Εκλογές ΗΠΑ 2020: Η αντιπροεδρία μπορεί να σημαίνει Προεδρία
Γράφουν οι Αλέξανδρος Νίκλαν και Γιώτα Χουλιάρα
Στις 6 Νοεμβρίου 2020, οι Αμερικάνοι θα αποφασίσουν ποιος θα είναι ο Πρόεδρος που θα βρεθεί στο Λευκό Οίκο από τις αρχές Ιανουαρίου 2021 (η ορκωμοσία παραδοσιακά γίνεται στις 20 του μήνα) μέχρι και τις αρχές του 2025, καθώς η επόμενη προεδρική εκλογική αναμέτρηση θα είναι το Νοέμβριο του 2024.
Το 2016, ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων, Ντόναλντ Τραμπ, επικράτησε της Χίλαρι Κλίντον, η οποία διεκδικούσε την προεδρία έχοντας το χρίσμα των Δημοκρατικών, και πήρε τη θέση του Μπάρακ Ομπάμα στο Λευκό Οίκο, που μετά από δυο θητείες αποχώρησε για να ασχοληθεί με άλλα ενδιαφέροντα (όπως η παραγωγή ντοκιμαντέρ στο Netflix και η συγγραφή).
Στην εκλογική αναμέτρηση του ερχόμενου Νοεμβρίου, οι δυο υποψήφιοι που διεκδικούν το θώκο της αμερικάνικης πολιτικής είναι από την πλευρά των Ρεπουμπλικάνων ο Ντόναλντ Τραμπ (για δεύτερη θητεία γι΄αυτό και το σύνθημα μετατράπηκε σε «Keep America Great 2020») και ο Τζο Μπάιντεν από την πλευρά των Δημοκρατικών, ο οποίος ήταν Αντιπρόεδρος επί προεδρίας Ομπάμα (από το 2009 μέχρι το 2017).
Το αξιοσημείωτο της φετινής προεδρικής εκλογικής αναμέτρησης είναι η ηλικία των δυο υποψήφιων Προέδρων. Σύμφωνα με το Αμερικανικό Σύνταγμα, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ πρέπει να είναι τουλάχιστον 35 ετών. Όπως θα θυμάστε στη προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση του 2016, ο Ντόναλντ Τραμπ ήταν 70 ετών, ξεπερνώντας το ρεκόρ του Ρόναλντ Ρήγκαν, ο οποίος είχε καταγραφεί ως ο γηραιότερος Πρόεδρος των ΗΠΑ, καθώς όταν ορκίστηκε ήταν 69 ετών.
Τον Ιανούαριο του 2021, ο Τραμπ θα είναι 75 και ο Τζο Μπάιντεν 78 ετών, ξεπερνώντας κάθε άλλο προηγούμενο στην ιστορία των ΗΠΑ. Με βάση τα επίσημα ιστορικά στοιχεία, πρόκειται για τις δυο γηραιότερες υποψηφιότητες Προέδρων στις ΗΠΑ. Υπενθυμίζουμε πως ο νεότερος ήταν ο Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι, ο οποίος όταν ορκίστηκε ήταν 43 ετών.
Είναι η πρώτη φορά που οι υποψήφιοι Πρόεδροι των ΗΠΑ είναι τόσο προχωρημένης ηλικίας και αν βάλει κάποιος ως συνιστώσα στην ιδιάζουσα εξίσωση της αμερικάνικης πολιτικής σκηνής το δεδομένο πώς η επόμενη υποψηφιότητα για την διαδοχή τους (ανεξάρτητα εκλογής τους) θα γίνει μετά από 4 χρόνια, τότε το ερώτημα «ποιος θα είναι Αντιπρόεδρος» διαμορφώνεται σε υψίστης σημασίας ζήτημα.
Ο Αντιπρόεδρος και ο ρόλος του
Ο Αντιπρόεδρος είναι ουσιαστικά μια «διορισμένη επιλογή» του υποψήφιου Προέδρου των ΗΠΑ. Κατά πολλούς θεωρείται διακοσμητικός αξιωματούχος της κυβέρνησης. Όχι άδικα, ίσως, αν κάποιος διαβάσει τα καθήκοντα του.
Ως πρόεδρος της Γερουσίας των Ηνωμένων Πολιτειών ο Αντιπρόεδρος ψηφίζει αποφασιστικά σε περίπτωση ισοψηφίας. Εκτός από την περίπτωση ψηφοφορίας, ο Αντιπρόεδρος μπορεί να προεδρεύει της Γερουσίας, αν και αυτό γίνεται πολύ σπάνια. Αντ ‘αυτού, η Γερουσία επιλέγει ένα από τα μέλη της, συνήθως κατώτερα μέλη του πλειοψηφικού κόμματος, για να προεδρεύει της Γερουσίας κάθε μέρα.
Το κυριότερο όμως καθήκον του είναι αυτό της αντικατάσταση του Προέδρου των ΗΠΑ. Αυτό μπορεί να γίνει είτε στα πλαίσια κάλυψης κάποιας συνάντησης ή συζήτησης με ξένους αξιωματούχους, εν είδος εκπροσώπου, ή όταν τα πράγματα έχουν προκαλέσει την αντικατάσταση του.
Η πρωταρχική ευθύνη του Αντιπροέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών είναι να μπορεί άμεσα να αναλάβει την προεδρία, εάν ο Πρόεδρος δεν είναι σε θέση να εκτελέσει τα καθήκοντά του. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο θάνατο, την παραίτηση ή την προσωρινή ανικανότητα του Προέδρου, ή εάν ο Αντιπρόεδρος και η πλειοψηφία του Υπουργικού Συμβουλίου κρίνουν ότι ο Πρόεδρος δεν είναι πλέον σε θέση να εκπληρώσει τα καθήκοντα της προεδρίας (παραπομπή κατά το άρθρο 25 του Αμερικανικού Συντάγματος).
Γιατί είναι σημαντικό ποιος θα είναι αντιπρόεδρος;
Όπως προαναφέραμε, σε περίπτωση που ο εκλεγμένος από το λαό Πρόεδρος των ΗΠΑ δεν μπορεί πλέον να ηγηθεί, τη θέση του αναλαμβάνει ο Αντιπρόεδρος. Το γιατί αυτό είναι τόσο σημαντικό έχει να κάνει με την ιδιάζουσα περίπτωση που αφορά και τους δύο υποψηφίους προέδρους των ΗΠΑ.
Και οι δύο υποψήφιοι των προεδρικών εκλογών βρίσκονται σε μια ηλικία που οι πιθανότητες να αντιμετωπίσουν προβλήματα υγείας είναι πολύ μεγάλες. Ήδη τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης στις ΗΠΑ, παρουσιάζουν τον πρόεδρο Τραμπ κατεβεβλημένο, ενώ οι φήμες για προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζει, διογκώνονται.
Τα ζητήματα υγείας
Εδώ να τονίσουμε πως δεν είναι η πρώτη φορά που τα ΜΜΕ αναφέρονται σε προβλήματα υγείας των υποψήφιων προέδρων, καθώς ανάλογες αναφορές είχαν γίνει και το 2016, όταν η τότε υποψήφια των Δημοκρατικών, Χίλαρι Κλίντον, κατέρρευσε κατά την διάρκεια εκδήλωσης για τα θύματα της 11ης Σεπτεμβρίου, γεγονός που έδωσε το ερέθισμα για μια σειρά από δημοσιεύματα στα αμερικάνικα ΜΜΕ, ενώ τροφοδότησε και τις θεωρίες συνωμοσίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με αρκετούς χρήστες να υποστηρίζουν πως η υποψήφια των Δημοκρατικών χρησιμοποιεί σωσία λόγω της βεβαρημένης κατάστασης της υγείας της και άλλους να πιστεύουν πως η Χίλαρι ήταν ήδη νεκρή.
Δεν είναι η πρώτη φορά που Αμερικανός υποψήφιος για την προεδρία αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας. Ο Τζον Κένεντι, παρά το νεαρό της ηλικίας του, αντιμετώπιζε σοβαρότατα προβλήματα με τη μέση του, για τα οποία λίγα ήταν γνωστά. Ο ίδιος από παιδί ήταν ασθενικός χαρακτήρας. Ο Κένεντι είχε διαγνωστεί με τη νόσο του Άντισον τη δεκαετία του ’40. Το 1947, στη διάρκεια ενός ταξιδιού στην Αγγλία, μάλιστα ως γερουσιαστής της Μασαχουσέτης, κατέρρευσε. Τότε ήταν που ένας γιατρός διέγνωσε τη νόσο του Άντισον, μία ασθένεια των επινεφριδίων, και είπε στους συνοδούς του πως του έμενε λιγότερο από ένας χρόνος ζωής. Όταν ο Κένεντι επέστρεψε στις ΗΠΑ, άρχισε θεραπεία με τα πρώτης γενιάς στεροειδή που κυκλοφορούσαν την εποχή εκείνη. Οι γιατροί του έκαναν ό,τι μπορούσαν για να κρύψουν την ασθένεια του, όπως και το γεγονός ότι είχε υποβληθεί, πριν διεκδικήσει την προεδρία, σε εγχείριση στη σπονδυλική στήλη, ενώ έπασχε από έλκος του δωδεκαδακτύλου και σοβαρές φλεγμονές στο έντερο.
«Ο καλύτερος τρόπος να κρατήσεις ένα μυστικό είναι να προσποιηθείς ότι δεν υπάρχει» είχε πει η Καναδή συγγραφέας Μάργκαρετ Άτγουντ και αυτό ακριβώς έκανε ο Κένεντι, ο οποίος χρησιμοποιούσε ισχυρά φάρμακα ακόμη και ναρκωτικά. Όπως αναφέρει ο Κρίστοφερ Άντερσεν, συγγραφέας του βιβλίου «These Few Precious Days: The Final Year of Jack with Jackie», ο οποίος είχε μιλήσει με τον γιατρό της οικογένειας του Κένεντι, ο Αμερικανός Πρόεδρος έκανε καθημερινά ενέσεις με μεγάλες δόσεις αμφεταμινών και στεροειδών.
Εδώ θα πρέπει να θυμίσουμε από το παρελθόν και άλλες δυο περιπτώσεις Αμερικανών Προέδρων που έρχονται να συνηγορήσουν στο γιατί το ερώτημα «ποιος θα είναι Αντιπρόεδρος» αποτελεί σημαντικό ζήτημα.
Η πρώτη είναι η περίπτωση του Ουίλιαμ Χένρι Χάρισον, του 9ου Προέδρου των ΗΠΑ. Ο Χάρισον διετέλεσε Πρόεδρος από τις 4 Μαρτίου 1841 έως το θάνατό του στις 4 Απριλίου 1841. Ήταν ο πρώτος Πρόεδρος που πέθανε κατά τη διάρκεια της θητείας του. Ήταν 68 ετών και 23 ημερών όταν εξελέγη, ο μεγαλύτερος μέχρι τότε σε ηλικία Πρόεδρος, μέχρι την εκλογή του Ρόναλντ Ρήγκαν το 1980. Ο Χάρισον πέθανε στη 32η ημέρα της θητείας του από επιπλοκές πνευμονίας, εξυπηρετώντας με αυτό τον τρόπο τη συντομότερη θητεία στην προεδρική ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο θάνατός του πυροδότησε μια σύντομη συνταγματική κρίση, αλλά αυτή η κρίση τελικά έδωσε απάντηση σε πολλά ερωτήματα σχετικά με την προεδρική διαδοχή, τα οποία έμεναν αναπάντητα από το Σύνταγμα μέχρι το πέρασμα της 25ης τροπολογίας. Τον Χάρισον διαδήχθηκε ο Τζον Τάιλερ, ο πρώτος Πρόεδρος που ανέλαβε τα καθήκοντά του εξαιτίας του θανάτου του προκατόχου του.
Η δεύτερη είναι η περίπτωση του Τόμας Γούντροου Ουίλσον. Ο 28ος πρόεδρος των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της μακράς θητείας του έπαθε εγκεφαλικό, γεγονός που τον εμπόδισε να ασκεί στο έπακρο τα καθήκοντά του. Αν και οι γιατροί του είχαν πει πως ανένηψε, στην πραγματικότητα η σύζυγός του Έντιθ Ουίλσον ανέλαβε την διακυβέρνηση και υπήρξε η πρώτη γυναίκα διευθύνων σύμβουλος των ΗΠΑ. Το γεγονός δεν είχε γίνει γνωστό στον αμερικανικό λαό, η ίδια όμως συγκαλούσε τα υπουργικά συμβούλια από το 1919 και έπειτα που ο σύζυγός της είχε πρόβλημα με την υγεία του.
Όπως αναφέρει και ο συγγραφέας, γιατρός και πολιτικός Ντέιβιντ Όουεν στο βιβλίο του «Ασθενείς ηγέτες στην εξουσία – Πόσο οι αρρώστιες επηρέασαν τους πολιτικούς τα τελευταία 100 χρόνια» η λεπτή σχέση πολιτικής και ασθένειας είναι ιδιαίτερα σημαντική. Βέβαια, όπως είναι φυσικό, αν κάποιος πολιτικός αρχηγός, πόσο μάλλον ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, είναι ασθενής, η κατάσταση της υγείας του δεν θα δημοσιοποιηθεί για ευνόητους λόγους.
Τα σκάνδαλα
Επίσης και οι δύο έχουν επιβαρρυμένο παρελθόν με σκάνδαλα που εύκολα θα αποτελέσουν αιχμή δόρατος για να προκληθεί παραπομπή βάση του άρθρου 25. Για τον Τράμπ δοκιμάστηκε ήδη μια φορά, αλλά γκρεμίστηκε στην πλειοψηφία των Ρεπουμπλικανών στη Γερουσία, όπου και καταρρίφθηκε ως αίτημα, παρά την έρευνα και τον αγώνα των Δημοκρατικών. Θεωρείται αρκετά πιθανό να ακολουθηθεί η ίδια διαδικασία για τον Μπάιντεν από την πλευρά των Ρεπουμπλικάνων, σε περίπτωση που κερδίσει τις εκλογές, με δεδομένη την ανάμειξη του σε σκάνδαλα που ήδη έχουν διαρρεύσει στον Αμερικανικό Τύπο.
Σε συνέχεια των παραπάνω, έχει σημασία να τονισθεί πώς είναι αρκετοί οι Αμερικανοί που δεν θέλουν ούτε τον έναν ούτε τον άλλον υποψήφιο καθώς θεωρούν και τις δυο επιλογές ως ελλειπείς, κάτι που ενισχύει, προφανώς, τη δεκτικότητα της κοινής γνώμης σε μια προσπάθεια αποκαθήλωσης τους στο προσεχές μέλλον, όποιος και αν είναι τελικά νικητής.
Όμως σε μια τέτοια περίτπωση, παίζει σημαντικό ρόλο ποιος θα είναι ο Αντιπρόεδρος γιατί πολυ απλά θα είναι εκείνος ή εκείνη που θα λάβει το χρίσμα αμέσως και μάλιστα δίχως εκλογές για το υπόλοιπο της προεδρικής θητείας μέχρι και τον Ιανουάριο του 2025.
Με απλά λόγια το κόμμα μένει ίδιο, αλλά ο/η αντιπρόεδρος θα είναι το πρόσωπο εκείνο που θα κυβερνήσει. Αν αυτός ή αυτή χαίρει εκτίμησης από την πλειοψηφία των Αμερικανών ψηφοφόρων προφανώς και θα αποτελέσει πρόκληση/πρόσκληση για να στηρίξουν τον κύριο υποψήφιο. Και ενώ οι πληροφορίες που έρχονται από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού λένε πως η φετινή συμμετοχή ενδεχομένως να είναι πολύ μειωμένη τόσο λόγω πανδημίας όσο και λόγω ταραχών, το ζητούμενο του υποψήφιου Αντιπροέδρου παραμένει γιατί μπορεί να φέρει και για πρώτη φορά Κυρία στον Λευκό Οίκο, αν τελικά επιλεγεί γυναίκα για το ρόλο του/της αντιπροέδρου.
Ο Πενς, τα σχέδια των Ρεπουμπλικάνων για το μέλλον και η επιλογή Μπάιντεν
Να τονίσουμε ότι ο Ντόναλντ Τραμπ, επιβεβαίωσε ότι μένει πιστός στο πρόσωπο του Μάικ Πενς ως υποψηφίου Αντιπροέδρου του στις εκλογές του 2020, αντικρούοντας τις φήμες που κυκλοφορούσαν περί αντικατάστασής του.
Είχε ακουστεί το όνομα της πρώην πρέσβειρα των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, Νίκι Χέιλι, η οποία θεωρείται φαβορί για το χρίσμα των Ρεπουμπλικάνων το 2024. Όμως οι πληροφορίες που έχουμε στο Geopolitics & Daily News θέλουν τους Ρεπουμπλικάνους να ετοιμάζουν για υποψήφια τη μικρότερη κόρη του Ντικ Τσέινι, αντιπροέδρου κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Τζωρτζ Μπους, Μαίρυ Τσέινι. Ενώ άλλες πληροφορίες θέλουν την κυβέρνηση Τραμπ να έχει σκεφτεί τη Νίκι Χέιλι για τη θέση του Τζέφρυ Πάιατ, ο οποίος ολοκληρώνει τον Αύγουστο τη θητεία του.
Επομένως μένει να δούμε ποια επιλογή θα κάνει ο Μπάιντεν καθώς οι πληροφορίες αναφέρουν ότι το επιτελείο του εξετάζει αρκετές γυναίκες για τη θέση του Αντιπροέδρου με τη δήμαρχο της Ατλάντα, Κίσα Λανς Μπότομς να θεωρείται ιδανική επιλογή λόγω και της στάσης της στα γεγονότα που προκάλεσε η δολοφονία Φλόιντ.
Δύο ακόμη γυναίκες με διακριτικά διαπιστευτήρια εθνικής άμυνας βρίσκονται ψηλά στη λίστα των προτιμήσεων του υποψήφιου των Δημοκρατικών. Πρόκειται για τη γερουσιαστή του Ιλινόις Tammy Duckworth, βεταράνος του πολέμου του Ιράκ η οποία υπέστη σοβαρές πληγές μάχης, γεγονός που την έκανε να χάσει και τα δύο πόδια της και να αντιμετωπίσει προβλήματα κινητικότητας στο δεξί της χέρι. αλλά και τη Susan Rice, η πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Προέδρου Μπαράκ Ομπάμα και η πρώτη μαύρη γυναίκα για να υπηρετήσει ως πρέσβης στα Ηνωμένα Έθνη.
