Πλακούδας: Το ΝΑΤΟ δεν επιθυμεί την παράλυση της νοτιοανατολικής πτέρυγας της Συμμαχίας
Συνέντευξη για τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή μετά την ιστορική συμφωνία Ισραήλ Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων παραχώρησε ο δρ Σπύρος Πλακούδας, Επίκουρος Καθηγητής Εθνικής Ασφάλειας στο Rabdan Academy εξηγώντας για τους «χαμένους» της υπόθεσης και τη φθίνουσα επιρροή της Τουρκίας. Παράλληλα, τόνισε πως δεν αναμένει ουσιαστική παρέμβασης της ΕΕ εναντίον της Τουρκίας ενώ, ανάλογη είναι και η στάση του ΝΑΤΟ που αναμασά το μήνυμα «βρείτε τα», όπου εξισώνει τον θύτη με το θύμα.
Ακολουθεί η συνέντευξη που παραχώρησε ο δρ Πλακούδας στη δημοσιογράφο Γιώτα Χουλιάρα για λογαριασμό του Geopolitics & Daily News:
1-Πρόσφατα είχαμε μια ιστορική συμφωνία μεταξύ Ισραήλ και Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων η οποία αλλάζει τα μέχρι πρότινος δεδομένα στη Μέση Ανατολή. Τι σηματοδοτεί για τον αραβικό κόσμο και τι σημαίνει αυτή η εξέλιξη για τη χώρα μας;
Η ιστορική συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών (τα πραγματικά «success stories» της Μέσης Ανατολής) ανατρέπει τα μέχρι πρότινος δεδομένα στην Αραβο-Ισραηλινή Διαμάχη. Κατά πάσα πιθανότητα, τα κράτη του Αραβικού Συνδέσμου θα αναγνωρίσουν βαθμιαίως το Ισραήλ εφόσον δεν εκλαμβάνουν το Τελ Αβίβ ως την υπ’ αριθμόν 1 απειλή για την ασφάλεια των κρατών και καθεστώτων τους.
Τουναντίον, οι δύο αναθεωρητικές δυνάμεις της Μέσης Ανατολής, Τουρκία και Ιράν, και αυτόκλητοι «προστάτες» των Παλαιστινίων ανήκουν στους «χαμένους» της υπόθεσης. Η εμβάθυνση της απομόνωσης των δύο κρατών-ταραξιών στην Μέση Ανατολή και των πληρεξουσίων τους (π.χ. Χαμάς, Χεζπολλάχ κτλ) μόνο ωφελεί την Ελλάδα εφόσον αναδύεται ένας αντι-τουρκικός (και αντι-ιρανικός ενδεχομένως) άξονας από τον Περσικό Κόλπο έως την Ανατολική Μεσόγειο.
2-Στο μεταξύ, στον Λίβανο μετά τα οικονομικά προβλήματα των προηγούμενων μηνών και την πολύνεκρη έκρηξη του Ιουλίου, φαίνεται πως αναβιώνει η κόντρα σιιτών σουνιτών. Ποιος ο ρόλος της Τουρκίας η οποία προσπαθεί να διεισδύσει στη χώρα;
Η Τουρκία προσπαθεί (ανεπιτυχώς μέχρι στιγμής) να εκμεταλλευτεί την όξυνση της αντιπαράθεσης μεταξύ των θρησκευτικών και πολιτικών ομάδων στον Λίβανο. Η επιρροή της Τουρκίας έχει οδηγηθεί στο ναδίρ πλέον από το ζενίθ της, το 2008, όταν προβαλλόταν ως ένα κράτος-πρότυπο (μια κοσμική δημοκρατία του light Islam) στη Μέση Ανατολή. Η εμπλοκή της Τουρκίας στο Ιντλίμπ κατά της Χεζμπολλάχ και η υποστήριξη της προς τα δίκτυα της Μουσουλμανικής Αδελφότητας εντός του Λιβάνου έχει αποξενώσει τη Συμμαχία της 8ης Μαρτίου εντός του λιβανικού κοινοβουλίου.
3-Εκτός από τον Λίβανο, η Τουρκία μέχρι πρόσφατα είχε απλώσει τα δίκτυα ενδιαφέροντος της και προς τη Λιβύη, εμπλεκόμενη άμεσα στον εμφύλιο της χώρας. Όμως, πρόσφατα είδαμε πως ο πρωθυπουργός της Λιβύης, Σάρατζ, προχώρησε σε ανασχηματισμόμε τον οποίο απομάκρυνε αρκετούς φιλότουρκους αξιωματούχους του επιτελείου του. Ποια η εκτίμηση σας για την κατάσταση στη χώρα;
Μετά τη νίκη του GNA έναντι του LNA του Χάφταρ στην Μάχη της Τρίπολης (εν πολλοίς χάρη στην δυναμική επέμβαση της Τουρκίας), οι ενδοπαραταξιακές έριδες στην Δυτική Λιβύη αναδύθηκαν εκ νέου στην επιφάνεια. Στο εν εξελίξει game of thrones στην Τριπολιτάνια, ο Σάρατζ επιβεβαίωσε την υπεροχή του έναντι του Μπασάγκα – του εκλεκτού των Τούρκων και Μισρατιανών.
Προς το παρόν, οι συζητήσεις μεταξύ της Ανατολικής και Δυτικής Λιβύης υπό την αιγίδα του Μαρόκου δεν έχουν καρποφορήσει (όπως αντίστοιχα το 2015 όπου συνομολογήθηκε η Συμφωνία του Σιρκάτ). Εάν οι διαπραγματεύσεις αποτύχουν, δεν αποκλείεται η παγίωση της διαίρεσης της χώρας ή ακόμη μία μικρής κλίμακας σύγκρουση για τον έλεγχο της Πετρελαϊκής Ημισελήνου.
4-Υπάρχει το ενδεχόμενο ο νεο-οθωμανισμός που προτάσσει ο Ερντογάν να οδηγήσει σε αναβίωση της Μουσουλμανικής Αδελφότητας με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον θρησκευτικό φανατισμό;
Μόνο το Κατάρ και η Τουρκία πλέον υποστηρίζουν την Μουσουλμανική Αδελφότητα – της οποίας, βέβαια, η επιρροή και ισχύς φθίνει ανά την Μέση Ανατολή. Περισσότερο θα ανησυχούσα για τις υπόγειες διασυνδέσεις μεταξύ της Τουρκίας και άλλων εξτρεμιστών όπως την Αλ Νούσρα (νυν HTS) στο Ινλτίμπ της Συρίας.
5-Την ίδια ώρα, ο Μακρόν κάνει αισθητή την παρουσία της Γαλλίας στην ευρύτερη περιοχή με τις επισκέψεις σε Λίβανο και Ιράκ και με την επικοινωνία με Σάρατζ. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η Γαλλία διεκδικεί ηγετικό ρόλο επιστρέφοντας στην ισχύ που είχε κατά την περίοδο του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου;
Η Γαλλία επί Μακρόν προσπαθεί να αναδειχθεί στην ηγεμονεύουσα (με όρους στρατιωτικούς ισχύος) δύναμη της ΕΕ στην μετα-Brexit εποχή και να αναπληρώσει το κενό της υπερδύναμης εν αποδημία στην Μέση Ανατολή. Ως εκ τούτου, η Γαλλία διεκδικεί την αναβάθμιση της διπλωματικής (και στρατιωτικής) παρουσίας της στα τεκταινόμενα της Μέσης Ανατολής – ιδίως μετά τα λάθη του παρελθόντος που κόστισαν την εμφάνιση ενός ημι-μόνιμου στρατιωτικού προγεφυρώματος της Τουρκίας στη Δυτική Λιβύη.
6-Η ελληνοτουρκική κρίση, η οποία μεταφέρθηκε τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε νατοϊκό επίπεδο, μοιάζει να σηματοδοτεί μια νέα εποχή όπου παραδοσιακοί οργανισμοί αδυνατούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του σύγχρονου power game. Εκτιμάτε ότι όσα συμβαίνουν στην περιοχή μας θα πλήξουν καθοριστικά το ΝΑΤΟ και την Ευρώπη;
Το Βrexit, η Προσφυγική Κρίση και η Ελληνο-Τουρκική Διαμάχη αναδεικνύουν τις παθογένειες της ΕΕ σαν υπερεθνικού οργανισμού. Δυστυχώς, δεν αναμένω μια ουσιαστική παρέμβασης της ΕΕ εναντίον της Τουρκίας ένεκα της παραβατικότητας της τελευταίας σε Αιγαίο και Κύπρο – αν και βαριές κυρώσεις εις βάρος της Άγκυρας θα οδηγούσαν την χώρα-ταραξία σε άτακτη χρεοκοπία. Το ΝΑΤΟ, κατ’ αναλογίαν, δεν επιθυμεί την παράλυση της νοτιοανατολικής πτέρυγας της Συμμαχίας και αναμασά το μήνυμα «βρείτε τα» όπου εξισώνει τον θύτη με το θύμα. Εάν επανεκλεγεί ο Τραμπ στις ΗΠΑ τον Νοέμβριο, η περαιτέρω ατονία του ΝΑΤΟ μάλλον δεν πρέπει να αποκλειστεί.
Ο Δρ Σπύρος Πλακούδας εργάζεται ως Επίκουρος Καθηγητής Εθνικής Ασφάλειας στο Rabdan Academy