Η πανδημία θα δώσει τέλος στη “ζώνη άνεσης” της Ευρώπης

Της Judy Dempsey
Carnegie Europe 

Όποτε υπάρχει κρίση, οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνηθίζουν να λένε ότι η Ένωση θα ανακύψει πιο ισχυρή. Έχουν επανειλημμένως διαψευστεί, και το σύνθημα αυτό έχει χάσει όλο του το νόημα.

Ο πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία, ο οποίος οδήγησε στον θάνατο δεκάδων χιλιάδων στη διάρκεια της δεκαετίας του 1990, δεν οδήγησε στην ανάπτυξη μιας αξιόπιστης εξωτερικής ή αμυντικής πολιτικής.

Η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008-2009, που ακολουθήθηκε από την κρίση του ευρώ στην ΕΕ, δεν ήταν αρκετή για να πείσει τους ΕΥρωπαίους ηγέτες να επιδιώξουν ακόμη μεγαλύτερη οικονομική ολοκλήρωση.

Ο πόλεμος στη Σύρια, τώρα στο 10ο έτος, θα έπρεπε να προκαλέσει τους Ευρωπαίους ηγέτες να λάβουν κάποιας μορφής δράσης για να σταματήσουν τη δυστυχία και τους θανάτους. Αντιθέτως, με κάποιες εξαιρέσεις, οι Ευρωπαίοι ηγέτες έγιναν εσωστρεφείς, απρόθυμοι να λάβουν οποιαδήποτε πολιτική ή ηθική ηγετική θέση.

Και όταν αυτός ο πόλεμος οδήγησε τους πρόσφυγες να προσπαθούν να βρουν ασφάλεια στην Ευρώπη, η αντίδραση αρκετών Ευρωπαίων ηγετών ήταν να τους κρατήσουν εκτός. Μέχρι σήμερα, οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν μπορούν να συμφωνήσουν σε μια μεταναστευτική, προσφυγική πολιτική ή πολιτική ασύλου.

Οι κρίσεις αυτές αντί να οδηγήσουν στο να ενώσουν την Ευρώπη, έχουν ενισχύσει τα μεμονωμένα κράτη-μέλη εις βάρος των θεσμικών οργάνων της ΕΕ. Σε διάφορους βαθμούς, ο κάθε ένας από αυτούς έχει ακολουθήσει τις δικές του οικονομικές και κοινωνικές πολιτικές, και εξωτερικές.

Οι προσπάθειες του Γάλλου προέδρου Emmanuel Macron να δημιουργήσει μια πιο ολοκληρωμένη Ευρώπη, κάτι που ήταν ένα από τα προεκλογικά του συνθήματα που οδήγησαν στην εκλογή του το 2017, έχουν εξασθενίσει. Εν ολίγοις, τα τελευταία χρόνια τα κράτη-μέλη της ΕΕ έχουν μάλλον με ικανοποίηση, ακολουθήσει τον δρόμο τους, ακόμη και υπαναχωρώντας στις δικές τους εθνικές ζώνες “άνεσης”, ενώ την ίδια στιγμή είναι ικανοποιημένοι με το να αφήσουν την Κομισιόν να παραμείνει ο φύλακας του ανταγωνισμού και του εμπορίου.

Λογικά, ο κορονοϊός που τώρα καταστρέφει τμήμα της Ιταλίας και της Ισπανίας και σαρώνει όλη την ήπειρο, θα πρέπει να αποτελέσει την ιδανική ευκαιρία για την ΕΕ να απομακρυνθεί από τον εφησυχασμό και τον εθνικό ατομικισμό και να στραφεί στην αλληλεγγύη και στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Αντιθέτως, η πανδημία μέχρι στιγμής έχει αποδείξει το αντίθετο.

Η κυβέρνηση κάθε κράτους-μέλους έχει υιοθετήσει τον δικό της τρόπο περιορισμού του ιού. ναι, έχουν όλοι τώρα επιβάλλει απαγόρευση κυκλοφορίας και περιορισμούς αφότου είδαν τι συνέβη στην Ιταλία. Και με μπροστάρη τη Γερμανία, οι κυβερνήσεις ανοίγουν τα πορτοφόλια τους και υποστηρίζουν εκείνους που έχουν χάσει τις δουλειές τους ή έχουν υποχρεωθεί σε αναγκαστική άδεια. Και τα εθνικά σύνορα κλείνουν για να περιορίσουν τον ιό.

Αλλά αυτό δεν είναι μια ευρωπαϊκή απάντηση. Η πανδημία δεν έχει δημιουργήσει μια αίσθηση αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών-μελών ούτε έχει οδηγήσει σε επανεξέταση του ρόλου της ΕΕ στον καθορισμό της ατζέντας, ακόμη και σε κάτι τόσο θεμελιώδες όσο η διαφύλαξη του συστήματος υγείας.

Είναι όλα πολύ καλά με τους ανθρώπους να τουητάρουν προς στήριξη των Ιταλών και με ευγνωμοσύνη για τους δεκάδες χιλιάδες του ιατρικού προσωπικού. Αλλά οι κυβερνήσεις και ο ιδιωτικός τομέας έχουν αργήσει δραματικά να παράσχουν τον βασικό προστατευτικό εξοπλισμό τόσο για τους πληθυσμούς τους όσο για την Ιταλία, την Ισπανία και άλλες χώρες των οποίων τα συστήματα υγείας με δυσκολία μπορούν να ανταπεξέλθουν στον υψηλό αριθμό των κρουσμάτων και των θανάτων.

Πραγματικά, για ένα τόσο πλούσιο τμήμα του κόσμου, είναι αξιολύπητο να βλέπουμε τη Ρωσία και την Κίνα να είναι αυτές που προσφέρουν ιατρική βοήθεια στην Ιταλία και στην Ισπανία. Αυτές είναι οι δύο χώρες που κάνουν τα μέγιστα για να διχάσουν την Ευρώπη και να αποδυναμώσουν το ηθικό των πολιτών.

Η Ρωσία προχωρά σε παραπληροφόρηση και σε fake news σχετικά με το πώς οι κυβερνήσεις είτε ψεύδονται για τον ιό είτε είναι ανίκανες να το διαχειριστούν. Οι ηγέτες ανά την ΕΕ θα πρέπει να ασκήσουν ανοιχτά κριτική σε τέτοιες προσπάθειες και να βρουν τρόπους να καταπολεμήσουν αυτά τα ύπουλα αφηγήματα. Στο μεταξύ, η Κίνα χρησιμοποιεί την ήπια δύναμη της για να κερδίζει χάρες από μεμονωμένες ευρωπαϊκές χώρες.

Και σαν να μην ήταν αυτό αρκετά κακό, ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Viktor Orban, χρησιμοποεί την πανδημία για να συγκεντρώσει περισσότερες εξουσίες, παρακάμπτοντας αποτελεσματικά την ουγγρική κυβέρνηση. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα την γλιτώσει με αυτό, όπως έκανε και με τα άλλα μέτρα που έχει λάβει τα τελευταία χρόνια, αγνοώντας τις αξίες της Ευρώπης.

Εν ολίγοις, η πανδημία έχει μετατραπεί σε μια εθνική -όχι πανευρωπαϊκή- προσπάθεια περιορισμού.

Όταν όλα αυτά τελειώσουν, λίγα πράγματα, ελπίζουμε, θα έχουν αλλάξει στην ΕΥρώπη. Το σύστημα υγείας της ένωσης θα χρειαστεί ριζική αναμόρφωση. Και αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να αντιμετωπιστεί η αχαλίνωτη διαφθορά στη Βουλγαρία, στην Ουγγαρία, και στη Ρουμανία, η έλλειψη σχεδιασμού και logistics σε άλλες χώρες, και η απουσία συντονισμού σε ό,τι αφορά στην έρευνα σε ολόκληρη την περιοχή. Πρόκειται για την αλλαγή της έννοιας της ασφάλειας.

Επενδύοντας στην ΕΕ με εξουσίες στην υγεία, δεν είναι η απάντηση. Έχει να κάνει με τις κυβερνήσεις, τον ιδιωτικό τομέα, την κοινωνία των πολιτών, και το ιατρικό-επιστημονικό επάγγελμα που εργάζονται από κοινού σε όλη την Ένωση, ώστε να προετοιμαστεί για την επόμενη πανδημία ή την επόμενη απειλή ασφάλειας.

Έχει να κάνει με αυτούς τους τέσσερις παράγοντες, που πρέπει να υπερασπιστούν, να επικοινωνήσουν τις αξίες της Ευρώπης και τους δημοκρατικούς θεσμούς. Χωρίς αυτό, ο κορονοϊός θα έχει ως αποτέλεσμα την παγίωση των εθνικών ζωνών άνεσης, προς ικανοποίηση εκείνων που θέλουν να αποδυναμώσουν την ΕΕ.

πηγή:Capital.gr