9 Ιουνίου του 1921: ο βομβαρδισμός της Κιουτάχειας
09/06/2020
Γράφει ο Παναγιώτης Γέροντας Ιστορικός
Μέχρι και το 1930 δεν υπάρχει Πολεμική Αεροπορία. Υπάρχουν η Ναυτική και η Στρατιωτική Αεροπορία. Η Ναυτική Αεροπορία θα έχει σημαντική δράση στη Μικρά Ασία με τα λεγόμενα “Προκεχωρημένα Σμήνη Μετώπου”. Αυτά θα βομβαρδίζουν και θα φωτογραφίζουν τις κεμαλικές θέσεις. Σπουδαίος βομβαρδισμός ήταν αυτός της πόλης της Κιουτάχειας που έγινε, σαν σήμερα, στις 9 Ιουνίου του 1921. Στους Αξιωματικούς της επιχείρησης συγκαταλάγεται και ο Περικλής Μπούμπουλης, ένας από τους ιδρυτές του Παναθηναϊκού.
Το απόσπασμα από το βιβλίο μου “Μεθ’ Ορμής Ακαθέκτου. Επίτομη Ιστορία του Πολεμικού Ναυτικού 1821 – 1945”, εκδ. Υπηρεσίας Ιστορίας Ναυτικού, α’ εκδ. 2016, β’ εκδ. 2019:
“…Τον επόμενο μήνα, η δράση της Ναυτικής Αεροπορίας σημείωσε ύφεση. Συνέχισε όμως τις δράσεις της μαζί με την Β΄ Μοίρα της Στρατιωτικής Αεροπορίας στον τομέα του Α΄ Σώματος Στρατού. Ο Ελληνικός Στρατός άρχισε να προετοιμάζεται για την ανάληψη νέων επιχειρήσεων κατά των δυνάμεων του Κεμάλ. Οι νέες επιχειρήσεις καθορίστηκαν να ξεκινήσουν την 1η Ιουλίου του 1921. Μέχρι τότε έπρεπε να γίνουν προπαρασκευαστικές ενέργειες από τον Στρατό και την Αεροπορία. Στο πλαίσιο των εντολών της Στρατιάς, η Στρατιωτική Αεροπορία ανέλαβε την συνέχιση των αναγνωρίσεων του εχθρικού τομέα, ενώ η Ναυτική Αεροπορία με τα Προκεχωρημένα Σμήνη Μετώπου ανέλαβε τους βομβαρδισμούς. Αυτή την περίοδο, η δράση της Ναυτικής Αεροπορίας παρουσιάζεται πολύ έντονη ενώ στο ενεργητικό της περιλαμβάνονται δύο πολύ επιτυχημένοι βομβαρδισμοί της πόλης της Κιουτάχειας καθώς και ο βομβαρδισμός του Εσκί-Σεχήρ.
Ενώ άρχιζε ο Ιούνιος, το προπαρασκευαστικό στάδιο του Ελληνικού Στρατού έβαινε προς το τέλος του και οι δυνάμεις του Νότιου Τμήματος της Στρατιάς κατελάμβαναν ήδη τις θέσεις εξόρμησης. Τις επιχειρήσεις του Νότιου Τμήματος της Στρατιάς, υποστήριζε η Β΄ Μοίρα Αεροπλάνων της Στρατιωτικής Αεροπορίας καθώς και τα δύο Ναυτικά Σμήνη. Αργότερα, προστέθηκε και η νεοσύστατη Δ΄ Μοίρα της Στρατιωτικής Αεροπορίας. Και η Ναυτική Αεροπορία και η Στρατιωτική είχαν ορμητήριο το Ουσάκ, αλλά ευρίσκονταν σε ξεχωριστά αεροδρόμια.
Στις 9 Ιουνίου, εφτά αεροσκάφη τύπου DH-9 των Προκεχωρημένων Ναυτικών Σμηνών πραγματοποίησαν ομαδικό και αιφνιδιαστικό βομβαρδισμό της πόλης της Κιουτάχειας με μεγάλη επιτυχία. Στην επιχείρηση, μετείχαν οι Χαλκωματάς, Μπούμπουλης, Μοσχοβίνος, Αγαθοκλής, Αργύρης, Βολάνης, Λίνος, Τσιριγώτης, Σκουζές, Γαλανόπουλος, Κωνσταντίνου, Έξαρχος, Μερκούρης, Φίλιππας και Ψύχας, ενώ αρχηγός της αποστολής ήταν ο διοικητής των Ναυτικών Σμηνών πλωτάρχης Μπούμπουλης. Τα αεροσκάφη απογειώθηκαν από το Ουσάκ και σε 25 λεπτά ευρίσκονταν πάνω από την Κιουτάχεια, εκτός από το αεροσκάφος των Φίλιππα-Ψύχα, το οποίο λόγω μηχανικής βλάβης επέστρεψε στη βάση. Τα έξι αεροσκάφη διασκορπίστηκαν πάνω από την Κιουτάχεια και το καθένα στράφηκε εναντίον προκαθορισμένου στόχου εκτελώντας ανεξάρτητο βομβαρδισμό.
Για μισή ώρα ο σιδηροδρομικός σταθμός, το αεροδρόμιο, δημόσια κτήρια, στρατώνες, αποθήκες, γέφυρες και στρατιωτικοί καταυλισμοί έξω από την πόλη δέχθηκαν σφοδρό βομβαρδισμό. Μετά το πέρας του βομβαρδισμού, τα ελληνικά αεροσκάφη δέχθηκαν καταιγιστικά αντιαεροπορικά πυρά από τα χαρακώματα του Καρές Νταγ και Ντεντέ Τεπέ, αλλά κατόρθωσαν να επιστρέψουν στο αεροδρόμιο χωρίς απώλειες. Η επιστροφή τους από την Κιουτάχεια διήρκεσε δύο ολόκληρες ώρες. Τα αποτελέσματα της αποστολής ήταν ανώτερα κάθε προσδοκίας και τα πληρώματα τιμήθηκαν με ηθικές αμοιβές.”
Σημείωση: Στη πρώτη φωτογραφία εικονίζεται ένα αεροσκάφος τύπου Airco de Havilland 9 (DH – 9) σαν και αυτά που χρησιμοποιούσε η Ναυτική Αεροπορία, ενώ στη δεύτερη ο σιδηροδρομικός σταθμός του Αφιόν Καραχισάρ πλήρως κατεστραμμένος από την Ναυτική Αεροπορία. Φωτογραφικό αρχείο Μουσείο Ιστορίας Πολεμικής Αεροπορίας.
