ΔΝT: Χαμηλό 40ετίας για την οικονομία της Μέσης Ανατολής το 2020
Του Κώστα Ράπτη
Μία από τις πιο ευάλωτες περιοχές του κόσμου τις οποίες εντοπίζουν οι τελευταίες εκτιμήσεις (World Economic Outlook) του ΔΝΤ είναι η Μέση Ανατολή-Βόρεια Αφρική. Και ο λόγος είναι τριπλός: στις προϋπάρχουσες διαρθρωτικές αδυναμίες έρχονται να προστεθούν αφενός η πανδημία του κορονοϊού (με 20.000 επιβεβαιωμένα κρούσματα και 700 θανάτους στην περιοχή) και αφετέρου ο πόλεμος των τιμών του πετρελαίου.
Η έκθεση του ΔΝΤ δεν λαμβάνει υπόψη της βέβαια τις εξελίξεις της τελευταίας εβδομάδας με τη συμφωνία του OPEC+ και κατόπιν της G20 για συντονισμένο περιορισμό της πετρελαϊκής παραγωγής, ώστε να στηριχθούν οι τιμές. Ακόμη και έτσι, όμως, λίγοι πιστεύουν ότι οι τιμές (που στο πρώτο τρίμηνο του έτους υποχώρησαν κατά 60% ως προς το πετρέλαιο και κατά 38% ως προς το φυσικό αέριο) μπορούν πραγματικά να ανακάμψουν, καθώς η καταστροφή της ζήτησης λόγω του παγκόσμιου lockdown υπερβαίνει τις όποιες συμφωνίες ως προς την προσφορά.
Το ίδιο το ΔΝΤ υπολογίζει ότι οι τιμή του πετρελαίου δεν θα ξεπεράσει τα 45 δολάρια ανά βαρέλι πριν από το 2023, δηλ. θα κινείται σε επίπεδα μικρότερα κατά 25% από τον περσινό μέσο όρο.
Το ΔΝΤ προειδοποιεί ότι η περιοχή της Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής (που περιλαμβάνει το σύνολο του αραβικού κόσμου συν το Ιράν) προορίζεται να γνωρίσει την μεγαλύτερη ύφεση από το 1978, δοκιμάζοντας ένα σοκ μεγαλύτερο από αυτό της κρίσης του 2008. Το συνολικό ΑΕΠ της περιοχής θα συρρικνωθεί κατά 3,3%.
Η Σαουδική Αραβία, μεγαλύτερη οικονομία της Μέσης Ανατολής και πρωταγωνίστρια του πετρελαϊκού πολέμου, αναμένεται να γνωρίσει συρρίκνωση της τάξης του 2,3%, ενώ το Ιράν, δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της περιοχής και από τις περισσότερο πληγείσες από τον κορονοϊό χώρες (τουλάχιστον 73.000 κρούσματα και 4.585 θάνατοι) προβλέπεται να χάσει 6% του ΑΕΠ του, επιπλέον της υποχώρησης κατά 3,6% το 2018 και 7,6% το 2019 λόγω των όλο και πιο σκληρών αμερικανικών κυρώσεων.
Η τρίτη σε μέγεθος οικονομία, αυτή του Κατάρ, υπολογίζεται ότι θα συρρικνωθεί κατά 4,3%, ενώ τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ως περισσότερο διαφοροποιημένη οικονομία προορίζονται για το -3,5%. Το Ιράκ, δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου στον OPEC, οδεύει προς συρρικνωση κατά 4,7%.
Ο Λίβανος, ο οποίος στηρίζεται εξολοκλήρου στις υπηρεσίες και μόλις κήρυξε στάση πληρωμών στο υπέρογκο δημόσιο χρέος του, υπολογίζεται ότι θα χάσει ούτε λίγο ούτε πολύ το 12% της οικονομίας του.
Μόνη η Αίγυπτος αναμένεται να κινηθεί σε θετικό πρόσημο, με ανάπτυξη της τάξης του 2% (αναντίστοιχη βεβαίως προς τις προ πανδημίας εκτιμήσεις για 6%, αλλά και με τον ρυθμό δημογραφικής ανάπτυξης της χώρας).
Τις διαρθρωτικές αδυναμίες υπογραμμίζει πάντως το γεγονός ότι και το 2019 ο ρυθμός ανάπτυξης της Μέσης Ανατολής-Βόρειας Αφρικής περιορίσθηκε στο 1%, ενώ για το 2021 το ΔΝΤ προβλέπει ανάκαμψη της τάξης του 4,3%.
Το Ταμείο υπογραμμίζει πάντως την “ακραία αβεβαιότητα” που περιβάλλει τις εκτιμήσεις του, εφόσον ούτε η πορεία της πανδημίας άρα ούτε και ο αντίκτυπος των περιοριστικών μέτρων έχει ολοκληρωθεί.
Στην περίπτωση της Μέσης Ανατολής την αβεβαιότητα ενισχύει προφανώς η πληθώρα των ανοικτών ένοπλων συγκρούσεων σε Συρία, Ιράκ, Υεμένη και Λιβύη.
Περαιτέρω ανησυχητικό στοιχείο αποτελεί επίσης η έλλειψη επαρκών εργαλείων αντιμετώπισης της κρίσης από τις αραβικές μοναρχίες, όπου λείπει ο φόρος εισοδήματος, άρα και η δυνατότητα τόνωσης της οικονομίας μέσω φοροαπαλλαγών, ενώ η πρόσδεση των νομισμάτων στο δολάριο στερεί νομισματικές επιλογές. Επιπλέον οι τράπεζες έχουν ήδη αποδυναμωθεί λόγω της μεγαλύτερης έκθεσής τους στο δημόσιο χρέος μετά το 2008.
πηγή: Capital.gr
