Το Ελύτικο τρίπτυχο ‘’Ελιά – Άμπελος – Καράβι’’ ως πολιτική παρακαταθήκη και ως γεωπολιτικός στοχασμός

Γράφει ο Γεώργιος Τορνικάντης 

‘’Αν αποσυνθέσεις την Ελλάδα, στο τέλος θα δεις να σου απομένουν μια ελιά, ένα αμπέλι κι ένα καράβι. Που σημαίνει, με άλλα τόσα την ξαναφτιάχνεις.’’

Ο μεγάλος Έλλην ποιητής και νομπελίστας Οδυσσέας Ελύτης, αποτύπωσε πάνω στο χαρτί του με μοναδικό και ποιητικό τρόπο όπως γνώριζε πολύ καλά, τις τρεις βασικές αξίες του Ελληνισμού και τους τρεις πυλώνες της ελληνικής αυτονομίας.

Ο ‘’Ποιητής του Αιγαίου’’ ως λάτρης της ελληνικής γλώσσας και ως γνώστης της ελληνικής ιδιοσυγκρασίας εξύμνησε όσο κανένας άλλος το απέραντο γαλάζιο του Αιγαίου και την δυναμική του πελάγους στην ελληνική ψυχή, στην ιστορία και στον πολιτισμό μας.

Γεννημένος στη Κρήτη με καταγωγή από την Μυτιλήνη, συνδεδεμένος από την γέννηση του με τις δύο άκρες του Αιγαίου Πελάγους, ένιωσε μέσα του όλη την αύρα της θάλασσας και γνώρισε όλη την προϊστορία και την ιστορία του Αιγιακού Πολιτισμού. Κάτι που θα υποδηλώσει και συμβολικά με τον ψευδώνυμο του ως Ελύτης (το αληθινό του ήταν Αλεπουδέλης) με την ρίζα του Ελ- να φέρει τις ιερές για τον ποιητή λέξεις ‘’Ελλάδα, ελευθερία, ελπίδα και Ελένη’’, με την τελευταία να πρόκειται για έναν μεγάλο παλιό του έρωτα.

Ποιος άλλωστε δεν έχει ερωτευτεί μια Ελένη στη ζωή του;

Η Ελιά ως σύμβολο σοφίας και παραγωγικότητας

Η Ελληνική Μυθολογία θέλει τους Αθηναίους πριν ονομαστούν έτσι να επιλέγουν ανάμεσα στην θεά Αθηνά και τον θεό Ποσειδώνα για την προστασία και την ονοματοδοσία της πόλης τους. Η θεά της σοφίας προσφέρει στους κατοίκους της πόλης χτυπώντας με το δόρυ της ένα δένδρο ελιάς ως σύμβολο καρποφορίας και ευλογίας, ενώ ο θεός της θάλασσας θα χτυπήσει με την τρίαινα του το έδαφος και θα δημιουργηθεί μια πηγή με αλμυρό νερό και ένα άλογο.

Αν οι κάτοικοι έθεταν την πόλη τους υπό την προστασία της θεάς Αθηνάς και έπαιρνε την ομώνυμη ονομασία, η πόλη τους θα γινόταν η πόλη της ομορφιάς και της γνώσης, ενώ αν επέλεγαν τον θεό Ποσειδώνα και την ονόμαζαν Ποσειδωνία, η πόλη της θα γινόταν θαλασσοκράτειρα δύναμη.
Τελικώς, οι κάτοικοι της πόλης με την βοήθεια των θεών επέλεξαν να ορίσουν ως προστάτιδα τους την θεά Αθηνά και να μείνει στην ιστορία ως η πόλη της σοφίας, της λογικής, των γραμμάτων, των τεχνών και των επιστημών.

Ο αρχαίος μύθος των προγόνων μας διδάσκει πως ο ανταγωνισμός μεταξύ Αθηνάς και Ποσειδώνα, στην ουσία πρόκειται για την αιώνια διαμάχη μεταξύ της λογικής και του συναισθήματος εντός την ανθρώπινης ψυχής, όπου τα συναισθήματα δεν πρέπει να καταπιέζονται και ο συναισθηματικός μας κόσμος έχει την δική του βαρυσήμαντη θέση μέσα μας, εξού και οι αρχαίοι Αθηναίοι έκτισαν τον υπέροχο και λαμπρό ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο, αλλά ο νους και η λογική οφείλουν να κυριαρχούν στις αποφάσεις των ανθρώπων παραδίδοντας τα ηνία στην Αθηνά της σοφίας κι όχι στον εκδηλωτικό, οξύθυμο και ταραχώδη Ποσειδώνα.

Η ελιά αποτελεί ένα σύμβολο ειρήνης, καρποφορίας και ευλογίας για αυτόν τον τόπο. Θεωρείται ένας από τους αρχαιότερους καρπούς στην ιστορία με παράδοση χιλιάδων χρόνων. Οι Έλληνες της σημερινής εποχής καλλιεργούν, φροντίζουν, γεύονται και εμπορεύονται την ίδια ακριβώς ελιά που στόλιζε κάποτε τα γεύματα των αρχαίων προγόνων μας. Το ελαιόλαδο αποτελεί ένα από τα εμπορικότερα προϊόντα παγκοσμίως και η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις παραγωγής και προώθησης. Οι θρεπτικές του ουσίες και η ευεργετική επίδραση της ελιάς και του ελαιόλαδου είναι γνωστές σε όλους τους αθλητές, διαιτολόγους, διατροφολόγους και ασκητές, γι’ αυτό έχει συμπεριληφθεί και στην περίφημη Ελληνική Δίαιτα, ή αλλιώς μεσογειακή διατροφή.

Σε συμβολικό επίπεδο η ελιά συμβολίζει την σοφία και την ειρήνη, με τη πρώτη να κυριαρχεί στις αποφάσεις των εθνών και την δεύτερη να συμβιώνει ανάμεσα τους, ενώ σε πρακτικό επίπεδο αντιπροσωπεύει την παραγωγικότητα και την πρωτογενή ανάπτυξη θέλοντας να διδάξει στον λαό πως ένα κράτος αν θέλει να σταθεί στα πόδια του και να είναι ανεξάρτητο και αυτοδύναμο, θα πρέπει να παράγει και να εξάγει και να μην είναι εξαρτώμενο από εισαγωγές τροφίμων, πρώτων υλών και εξοπλισμών.

Ο Άμπελος ως φιλοσοφία και ως τρόπος ζωής

Οι αρχαίοι Έλληνες ήταν οι πρώτοι που ‘’θεοποίησαν’’ τον οίνο. Για τους αρχαίους προγόνους μας ο οίνος δεν ήταν ένα απλό είδος οινοπνευματώδης ουσίας, ούτε ένα είδος απόλαυσης του ουρανίσκου, ήταν κάτι πολύ περισσότερο. Ήταν φιλοσοφία και τρόπος ζωής. Με ένα ποτήρι κρασί, με έναν αμφορέα άκρατου οίνου και με ένα συμπόσιο ξεκινούσαν πάντοτε οι μεγαλύτερες περιπέτειες της νόησης και αναπτύσσονταν τα σημαντικότερα ερωτήματα για την ανθρώπινη ύπαρξη και την πορεία της ψυχής.
Οι αρχαίοι Έλληνες δεν έπιναν για να πιουν, έπιναν για να μάθουν!!!
Τα σταφύλια και τα κρασιά αποτελούν ένα από τα βασικά στοιχεία της ελληνικής διατροφής και του τρόπου ζωής των Ελλήνων. Τα πρώτα είναι γνωστά για τις θρεπτικές τους ουσίες και γι’ αυτό έχει καθιερωθεί και η σταφυλοθεραπεία, ενώ το κρασί αποτελεί, όταν τηρείται το μέτρο του, ένα απαραίτητο συστατικό για την σωστή λειτουργία της καρδιάς και της κυκλοφορίας του αίματος. Οι Έλληνες ασχολούνται με τα αμπέλια και την παραγωγή κρασιού χιλιάδες χρόνια τώρα κατέχοντας πολύ καλή θέση παγκοσμίως για τις μοναδικές τους ποικιλίες και την εξαιρετική ποιότητα ορισμένων οίνων. Αυτό το οποίο παρατηρείται στην αγορά του κρασιού είναι πως δυστυχώς οι Έλληνες παραγωγοί διακρίνονται από εσωστρέφεια και διστακτικότητα με κύριο σκοπό την κυκλοφορία των εμπορικών τους προϊόντων εντός της χώρας κι όχι στην διεθνή αγορά, παρότι έχουν πολλές πιθανότητες και δυνατότητες να ακολουθήσουν τα βήματα των προγόνων τους και να κατακλύζουν τις αγορές με ‘’νέους αμφορείς’’ με ελληνικό οίνο.

Ο οίνος αποτελεί το καλύτερο όργανο για την προσέγγιση ανθρώπων και γνωριμιών, συζητήσεων και ανάπτυξης ζητημάτων που αφορούν τον Έρωτα και την Ζωή μέχρι την Πολιτεία και τον Πόλεμο. Είναι αυτό που αποκαλώ ως η ‘’Διπλωματία του Οίνου’’.  Μέσω της διπλωματικής οδού του οίνου ο άνθρωπος προσεγγίζει την γυναίκα που επιθυμεί, τον συνάδελφο που θέλει να συζητήσει για ένα εργασιακό θέμα, τον έμπορο που θέλει να συνεργαστεί, τον πολιτικό που θέλει να ασκήσει προσφιλή πολιτική. Είναι ένα ακραιφνώς μέσο κοινωνικοποίησης και δημιουργίας φιλικού κλίματος!

Πέραν της φιλοσοφικής προσέγγισης του οίνου, υπάρχει και η θρησκευτική του υπόσταση. Ο οίνος μετά τον ερχομό του Ιησού Χριστού στις τάξεις των ανθρώπων έχει πάρει εκτός από φιλοσοφική χροιά και διατροφική αξία, και θρησκευτική υπόσταση. Ο οίνος συμβολίζει το αίμα του θεανθρώπου, το οποίο έχει υιοθετηθεί από τα Μυστήρια της Εκκλησίας μας μεταλαμβάνοντας τους πιστούς σε κάθε Θεία Κοινωνία το Αίμα και το Σώμα του Κυρίου μεταμορφώνοντας τους σε μία κοινωνία αίματος και οίνου εις το όνομα του Τριαδικού Θεού.

Για όποιον μπορεί να δει μέσα από τα σύμβολα και να ερμηνεύσει τις αλληγορίες θα βρει ως ένα σημείο την κοινή φύση και θυσία του Διόνυσου με αυτή του Χριστού και την ταύτιση τους με τον οίνο και την εντυπωσιακή ανάσταση τους μετά από έναν αποτρόπαιο θάνατο.

Ο Άμπελος σε φιλοσοφικό επίπεδο συμβολίζει την φιλοσοφία με την οποία οφείλει να εμφορείται κάθε έθνος που θέλει να έχει λόγο ύπαρξης και σκοπού στην γεώσφαιρα, ενώ σε πρακτικό επίπεδο συμβολίζει τον προσωπικό του τρόπο ζωής, παραγωγής και αγωγής θέλοντας να μείνει ευδιάκριτος από τα υπόλοιπα έθνη της γης και να μην απολέσει τον εθνικό του εαυτό και τα εθνικά του χαρακτηριστικά εις την δίνη της δυτικής μαζικής υποκουλτούρας.

Το καράβι ως μέσο εξωτερικής πολιτικής και θαλάσσιας ισχύς

Η ναυτική παράδοση της πατρίδος μας επί αρχαιοτάτων χρόνων σε συνδυασμό με την περιπετειώδη φύση και το ανήσυχο πνεύμα των Ελλήνων έχει κατατάξει το ελληνικό έθνος ως τους αρχαιότερους ταξιδευτές και θαλασσοπόρους για την γνωριμία της υφηλίου και τα εκπολιτιστικά τους ταξίδια.
Μία χώρα η οποία βρέχεται εξ’ ολοκλήρου από θάλασσα και με το Αιγαίο Πέλαγος να αποτελεί την καρδιά του Ελληνισμού ήτο αδύνατον ο Ελληνισμός να μην στραφεί προς την θάλασσα και να μην αναζητήσει γη και πατρίδα πέρα των ελληνικών υδάτων.

Το καράβι αποτελεί πανάρχαιο σύμβολο του θαλασσινού λαού των Ελλήνων και έχει καθιερωθεί στην λαϊκή παράδοση ακόμη κι ως χριστουγεννιάτικο διακοσμητικό στις πλατείες και στα σπίτια. Το καράβι είναι εξωστρέφεια, περιπέτεια, ανησυχία, εξερεύνηση, εμπόριο και πολιτισμός.

Είναι γνωστό πως οι στεριανοί λαοί διακρίνονται για την εσωστρέφεια τους, την τραχύτητα των τρόπων τους, την μονοδιάστατη αντίληψη τους σε σύγκριση με τους θαλάσσιους λαούς, οι οποίοι φημίζονται για την εξωστρέφεια τους, τους ανοικτούς πνευματικούς ορίζοντες και την πολυδιάστατη αντίληψη της πραγματικότητας και της ίδιας της ζωής. Ο ελληνικός λαός είναι ένας λαός της θάλασσας που στριμώχτηκε σε μια γωνιά της Χερσονήσου του Αίμου και του έχουν επιτρέψει μόνο να παίζει στις παραλίες του και να απολαμβάνει τα καλοκαιρινά του μπάνια υιοθετώντας μια στενόμυαλη αντίληψη που δεν αρμόζει στον εξωστρεφή και οξυδερκή Έλληνα και μετατρέποντας τον σταδιακά σε έναν στεριανό δουλοπάροικο από ναυτικό αφέντη των θαλασσών και των ωκεανών.

Οι σημερινοί Έλληνες αφότου εγκατέλειψαν το πνεύμα της θεάς Σοφίας, ξέχασαν και το πνεύμα του θεού της θαλάσσιας ισχύς, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν ως κρατική οντότητα και ως εθνικός οργανισμός από εδαφικό ακρωτηριασμό και από ναυτικό αποκλεισμό από την στεριανή Τουρκία με θαλάσσιες βλέψεις και φιλοδοξίες. Το ρητό του Μεγάλου Πατέρα της Γεωπολιτικής και της Ιστορίας, Θουκυδίδη, ‘’Μέγα το της θαλάσσης κράτος’’ δεν έγινε αντιληπτό από τις κρατικές αρχές και από τον ελληνικό κοινωνικό σύνολο με αποτέλεσμα οι θάλασσες μας και τα πλοία μας να χρησιμεύουν μόνο τις καλοκαιρινές περιόδους για να μεταφέρουν τουρίστες στα ακρογιάλια μας.

Η Ελλάδα διαθέτει τον τρίτο μεγαλύτερο εμπορικό στόλο παγκοσμίως με την μοναδική παγκόσμια πρωτιά να μην φέρει ελληνική σημαία στον ιστό της. Τα αρχαία εμπορικά πλοία των αρχαίων Ελλήνων που μετέφεραν ελαιόλαδο, οίνο, αμφορείς, διακοσμητικά, μπαχαρικά, μυρωδικά, υφάσματα και εκατοντάδες καλούδια από την Ελλάδα προς την Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική κατέληξαν ναυάγια για αξιοθέατα και πίνακες στα μουσεία του τόπου μας. Η άρχουσα τάξη και οι Έλληνες εφοπλιστές προτίμησαν να γίνουν ένα μικρό κομμάτι στον παγκόσμιο ιστό της ναυτιλίας αντί να δημιουργήσουν τις βάσεις και τις υποδομές για ένα νέο ελληνικό ξεκίνημα κατάκτησης της Μεσογείου και της υφηλίου.
Η Ελλάδα με τον θαλάσσιο χώρο της και την γεωπολιτική της αξία έχει δυνατότητες και προοπτικές να πετύχει νέα επιτεύγματα στον τομέα του εμπορίου και να διαγράψει νέες ‘’πολιτιστικές εκστρατείες’’ στις θάλασσες και στους ωκεανούς.

Ο θαλασσινός χαρακτήρας των Ελλήνων τον έχει προικίσει με εξαιρετικά χαρίσματα πέραν του εμπορικού δαιμονίου και της επιχειρηματικότητας, κι αυτό της πολεμικής αρετής. Πολλές ιστορικές και θριαμβευτικές μάχες του Ελληνισμού βρίσκονται στο πεδίο της θάλασσας και παρόλο που ήταν πάντοτε αριθμητικά μικρότερος κατάφερνε να νικάει εκμεταλλευόμενος το φυσικό περιβάλλον, την ευελιξία των πλοίων του και το απαράμιλλου θάρρος των ναυτικών και των καπεταναίων.
Ο Έλληνας κυριαρχεί σε αέρα και θάλασσα και πρέπει να μάθει να κυριαρχεί αν θέλει να επιβιώσει!
Η μοίρα των Ελλήνων είναι υγρή και περνάει μέσα από την θάλασσα και αναδύεται μέσα από τους συνεχόμενους κυματισμούς της.

Ελύτικος Επίλογος

Εν συντομία, ο Λέσβιος ποιητής του Αιγαίου και της ελληνικής γλώσσας μας απαγγέλει μέσα από την τρικυμιώδη κατάσταση που επικρατεί στο πέλαγος μας πως το τρίπτυχο ‘’Ελιά, Άμπελος και Καράβι’’ είναι η εθνική πολιτική του Τριάδα για την κρατική επιβίωση και την εθνική αναγέννηση του Ελληνισμού μεταφραζόμενο σε ‘’Φιλοσοφία, Ελληνικός Τρόπος Ζωής και Πολιτισμός’’  ενώ η γεωπολιτική του Τριάδα λογίζεται ως ‘’Αυτάρκεια, Διπλωματία και Θαλάσσια Ισχύς’’.  

Θα έρθει καιρός που ο Ποσειδώνας με τον στόλο του θα μεταφέρει και πάλι την θεά Αθηνά και την φιλοσοφία της μαζί με την ελιά της ειρήνης συνοδευόμενη από τον θεό Διόνυσο και τις γυναίκες του κουβαλώντας νέους αμφορείς με οίνο και τον νέο τρόπο ζωής στα πέρατα της Οικουμένης…

*Ο Γεώργιος Τορνικάντης με καταγωγή από την Μακεδονία, τον Πόντο και την Μικρά Ασία είναι αρθρογράφος με μακρά εμπειρία και ασχολείται με θέματα φιλοσοφίας, πολιτικής, γεωπολιτικής και ψυχολογίας. Γνωρίζει τρεις γλώσσες, αγγλικά, γερμανικά και ρωσικά.  Υπήρξε σπουδαστής του ρωσικού προγράμματος ”Global Governance and Leadership” στη Μόσχα.