Λάθη και δομικά σφάλματα στη διαχείριση των κρίσεων στην Ελλάδα
Του Δρ. Δημητρίου Γκίκα*
Η διαχείριση μιας κρίσης, με βάση τη Στρατηγική Σκέψη, δεν είναι ποτέ υπόθεση μεμονωμένης ή μονοδιάστατης αντιμετώπισης. Στα σύγχρονα μοντέλα Διοίκησης και Ηγεσίας, η αποτύπωση μόνο μιας συγκεκριμένης διάστασης (π.χ. της οικονομικής) στην προσπάθεια κατάρτισης ενός απολογισμού (τι έχει γίνει), όσο και στην προσπάθεια ανάδειξης νέων μελλοντικών επιτεύξιμων στόχων, συνιστά αποτυχημένο μοντέλο.
Η Ελλάδα αντιμετωπίζει, αυτή τη στιγμή, ένα φάσμα απειλών και κρίσιμων καταστάσεων που είναι πολυσύνθετες και πολυεπίπεδες: υγειονομική κρίση (ακόμα δεν έχει «λήξει» το πρόβλημα), μεταναστευτική κρίση (πολυσήμαντη για την πολιτική και κοινωνική σταθερότητα), κρίση εξωτερικής πολιτικής (με την άσκηση υβριδικού πολέμου εκ μέρους της Τουρκίας). Οι καταστάσεις αυτές δεν υφίστανται στο σύνολό τους σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες ή δεν υφίστανται στον ίδιο βαθμό. Αυτό καθιστά την Ελλάδα μια ιδιάζουσα περίπτωση από πολλές απόψεις.
Αυτό που διαπιστώνω είναι ότι μέχρι στιγμής οι κρίσεις αυτές αντιμετωπίζονται μεμονωμένα κι αποσπασματικά, σε μερικά σημεία και παραπλανητικά. Φάνηκε κατά τη διάρκεια του Lockdowvn αυτό, όπου, παρότι εντοπίστηκαν σοβαρά ζητήματα έλλειψης υγειονομικής ασφάλειας στις δομές φιλοξενίας προσφύγων, όπου προέκυπταν και εξακολουθούν να προκύπτουν μη ελεγχόμενα κρούσματα, εντούτοις το θέμα αντιμετωπίστηκε επιπόλαια, ενώ την ίδια στιγμή πλήθαιναν δημοσιεύματα για ύποπτες μετακινήσεις λαθρομεταναστών στο εσωτερικό της χώρας. Από την άλλη, ΜΚΟ Τουρκικών συμφερόντων, όπου πιθανότατα διακινούν και πράκτορες της Τουρκίας, εκμεταλλεύτηκαν την αποσπασματική αντιμετώπιση της ελληνικής πολιτείας και προσπαθούν, μέχρι και σήμερα, να δημιουργήσουν συνθήκες εκχώρησης της εθνικής μας κυριαρχίας (η Λέσβος είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα).
Η ίδια η υγειονομική κρίση αντιμετωπίστηκε, δυστυχώς, ως μεμονωμένο ιατρικό ζήτημα κι όχι ως πολυδιάστατη κρίση. Πάρθηκαν αποφάσεις, οι συνέπειες των οποίων δεν έχουν ακόμα ξεκαθαρίσει σε πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό επίπεδο. Αυτός ο τρόπος διαμορφώνει συνθήκες διάχυσης της κρίσης σε πολλούς τομείς, όπου δύσκολα θα υπάρξει επιτυχής ευόδωση, ακόμα κι αν το δεύτερο κύμα της υγειονομικής κρίσης αντιμετωπιστεί εξίσου επιτυχώς.
Επιπλέον, μέρος της διαχείρισης της κρίσης παραχωρήθηκε σε μηχανισμούς εκτός της χώρας, με ό, τι αυτό συνεπάγεται για την πυροδότηση νέων κρίσεων. Για παράδειγμα, η δανειοδότηση της χώρας μας από τον ESM με ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσό διαφημίστηκε πανηγυρικά ως επιτυχία. Όμως, οι όροι δανειοδότησης, με την αυξημένη εποπτεία που απαιτείται από τους Ευρωπαϊκούς μηχανισμούς, ουσιαστικά συνιστά νέα Μνημονιακή σύμβαση, την ώρα μάλιστα που η χώρα έδειχνε να ανακάμπτει από τη 10ετή οικονομική κρίση που μας είχαν οδηγήσει οι προηγούμενες Μνημονιακές δεσμεύσεις. Μάλιστα, η μέχρι τώρα ανάλυση των οικονομικών συνεπειών των Μνημονιακών δεσμεύσεων δείχνει ότι αυτές (οι Μνημονιακές δεσμεύσεις) εξασφαλίζουν περισσότερο τα συμφέροντα των δανειστών, παρά της χώρας μας, η οποία ήδη εκχώρησε μέρος της περιουσίας της σε ξένα χέρια και, προσφάτως, αρχίζει να εκχωρεί και θεμελιώδη αγαθά (όπως η διαχείριση των υδάτινων πόρων για την ύδρευση). Κατ’ ουσίαν, υποθήκευσε κι εξακολουθεί να υποθηκεύει το μέλλον των παιδιών της.
Η χώρα ελλείπει τόσο οραμάτων και στόχων, όσο και σταθερής φιλοσοφίας και κατεύθυνσης, θεμελιώδη στοιχεία ενός επιτυχημένου Στρατηγικού Σχεδιασμού. Σ’ αυτό, πρέπει να τονιστεί, δεν συμβάλλει μόνο η αδυναμία των δικών μας πολιτικών ηγεσιών, αλλά και η δομική σαθρότητα της παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας, που, συν τω χρόνω, αποδεικνύεται καταστροφική για όλες τις χώρες, καθώς προτάσσει όχι το καλό των κοινωνιών, αλλά την υγεία των οικονομικών Αγορών και των υπηρετών της…
*Ο Δρ Δημήτριος Ε. Γκίκας είναι εκπαιδευτικός, με σπουδές στους τομείς της Θεολογίας, της Φιλολογίας, της Φιλοσοφίας της Επιστήμης και της Πολιτικής Φιλοσοφίας. Είναι διδάκτωρ Πολιτικής Φιλοσοφίας του Ιονίου Πανεπιστημίου. Έχει διδάξει σε κορυφαίους ιδιωτικούς Οργανισμούς δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Είναι μέλος της φημισμένης παγκόσμιας εκπαιδευτικής πλατφόρμας “100mentors”, ασκώντας τον ρόλο του εκπαιδευτικού μέντορα σε ελληνικούς και διεθνείς εκπαιδευτικούς οργανισμούς όλων των βαθμίδων. Ειδικεύεται, εκπαιδευτικά και ερευνητικά, σε ζητήματα Θρησκειολογίας, Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας, Πολιτικής Φιλοσοφίας, Φιλοσοφίας της Επιστήμης, Πολιτικής Επιστήμης και Ηγεσίας. Έχει διατελέσει Επιστημονικός και Ακαδημαϊκός Συνεργάτης σε πολλούς πολιτιστικούς, επιστημονικούς και εκδοτικούς φορείς. Έχει συγγράψει πλήθος βιβλίων, ενώ άρθρα, έρευνες και μελέτες του έχουν δημοσιευτεί σε Ελληνικούς και διεθνείς επιστημονικούς, δημοσιογραφικούς και ιστορικούς εκδοτικούς οργανισμούς. Υπήρξε επί σειρά ετών αρθρογράφος και επιστημονικός συνεργάτης του γνωστού ιστορικού περιοδικού «Ιστορικά Θέματα». Είναι Σύμβουλος 1ης Κοινότητας του Δήμου Καλλιθέας.
