακτικές στήριξης της εθνικής μας ασφάλειας.

 

*Ο Υποναύαρχος ε.α. ΠΝ Δημήτρης Τσαϊλάς είναι Senior researcher of Strategy International και Member of Institute for National and International Security

Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail
Geopolitics & Daily News Copyrights Reserved 2024