Ο ρόλος της Γερμανίας στη Λευκορωσία και στη Ρωσία

Της Judy Dempsey
Carnegie Europe 

Οι δυνάμεις ασφαλείας της Γερμανίας δεν παίζουν με τις πιθανότητες. Έχουν τοποθετηθεί εντός και εκτός του νοσοκομείου Charite του Βερολίνου όπου νοσηλεύεται ο πιο σημαντικός ηγέτης της αντιπολίτευσης της Ρωσίας, Alexei Navalny.

Μεταφέρθηκε στο Βερολίνο όταν η Γερμανίδα Καγκελάριος Angela Merkel παρενέβη προσωπικά για να έρθει ο Navalny στη Γερμανία αφότου αρρώστησε σε μια εσωτερική πτήση από τη Σιβηρία πίσω στη Μόσχα. Αρχικά νοσηλεύτηκε σε ένα νοσοκομείο στο Omsk. Εκεί, δεν επετράπη στη σύζυγό του να τον δει. Οι γιατροί υπέκφευγαν να μιλήσουν ανοιχτά για την κατάσταση του.

Οι υποστηρικτές του Navalny δηλώνουν ότι δηλητηριάστηκε αφού ήπιε τσάι στο αεροδρόμιο. Οι γιατροί στο γερμανικό νοσοκομείο οι οποίοι μέχρι τώρα έχουν αρκετοί εμπειρία στη θεραπεία ατόμων που έπεσαν θύματα των προσπαθειών του Ρώσου προέδρου Putin να κάνει τους επικριτές του να σωπάσουν, έχουν επιβεβαιώσει ότι δηλητηριάστηκε. Ο Navalny είναι ακόμη σε κώμα.

Η Merkel και ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Heiko Maas, κάλεσαν τη Μόσχα να ξεκινήσει άμεση έρευνα: “Λαμβάνοντας υπόψη τον σημαντικό ρόλο του Navalny στην πολιτική αντιπολίτευση της Ρωσίας, οι αρχές της χώρας καλούνται επειγόντως να διερευνήσουν πλήρως αυτή την ενέργεια ως επείγον ζήτημα -και να το κάνουμε έναν εντελώς διαφανή τρόπο”, δήλωσαν σε ανακοινωθέν. “Αυτοί που είναι υπεύθυνοι πρέπει να αναγνωριστούν και να προσαχθούν στη δικαιοσύνη”. 

Υπήρξαν πάρα πολλές περιπτώσεις στις οποίες οι επικριτές του Putin έχουν σκοτωθεί ή έχουν γίνει απόπειρες κατά της ζωής τους. Ο Navalny, ένας ακούραστος πολιτικός ο οποίος έχει εκθέσει τη διαφθορά που χαρακτηρίζει τον κύκλο του Putin, είναι απλώς ο τελευταίος των προσπαθειών του Κρεμλίνου να εξαφανίσει κάθε αντιπολίτευση.

Συμπίπτει με τα έκτακτα γεγονότα που εκτυλίσσονται στη γειτονική Λευκορωσία. Εκεί εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες στις 23 Αυγούστου 2020 βγήκαν ξανά στους δρόμους για να διαδηλώσουν για τον τρόπο με τον οποίο ο πρόεδρος Alexander Lukashenko επανεκλέγη στις 9 Αυγούστου.

Οι επικεφαλής των διαδηλώσεων έχουν αρκετά στοιχεία να δείξουν ότι τα αποτελέσματα παραποιήθηκαν. Και παρά τις συλλήψεις, τους ξυλοδαρμούς, τα βασανιστήρια, τις εξαφανίσεις, τις δολοφονίες ακτιβιστών, τον εκφοβισμό και την βιαιότητα της αστυνομίας, οι άνθρωποι δεν έχουν υποταχθεί.

Στις 10 Αυγούστου, ο γενικός εισαγγελέας της Λευκορωσίας ξεκίνησε μια έρευνα για το προσφάτως ιδρυθέν Συντονιστικό Συμβούλιο, 35 μελών, το οποίο ζητά τώρα ελεύθερες και δίκαιες εκλογές. Τρεις από τους ηγέτες της, η βραβευμένη με Νόμπελ λογοτεχνίας Svetlana Alexievich, η Olga Kovalkova και ο Sergei Dylevsky, συνελήφθησαν. Το ίδιο και ο Anatoly Bokan, ένας από τους ηγέτες της απεργίας σε ένα εργοστάσιο ποτάσας.

Είναι πολύ δύσκολο να προβλέψει κανείς πώς θα εξελιχθούν τα γεγονότα στη Λευκορωσία, τον άμεσο γείτονα της ΕΕ. Μέχρι στιγμής ο Lukashenko δεν δείχνει πρόθυμος να διαπραγματευτεί με το Συντονιστικό ΣΥμβούλιο. Μετά από ένα τέταρτο του αιώνα στην εξουσία, η ιδέα συμβιβασμού ή διαπραγμάτευσης ή κατανομής της εξουσίας φαίνεται ότι είναι εκτός συζήτησης για αυτόν. Όπως και για τον Putin.

Αλλά χρησιμοποιώντας βία έναντι ειρηνικών διαδηλωτών ή βρίσκοντας τρόπους να τους εξωθήσει σε βία, δεν θα επαναφέρει τη Λευκορωσία στο status quo ante. Και η Λευκορωσία και η Ρωσία, σε διαφορετικό βαθμό, μπαίνουν ήδη σε περίπλους τρόπους μετάβασης.

Από τη στιγμή που συμβαίνει αυτό και δεδομένου ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες -εάν δεν το ξέρουν ήδη- έχουν τώρα την αστάθεια στο κατώφλι τους, η Γερμανία θα πρέπει να ασκήσει την επιρροή της.

Αναφορικά με τη Ρωσία, το Βερολίνο μπορεί να δράσει με διάφορους τρόπους. Η νοσηλεία του Navalny στο Βερολίνο, ήταν κάτι ανθρώπινο. Αλλά δύσκολα θα αλλάξει τον Putin. Εάν το Βερολίνο ή το Παρίσι προσέφεραν άσυλο στον Navalny, θα επρόκειτο για άλλον έναν αντιφρονούντα του Κρεμλίνου.

ΑΝτιθέτως, η γερμανική κυβέρνηση μπορεί να ενισχύσει την στήριξη της για τη ρωσική κοινωνία. Αυτό θα μπορούσε να γίνει με την υποστήριξη των ανεξάρτητων social media, με τη χορήγηση υποτροφιών σε νέους, και με την υποστήριξη περιβαλλοντολόγων. Πάνω από όλα, η Merkel θα μπορούσε να σταματήσει την κατασκευή του Nord Stream 2, του αγωγού αερίου που θα μεταφέρει ρωσικό αέριο απευθείας στη Γερμανία μέσω της Βαλτικής Θάλασσας.

Αφήνοντας κατά μέρος την πίεση που υφίσταται η κυβέρνηση της από την αμερικανική κυβέρνηση, η οποία έχει απειλήσει με κυρώσεις τις ευρωπαϊκές εταιρείες που περιλαμβάνονται στο project, η Γερμανία δεν δεν έχει πολιτικούς ή οικονομικούς λόγους να γίνει περισσότερο εξαρτημένη από τη ρωσική ενέργεια. Πραγματικά, συνεχίζοντας να υποστηρίζει τον Nord Stream 2, η Γερμανία αποζημιώνει τη Ρωσία για τις πολύ χαμηλές ενεργειακές τιμές.

Η εγκατάλειψη του Nord Stream 2 θα φανεί στη γερμανική κοινή γνώμη ως υποχώρηση στην αμερικανική πίεση. Αλλά εάν συνεχίσει με αυτό, θα είναι σαν να χλευάζει τις πολιτικές τόσο της Ευρώπης όσο και της Γερμανίας για τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας.

Επιπλέον, μετά από τόσα χρόνια στη διάρκεια των οποίων οι γερμανικές πολιτικές ελίτ ήλπιζαν ότι οι οικονομικοί δεσμοί θα φέρουν τη Ρωσία πιο κοντά στην Ευρώπη, το στυλ διακυβέρνησης του Putin έχει αποδείξει το αντίθετο. Ο Nord Stream 2 δεν θα αλλάξει την πορεία του Κρεμλίνου.

Το ίδιο θα μπορούσε να ειπωθεί για τον Lukashenko.

Η οικονομία της Λευκορωσίας είναι πολύ στενά συνδεδεμένη με τη Ρωσία. Δίνει στη Μόσχα κάποια μόχλευση στο καθεστώς του Μινσκ. Αλλά η Γερμανία -και η Ευρωπαϊκή Ένωση- βλέπουν πολύ καλά ότι η παλιά φρουρά δυσκολεύεται. Ο Lukashenko μπορεί ακόμη να καταφύγει σε περισσότερη βία για να αποδείξει την εξουσία του, αλλά θα έχει πολύ υψηλό τίμημα να πληρώσει.

Η Γερμανία και η ΕΕ πρέπει να υποστηρίξουν την κοινωνία των πολιτών της Λευκορωσίας -όπως έχει κάνει η Λιθουανία για αρκετά χρόνια. Αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. Πρέπει να ασχοληθούν με τον Lukashenko. Αυτό δεν αποτελεί παρέμβαση, παρά την κρατική προπαγάνδα που κατηγορεί το ΝΑΤΟ και τις “ξένες” δυνάμεις για τις διαδηλώσεις. Οι διαδηλώσεις δεν ζητούν η χώρα τους να ενταχθεί στην ΕΕ ή στο ΝΑΤΟ. Προσπαθούν να κάνουν μια ειρηνική, χωρίς βία μετάβαση από ένα αυταρχικό καθεστώς προς τη δημοκρατία.

Αυτή είναι η μεγαλύτερη απειλή για το καθεστώς στο Μινσκ. Και για αυτό στη Μόσχα.

πηγή: Capital.gr