Hard Power – Η στρατιωτική ισχύς των κρατών
Του Νίκου Ιγγλέση
Περίπου 1,9 τρισεκατομμύρια δολάρια (ΗΠΑ) δαπανήθηκαν το 2019 απ’ όλα τα κράτη για τη διατήρηση και ενίσχυση των ενόπλων δυνάμεών τους. Από το ποσόν αυτό το μερίδιο των ΗΠΑ ανέρχεται σε 732 δις δολάρια ή το 38,5% του συνόλου. Μάλιστα στο σχετικό πίνακα φαίνεται ότι οι Αμερικανοί δαπανούν περισσότερα χρήματα απ’ ό,τι, όλες μαζί, οι δέκα επόμενες χώρες (βλέπε Πίνακα 1).
Η δυνατότητα των ΗΠΑ να δαπανούν για στρατιωτικούς σκοπούς ένα τόσο μεγάλο ποσό οφείλεται σε δύο βασικούς παράγοντες : α) Στο πολύ υψηλό ΑΕΠ τους, 19,4 τρις. δολάρια ή το 24,4% του παγκόσμιου ΑΕΠ. β) Στο δολάριο, που αποτελεί το βασικό αποθεματικό νόμισμα παγκοσμίως.
Βεβαίως η έκβαση μιας πολεμικής αναμέτρησης δε θα κριθεί μόνο από το ύψος των αμυντικών δαπανών της κάθε εμπλεκόμενης πλευράς. Υπάρχουν και πολλοί άλλοι παράγοντες, μεταξύ των οποίων :
- Το εκτεταμένο ή περιορισμένο πεδίο στο οποίο θα διεξαχθεί η αναμέτρηση και άρα η δυνατότητα χρήσης μέρους ή του συνόλου της ισχύος του κάθε κράτους.
- Η ύπαρξη εξελιγμένων – έξυπνων οπλικών συστημάτων προσαρμοσμένων στις αμυντικές ή επιθετικές ανάγκες των εμπλεκομένων που θα κάνουν τη διαφορά.
- Το στρατηγικό δόγμα και οι επιμέρους τακτικές που θα εφαρμοστούν από την κάθε πλευρά.
- Η ικανότητα της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας, αλλά και των κατά τόπους διοικητών καθώς και η αποφασιστικότητα χρήσης, χωρίς δισταγμούς, της μέγιστης δυνατής ισχύος.
- Το φρόνημα εθνικής συσπείρωσης και υποστήριξης εκάστης κοινωνίας προς τους στόχους των ενόπλων δυνάμεων, αυτό που ονομάζεται «εσωτερική νομιμοποίηση».
- Οι συμμαχίες που θα έχουν εξασφαλιστεί με ισχυρές δυνάμεις, δηλαδή η «εξωτερική νομιμοποίηση».
- Η «ομίχλη του πολέμου» που περιλαμβάνει όλους τους απρόβλεπτους – αστάθμητους παράγοντες που κρίνουν την έκβαση μιας πολεμικής αναμέτρησης.
Συμπέρασμα: Η ύπαρξη των απαραίτητων, ανάλογα με τις απειλές που αντιμετωπίζει η κάθε χώρα, αμυντικών δαπανών είναι αναγκαία αλλά όχι και ικανή συνθήκη για την επιτυχή υπεράσπιση των εθνικών συμφερόντων της.
Ελληνοτουρκικό σύστημα και Α. Μεσόγειος
Στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, τα τελευταία χρόνια, λαμβάνει χώρα μια μεγάλη ανακατανομή ισχύος. Η Τουρκία διαρκώς ισχυροποιείται, εξοπλίζεται και έχει ήδη δημιουργήσει στρατιωτικά προγεφυρώματα, εκτός από τη Β. Κύπρο, στη Συρία και τη Λιβύη. Οι δύο τελευταίες χώρες διαλύθηκαν από εσωτερικές εξεγέρσεις που υποκινήθηκαν από εξωτερικούς δρώντες. Η κυβέρνηση της Δαμασκού για να επιβιώσει, σ’ ένα τμήμα των εδαφών της, πέρασε στη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας και δευτερευόντως του Ιράν. Η Ελλάδα χρεοκόπησε λόγω του ευρω-χρέους το 2010, αποδυναμώθηκε οικονομικά και ουσιαστικά υποδουλώθηκε στους δανειστές της (Βερολίνο), κάτι ανάλογο έγινε και στην Κύπρο. Το Ισραήλ παραμένει μια σταθερή δύναμη αλλά αισθάνεται στα βορειοανατολικά σύνορά του την απειλή του Ιράν και των οργανώσεων που αυτό ελέγχει στη Συρία και στο Λίβανο. Οι συσχετισμοί αμυντικών δαπανών στην Ανατολική Μεσόγειο παρουσιάζονται στον Πίνακα 2.
Από τον ανωτέρω πίνακα διαπιστώνεται ότι Ελλάδα και Κύπρος μαζί, δαπανούν για την άμυνά τους μόλις το 28,7% των όσων δαπανά κατ’ έτος η Τουρκία. Για πόσο χρονικό διάστημα ακόμα θα μπορέσει να συνεχιστεί αυτή η ανισορροπία, χωρίς ο ισχυρότερος να προσπαθήσει να επωφεληθεί, προκαλώντας μια περιορισμένη ή εκτεταμένη σύγκρουση; Η αναθεωρητική Τουρκία, από τον Έβρο μέχρι την κυπριακή ΑΟΖ, προκαλεί και αμφισβητεί τα δικαιώματα και τα εθνικά συμφέροντα του Ελληνισμού. Πρόκειται για μια απέραντη απειλή που εδράζεται αποκλειστικά στο συσχετισμό ισχύος. Η αναμέτρηση με την Τουρκία είναι αναπόφευκτη και σ’ αυτήν ο Ελληνισμός είτε θα νικήσει είτε θα ηττηθεί (με ή χωρίς θερμό επεισόδιο). Το θέμα είναι πόσο προετοιμάζεται για να μην ηττηθεί.
Οι πολιτικές ηγεσίες στην Αθήνα και τη Λευκωσία έχουν την ιστορική ευθύνη, να εξασφαλίσουν άμεσα τους απαραίτητους πόρους για την ενίσχυση των ενόπλων δυνάμεων. Αν συνεχίσουν να αδιαφορούν, όπως μέχρι σήμερα, θα πρόκειται για προμελετημένο εθνικό έγκλημα. Πρέπει να δοθεί άμεση προτεραιότητα έναντι όλων των άλλων αναγκών – δεσμεύσεων (π.χ. αποπληρωμή του δημόσιου χρέους) της χώρας, πριν να είναι πολύ αργά. Απαιτούνται θυσίες.
Η γεωγραφία δε μας βοηθάει γιατί χρειάζεται να υπερασπιστούμε τα πολλά νησιά (εν δυνάμει στόχους) απέναντι από τις τουρκικές ακτές και τη «μακρινή» Κύπρο. Ο Ελληνισμός χρειάζεται αεροναυτικές δυνάμεις τουλάχιστον ίσης ισχύος με αυτές της Τουρκίας για να είναι ασφαλής. Χρειάζεται να δαπανά, για αρκετά χρόνια, τουλάχιστον το διπλάσιο ποσοστό του ΑΕΠ, απ’ ό,τι σήμερα, αν θέλει να διατηρήσει απλώς τη δυνατότητα της εθνικής ανεξαρτησίας του. Διαφορετικά πολύ σύντομα, θα ακρωτηριαστεί και – με «νηφαλιότητα» και «ψυχραιμία» από την πλευρά της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας – θα καταστεί γεωπολιτικός δορυφόρος της Άγκυρας.
Soft power – ήπια ισχύς
Ασφαλώς κάποιοι, συνειδητά ή ασυνείδητα, επιδιώκουν μια τέτοιο κατάληξη αν κρίνουμε από τις πολιτικές που εφαρμόζονται εδώ και πολλά χρόνια από τους Δεξιούς και Αριστερούς εθνομηδενιστές, οπαδούς της παγκοσμιοποίησης : Κατευνασμός, φοβικό σύνδρομο και συνδιαλλαγή με τους Τούρκους (π.χ. ενδοκοινοτικές συνομιλίες στην Κύπρο, υποστήριξη της ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας, προσφυγή στη Χάγη κ.α.). Υποχρηματοδότηση των ενόπλων δυνάμεων. Υποβάθμιση της αμυντικής βιομηχανίας. Υπονόμευση της εθνικής συνοχής με τη δημιουργία πολυπολιτισμικής κοινωνίας αποτελούμενης από διάφορες αλλοεθνείς – αλλόθρησκες μειονότητες κ.α.
Παράλληλα μια υβριδική επιχείρηση, από δυνάμεις εντός των τειχών, βρίσκεται σε εξέλιξη και αποσκοπεί στην υπονόμευση του φρονήματος των Ελλήνων με την αναθεώρηση της Ιστορίας τους. Ισχυρίζονται ότι το έθνος (προσοχή: όχι το κράτος-έθνος) συγκροτήθηκε το 1821! Μάλλον ύστερα από παρθενογένεση! Κι αν υποτεθεί ότι έτσι έγινε, τότε ποιοι δημιούργησαν το Αθάνατο ’21; Στην ιστοσελίδα της «Επιτροπής 2021» δεν υπάρχει η ελληνική σημαία και αναγράφεται «200 χρόνια Έλληνες», δηλαδή, το 1821 γίναμε Έλληνες. Όμως η Μεγάλη Ελληνική Επανάσταση έγινε από τους, μέχρι τότε, υπόδουλους Έλληνες «για του Χριστού την πίστη την αγία και της πατρίδος την ελευθερία». Αποδομούν τις προσωπικότητες – σύμβολα της Εθνεγερσίας (ο Κολοκοτρώνης σφαγέας των Τούρκων στην Τριπολιτσά, ο Καραϊσκάκης αλητήριος και μισογύνης, ο Καποδίστριας δικτάτορας κ.α.). Δε θα εκπλαγούμε αν προσεχώς χαρακτηριστεί, από την «Επιτροπή 2021» και ο μπουρλοτιέρης Κωνσταντίνος Κανάρης ως εμπρηστής! Τέλος, τα τουρκικά σίριαλ εξακολουθούν να δηλητηριάζουν το φρόνημα των Ελλήνων, εξιδανικεύοντας τους Τούρκους. Είναι βέβαιο ότι δι’ αυτής της ήπιας ισχύος (Soft Power), που ασκείται, προετοιμάζεται το έδαφος για την εφαρμογή στη συνέχεια της σκληρής ισχύος (Hard Power).
ΥΓ 1. Οι περισσότεροι από τους γεωπολιτικούς παρατηρητές, του ευρύτερου πατριωτικού χώρου, αναλύουν τις στρατηγικές επιδιώξεις της Τουρκίας, την κατάσταση στη Λιβύη και στη Συρία, την πολιτική των Αμερικανών, των Ρώσων, των Γάλλων των Ιταλών, των Ισραηλινών κλπ, τη στάση της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, δίνουν συμβουλές στην κυβέρνηση πώς να χειριστεί διπλωματικά την απειλή, τι πρέπει να κάνει με τα χωρικά ύδατα, την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ. Λίγοι είναι αυτοί που επισημαίνουν την αναγκαιότητα ενίσχυσης των ενόπλων δυνάμεων και απ’ αυτούς οι περισσότεροι αποδέχονται ότι η Ελλάδα δεν έχει τις οικονομικές δυνατότητες να κάνει κάτι τέτοιο. Το τι χρειάζεται να κάνει για να αποκτήσει τις οικονομικές δυνατότητες δεν τους προβληματίζει, είναι έξω από το πεδίο του αντικειμένου τους! Όλοι αυτοί θα έπρεπε να γνωρίζουν ότι η οικονομική ανεξαρτησία και ευρωστία είναι ένας από τους σημαντικότερους συντελεστές ισχύος μιας χώρας και προϋπόθεση της αμυντικής ικανότητάς της.
ΥΓ 2. Η παγκόσμια ύφεση που προκαλεί η πανδημία θα σταθεροποιήσει ή θα μειώσει μεσοπρόθεσμα τις αμυντικές δαπάνες πολλών κρατών. Όμως αποτελεί καθοριστική πολιτική επιλογή της κάθε κυβέρνησης το τι θα πράξει για τη μείζονα απειλή που αντιμετωπίζει. Ήδη κάποιοι προετοιμάζουν τις δικαιολογίες που θα επικαλεστούν μετά μια εθνική ήττα. Για τον Ελληνισμό όμως τα περιθώρια έχουν προ πολλού εξαντληθεί. Είτε θα ενισχύσει, πάση θυσία, όλους τους συντελεστές ισχύος του είτε θα υποταχθεί στους νεο-Οθωμανούς της Άγκυρας. Οι καιροί ου μενετοί.
ΥΓ 3. Όταν ολοκληρωνόταν το άρθρο αυτό ανακοινώθηκε η Συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ της Ελλάδας και της Ιταλίας με βάση τη μέση γραμμή που προέβλεπε η Συμφωνία του 1977 για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Αναμένουμε τις λεπτομέρειες για την ακριβή επήρεια των νησιών του Ιονίου και την αλιεία, όχι μεταξύ 6 και 12 ναυτικών μιλίων αλλά στα 200 μίλια της ελληνικής ΑΟΖ όπου υφίστανται αλιευτικά κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας μας. Η Συμφωνία αυτή αποτελεί θετική εξέλιξη για τη συνέχεια. Εκεί όμως που αμφισβητούνται τα κυριαρχικά δικαιώματα απαιτείται να υπάρχει η ισχύς για να τα προστατεύσει. Η Κύπρος οριοθέτησε την ΑΟΖ της με την Αίγυπτο και το Ισραήλ αλλά αυτό δεν εμπόδισε την Τουρκία να πραγματοποιεί πειρατικές έρευνες και γεωτρήσεις στις θαλάσσιες ζώνες της. Γιατί, σε τελική ανάλυση, δικό μας είναι ό,τι μπορούμε να υπερασπιστούμε.