Η καθόλου τυχαία επιλογή της 24ης Ιουλίου για την προσευχή στην Αγία Σοφία

Ο Τούρκος πρόεδρος δεν χάνει καθόλου χρόνο στην εφαρμογή του σχεδίου του για την αναβίωση της οθωμανικής αυτοκρατορίας, τροφοδοτώντας τη μισαλλοδοξία και υπομονεύοντας την ανεκτικότητα.

Μόνο τυχαία, λοιπόν, δεν μπορεί να εκληφθεί η επιλογή της 24ης Ιουλίου για την πρώτη μουσουλμανική προσευχή στην Αγία Σοφία μετά την απόφαση της κυβέρνησης Ερντογάν να τη μετατρέψει σε τζαμί.

Η 24η Ιουλίου είναι μια ημερομηνία με μεγάλη συμβολική σημασία, καθώς τότε, το 1923, υπεγράφη η Συνθήκη της Λωζάνης, την οποία ο ίδιος ο Ερντογάν θεωρεί ως ζημιά και ήττα του Κεμάλ. Κατ’ επανάληψη ο Ερντογάν έχει αφήσει να εννοηθεί ότι η χώρα του ζημιώθηκε από τη συμφωνία του 1923 η οποία θέτει τα όρια της χώρας του. 

“Το 1920 μας έδειξαν τη Συνθήκη των Σεβρών για να μας πείσουν το 1923 για τη Συνθήκη της Λωζάνης. Και κάποιοι προσπάθησαν να μας το παρουσιάσουν αυτό ως νίκη. Με τη Συνθήκη της Λωζάνης δώσαμε στους Ελληνες τα νησιά, που αν φωνάξεις από τις ακτές του Αιγαίου, θα ακουστείς απέναντι. Είναι αυτό νίκη;” είχε διερωτηθεί παλιότερα ο Τούρκος πρόεδρος.

Ο ίδιος συνέχισε: “Όσοι έκατσαν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων στη Λωζάνη, δεν εκμεταλλεύτηκαν τη συνθήκη αυτή. Και επειδή αυτοί δεν την εκμεταλλεύτηκαν, δυσκολευόμαστε σήμερα εμείς”.

Μάλιστα, το 2013, διέρρευσαν έγγραφα από το περιβάλλον του Ερντογάν στα οποία αναφέρονταν ότι η Συνθήκη της Λωζάνης δεν ήταν πλέον έγκυρη, ανοίγοντας, και “νόμιμα” τον δρόμο στις αλυτρωτικές και νεο-οθωμανικές φιλοδοξίες.

Δείγμα απολυταρχισμού

Με την απόφασή του ο Ερντογάν απέδειξε για ακόμη μια φορά τον απολυταρχικό χαρακτήρα της διακυβέρνησής του. Όπως ορθά έχει επισημάνει με άρθρο του στο Capital.gr ο Ηρακλής Μήλλας, “οι δικτάτορες έχουν ένα πλεονέκτημα. Έχουν το ελεύθερο να αποφασίζουν χωρίς να λογοδοτούν. Έτσι και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με την συμβολή της Δικαιοσύνης, την οποία χειραγωγεί, μετέτρεψε την Αγία Σοφία σε τέμενος.  

Ο νομπελίστας Ορχάν Παμούκ δήλωσε ότι με αυτήν την κίνηση η Τουρκία διεμήνυσε σε όλον τον κόσμο ότι δεν είναι πλέον μια κοσμική χώρα. Οι αντιδράσεις  παγκοσμίως είναι έντονες. Οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Ε.Ε., η Γερμανία και πολλές άλλες χώρες μέσα από διαφορετικούς φορείς εκδήλωσαν τη δυσαρέσκειά τους. Η UNESCO και τα μέσα επικοινωνίας επίσης.

Γιατί πήρε αυτήν την απόφαση ο Ερντογάν; Σχεδόν όλοι οι αναλυτές συμφωνούν ότι θέλησε να συσπειρώσει τους ψηφοφόρους του σε μια περίοδο όπου η δημοτικότητά του υποχωρούσε αισθητά. Δεν μπορούσε να κάνει κάποια κίνηση σχετικά με την οικονομία ή την εξωτερική πολιτική. Η Αγία Σοφία ήταν μια λύση.

Θα πρέπει να αισθανόταν πολύ πιεσμένος για να πάρει αυτό το ρίσκο τόσο εσπευσμένα. Ενίσχυσε την προσωπική του θέση με κόστος για την Τουρκία. Αυτό είναι το πλεονέκτημα των δικτατόρων”.

Μόνος εναντίον όλων

Η τελευταία απόφαση του Ερντογάν να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τέμενος αποτελεί το πιο πρόσφατο κεφάλαιο του ενορχηστρωμένου σχεδίου  του Τούρκου προέδρου να θωπεύει τους εθνικιστικούς κύκλους της χώρας του με οράματα και φαντασιώσεις περί αναβίωσης της οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Και ήταν αυτή ακριβώς η κίνηση που προκάλεσε πλήθος αντιδράσεων τόσο εντός της Ελλάδας όσο και διεθνώς. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, όπως μετέδιδε το Capital.gr, θα ξεκινήσει γύρο τηλεφωνικών επικοινωνιών σε διεθνές επίπεδο για την απόφαση της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. “Είναι θλιβερό ότι η τουρκική ηγεσία, που εργάστηκε το 2005 για τη Συμμαχία των Πολιτισμών, επιλέγει σήμερα να κινηθεί στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση”, έχει επισημάνει ο κ. Μητσοτάκης. “Η Ελλάδα καταδικάζει αυτή την ενέργεια και θα κάνει ότι περνά από το χέρι της προκειμένου να υπάρξουν συνέπειες για την Τουρκία. Όλα είναι πάνω στο τραπέζι και το ενδεχόμενο των κυρώσεων όχι μόνο από την Ευρώπη αλλά και από διεθνείς οργανισμούς, όπως η Unesco”, σημείωσε από μέρους του ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας.