Μενεσιάν: ο πόλεμος στο Αρτσάχ επηρεάζει όλη την περιοχή
Συνέντευξη για ό,τι συμβαίνει στη Δημοκρατία του Αρτσάχ μετά την επίθεση των Αζέρων παραχώρησε στη Γιώτα Χουλιάρα ο διεθνολόγος Γιώργος Μενεσιάν. Ο κύριος Μενεσιάν παρουσίασε τους λόγους της εισβολής του Αζερμπαϊτζάν, εξήγησε ποιο το status quo της περιοχής, σχολίασε τις αντιδράσεις των υπολοίπων χωρών, ιδιαίτερα της Ελλάδας και της Ρωσίας και μας έδωσε το μήνυμα πως οι “Αρμένιοι είναι πραγματικοί πατριώτες και πιστεύω ότι κυριολεκτικά μάχονται υπέρ βωμών και εστιών. Μάχονται για την επιβίωση του αρμενικού έθνους το οποίο έχει τόσο υποφέρει και συνεχίζει να υποφέρει”.
1) Τις προηγούμενες ημέρες οι Αζέροι με την υποστήριξη των Τούρκων προχώρησαν σε επίθεση εναντίον της Δημοκρατίας του Αρτσάχ, αναζωπυρώνοντας την ένταση στην περιοχή του Καυκάσου. Ποιος ο λόγος των εχθροπραξιών οι οποίες φαίνεται να οδηγούν σε σύγκρουση μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν;
Είναι γνωστό ότι από την κατάπαυση του πυρός του 1994 και ύστερα γίνονται αψιμαχίες και μικρής κλίμακας συγκρούσεις μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν. Το 2016 έγινε ένας σύντομος πόλεμος (τεσσάρων ημερών) μεταξύ των δύο. Τότε και οι δύο πλευρές αυτοανακηρύχθηκαν νικητές, όμως η νίκη, αν και περιορισμένη, ήταν του Αζερμπαϊτζάν. Το 2020 το Αζερμπαϊτζάν αύξησε την επιθετικότητά του. Η πρώτη – ανεπιτυχής – επίθεση έγινε στις 30 Μαρτίου. Η δεύτερη τον Ιούλιο. Σε αυτήν το Αζερμπαϊτζάν επιτέθηκε στην βορειοανατολική επαρχία της Αρμενίας Ταβούς και όχι στην διαφιλονικούμενη περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ (ή καλύτερα Αρτσάχ). Το Μπακού, όχι μόνο δεν πέτυχε τους σκοπούς του, αλλά βρέθηκε αντιμέτωπο με μια μεγάλη ήττα. Το Αζερμπαϊτζάν είναι μια δικτατορία. Κάθε δικτατορία πρέπει, για να επιβιώσει, να έχει ισχυρή νομιμοποίηση. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, η νομιμοποίηση έρχεται από την ύπαρξη ενός εξωτερικού εχθρού, δηλαδή της Αρμενίας. Έτσι, το καθεστώς συσπειρώνει και κινητοποιεί τον λαό έναντι του εχθρού και αποκτά την επιθυμητή νομιμοποίηση που χρειάζεται για να επιβιώσει και να μακροημερεύσει. Μετά την ήττα του Ιουλίου ο λαός στο Αζερμπαϊτζάν αντέδρασε. Ξεχύθηκε στους δρόμους του Μπακού και διαδήλωσε κατά της Αρμενίας. Όμως, οι διαδηλώσεις είχαν και ένα αντικαθεστωτικό στίγμα. Οι πολίτες του Αζερμπαϊτζάν έχουν γαλουχηθεί με τον αντι-αρμενισμό, την αρμενοφοβία και τον αλυτρωτικό εθνικισμό. Επομένως γι’ αυτούς κάθε ήττα αποτελεί και μια «εθνική καταστροφή». Έτσι, το καθεστώς του Μπακού, θέλοντας να διατηρήσει τη νομιμοποίησή του αποφάσισε να επιτεθεί. Ιδού ο βασικός λόγος της απόφασης του Μπακού να επιτεθεί τώρα στην Αρμενία. Στην απόφαση αυτή συνέβαλαν και η προθυμία της Τουρκίας να συμμετέχει πιο δυναμικά στην σύγκρουση, καθώς και η πανδημία του κορωνοϊού η οποία έχει πλήξει σοβαρά την Αρμενία.
2) Θα θέλαμε να μας εξηγήσετε το status quo της Δημοκρατία του Αρτσάχ, κοινώς γνωστή με το προηγούμενο όνομά της Δημοκρατία του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Τυπικώς, η Δημοκρατία του Αρτσάχ αποτελεί ένα de-facto ανεξάρτητο κράτος, όπως η Αμπχαζία, το Κοσσυφοπέδιο, η Σομάλιλαντ κλπ. Η ανεξαρτητοποίηση του Αρτσάχ πάντως δεν έγινε με βάση το διεθνές δίκαιο, όπως έγινε στην περίπτωση του Νοτίου Σουδάν ή του Ανατολικού Τιμόρ. Αυτό δεν το αμφισβητεί κανείς. Οι λόγοι της ανεξαρτητοποίησης δεν είναι τυπικοί, αλλά ουσιαστικοί. Θα το καταλάβουμε βλέποντας την ιστορία του Αρτσάχ: από αρχαιοτάτων χρόνων η περιοχή κατοικείται από Αρμενίους και πάντοτε αποτελούσε τμήμα της Αρμενίας, είτε αυτή ήταν ανεξάρτητη είτε υπό ξένη κατοχή. Κατά τον Μεσαίωνα, μάλιστα, υπήρχε και αρμενικό βασίλειο στην περιοχή (το Πριγκιπάτο του Χατσενί). Από τον 16ο αιώνα μέχρι και το 1826, η περιοχή βρισκόταν υπό τον έλεγχο της Περσικής Αυτοκρατορίας στην οποία ηγείτο η Δυναστεία Qajar (η οποία ήταν τουρκικής καταγωγής). Κατά την διάρκεια της περσικής κατοχής, ένας σημαντικός αριθμός Αρμενίων μεταφέρθηκε από τον Νότιο Καύκασο στην περσική ενδοχώρα (σημερινό κεντρικό Ιράν). Έτσι, αρκετά τμήματα του Νοτίου Καυκάσου απέκτησαν πλειοψηφία τουρκόφωνων Σιιτών. Ωστόσο το Αρτσάχ συνέχισε να παραμένει αμιγώς αρμενικό. Σημειώνουμε εδώ ότι μέχρι το 1918 δεν υπήρχε ο όρος «Αζέρος». Οι πρόγονοι των σημερινών Αζέρων ονομάζονταν Τάταροι του Καυκάσου. Στην συνέχεια ήρθαν οι Ρώσοι. Κάποιοι Αρμένιοι επέστρεψαν στον Καύκασο και γενικότερα η ρωσική κατοχή υπήρξε μια περίοδος σχετικής ηρεμίας. Η περίοδος 1905 – 1907 στιγματίστηκε από τις συγκρούσεις και σφαγές μεταξύ Αρμενίων και Τατάρων του Καυκάσου. Συγκρούσεις σημειώθηκαν και στο Ορεινό Καραμπάχ.
Το 1917 έγινε η Οκτωβριανή Επανάσταση. Το 1918 ο οθωμανικός στρατός προέλασε στον Καύκασο και τον Σεπτέμβριο κατέλαβε το Μπακού. Το ορεινό Αρτσάχ δεν βρέθηκε υπό τουρκικό ζυγό. Αρμένιοι επαναστάτες διατήρησαν τον έλεγχο της περιοχής. Στην συνέχεια, μετά την αποχώρηση της Τουρκίας και της Ρωσίας από τον Καύκασο, η Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν και η Γεωργία ανεξαρτητοποιήθηκαν. Τόσο η Αρμενία όσο και το Αζερμπαϊτζάν διεκδικούσαν την περιοχή του Αρτσάχ. Τα δύο κράτη πολέμησαν για τον έλεγχο των διαφιλονικούμενων περιοχών (Αρτσάχ, Ναχιτσεβάν, Ζανγκεζούρ, Καζάχ κλπ.). Την περίοδο 1919-1920, το Αζερμπαϊτζάν κατέλαβε ορισμένες περιοχές του Ορεινού Καραμπάχ. Το αποτέλεσμα: 700 άνθρωποι σφαγιάστηκαν το 1919 και άλλοι 20.000 στην πόλη Σουσί το 1920. Το 1921 οι Σοβιετικοί ολοκλήρωσαν την κατάκτηση του Καυκάσου. Οι Λένιν και Τρότσκι ήθελαν να λύσουν το ζήτημα των αμφισβητούμενων συνόρων στον Νότιο Καύκασο. Λαμβάνοντας υπόψη την δημογραφία της περιοχής υποσχέθηκαν να παραδώσουν το Αρτσάχ στην Σοβιετική πλέον Αρμενία. Το 1923 ο Στάλιν, σε συνεννόηση με την Τουρκία, παρέδωσε αυθαίρετα την περιοχή στο Σοβιετικό Αζερμπαϊτζάν. Οι Αζέροι προσπάθησαν να αλλάξουν την πληθυσμιακή σύσταση της περιοχής, όπως έκαναν και στο Ναχιτσεβάν. Δεν το κατάφεραν, καθώς αυτό δεν βρισκόταν στην ατζέντα της Μόσχας. Το 1920 το 90% των κατοίκων του Αρτσάχ ήταν Αρμένιοι. Το 1989 οι Αρμένιοι αποτελούσαν το 77% του συνολικού πληθυσμού. Το 1991, στην Αυτόνομη Σοβιετική Δημοκρατία του Ναγκόρνο Καραμπάχ διενεργήθηκε δημοψήφισμα για την ανεξαρτητοποίηση της περιοχής, με απώτερο σκοπό την ένωση με την Αρμενία. Το δημοψήφισμα δεν ήταν παράνομο, προβλεπόταν από το Σοβιετικό Σύνταγμα. Το προηγούμενο διάστημα (1988 – 1990) έγιναν οργανωμένα πογκρόμ κατά των Αρμενίων στις πόλεις Σουμγκάιτ, Γκάντζα και στην πρωτεύουσα Μπακού. Μετά το δημοψήφισμα ξεκίνησαν οι βιαιοπραγίες κατά του αρμενικού πληθυσμού και στο Αρτσάχ. Όμως οι Αρμένιοι αντιστάθηκαν. Γνώριζαν ότι, αν η περιοχή περιέλθει υπό αζερικό έλεγχο, τότε το αρμενικό στοιχείο θα εξαφανιστεί. Απόδειξη αποτελούσαν οι διώξεις των Αρμενίων από το Ναχιτσεβάν (1926-1979), αλλά και τα πογκρόμ της περιόδου 1988-1990. Πρέπει να καταλάβουμε, ότι ο καθοριστικός παράγοντας της δράσης των Αρμενίων υπήρξε η ανάγκη για επιβίωση. Η γενοκτονία της περιόδου 1915-1923 είχε και έχει μείνει έως και σήμερα ανεξίτηλη στη μνήμη των Αρμενίων. Στην Αρμενία οι κάτοικοι του Αζερμπαϊτζάν δεν αποκαλούνται Αζερμπαϊτζανοί αλλά Τούρκοι. Διότι οι Αρμένιοι γνωρίζουν τους δεσμούς μεταξύ των δύο αυτών λαών. Ο πατριωτισμός και η ανάγκη για επιβίωση οδήγησαν στη νίκη των Αρμενίων. Οι Αρμένιοι έθεσαν υπό τον έλεγχό τους το Ναγκόρνο Καραμπάχ και τις τριγύρω περιοχές έτσι ώστε Αρμενία και Αρτσάχ να συνδέονται και γεωγραφικά.
3) Στη σύγκρουση όπως αποδεικνύεται εμπλέκεται και η Τουρκία, η οποία εκτός από τις δημόσιες δηλώσεις στήριξης προς το Αζερμπαϊτζάν, έχει προμηθεύσει τον αζέρικο στρατό με τουρκικά drones, αλλά και μισθοφόρους από τη Συρία, οι οποίοι είχαν το προηγούμενο διάστημα εμπλακεί στην τουρκική εισβολή στη Βόρεια Συρία αλλά και στον εμφύλιο στη Λιβύη. Ποια τα σχέδια Ερντογάν στη προκειμένη περίπτωση; Θα πρέπει να ανησυχούμε και για την ύπαρξη Γκρίζων Λύκων στην περιοχή, ως εναπομείναντες θύλακες από τις παλαιότερες συγκρούσεις;
Οι λόγοι για τους οποίους η Τουρκία έδωσε το «πράσινο φως» στον στρατηγικό του εταίρο για την έναρξη της επίθεσης είναι οι εξής: πρώτον, ο Ερντογάν θέλησε να βοηθήσει τον προσωπικό του φίλο Αλίγιεφ ο οποίος, όπως σας είπα, ήταν αντιμέτωπος με ένα κύμα δυσαρέσκειας στο Αζερμπαϊτζάν εξαιτίας της ήττας του Ιουλίου. Δεύτερον, ο Ερντογάν το κάνει και για λόγους εσωτερικούς: η ήττα στα διάφορα εξωτερικά μέτωπα, τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα, καθώς και η πτώση της δημοτικότητας του Τούρκου προέδρου, τον οδήγησαν στην ανάγκη να τονώσει τα εθνικιστικά αισθήματα του τουρκικού λαού. Και τα κατάφερε: όλα τα κόμματα – με εξαίρεση το φιλοκουρδικό HDP – υποστηρίζουν την πολιτική του Ερντογάν. Θέλοντας να διατηρήσει το γόητρο της Τουρκίας, αλλά και το δικό του, και επιμένοντας ότι η Τουρκία είναι ο περιφερειακός ηγεμών, αποφάσισε να επιτεθεί στην Αρμενία, μέσω του Αζερμπαϊτζάν. Ο Ερντογάν βρίσκεται απομονωμένος στην Ανατολική Μεσόγειο εξαιτίας της στάσης των ΗΠΑ, της Γαλλίας και φυσικά της Ελλάδος. Το ίδιο ισχύει και στα άλλα μέτωπα. Ο Καύκασος ήταν ο εύκολος στόχος για τον Ερντογάν. Τρίτον, υπάρχει και ένας λόγος γεωπολιτικός: τα γεγονότα στον Καύκασο αποτελούν και μια απάντηση στην Ρωσία. Η Μόσχα έχει «στριμώξει» την Τουρκία τόσο στην Συρία (Ιντλίμπ) όσο και στην Λιβύη. Ο Καύκασος ανήκει στην σφαίρα επιρροής της Ρωσίας και η Αρμενία θεωρείται ως στρατηγικός εταίρος της Μόσχας (στην πράξη ωστόσο οι Ρώσοι διατηρούν ίσες αποστάσεις). Γι’ αυτό πιστεύω πως η τουρκική εμπλοκή έχει ως στόχο και την Ρωσία. Όπως πολύ σωστά λέει ο διεθνολόγος Σπύρος Πλακούδας, ο Ερντογάν πιστεύει πως συνομιλεί ως ίσος προς ίσον με τον Πούτιν. Ο Ερντογάν θα συνεχίσει να παρεμβαίνει ανοιχτά μέχρι να αντιδράσει η Ρωσία ή/και η διεθνής κοινότητα.
Όσον αφορά στους Γκρίζους Λύκους, γνωρίζουμε ότι η εν λόγω ακραία οργάνωση διατηρεί άριστες σχέσεις με το καθεστώς του Μπακού ήδη από την δεκαετία του 1990. Στον πόλεμο του 1991-1993 πολλοί Γκρίζοι Λύκοι πολέμησαν στο πλευρό των Αζέρων. Οι σχέσεις είναι πολύ στενές και οφείλονται στην ιδεολογία των δύο πλευρών, δηλαδή στον ακραίο εθνικισμό και παντουρκισμό. Σήμερα, οι Γκρίζοι Λύκοι δεν αποτελούν απλώς τμήμα του τουρκικού παρακράτους, όπως συνέβαινε τις περασμένες δεκαετίες. Σήμερα, το MHP συγκυβερνάει με το κόμμα του Ερντογάν AKP.
4) Μείνατε ικανοποιημένος από την αντίδραση της χώρας μας στο συγκεκριμένο ζήτημα; Πώς πιστεύετε ότι πρέπει να δράσει ώστε να ευαισθητοποιήσει και τη διεθνή κοινότητα;
Ως Έλληνας αρμενικής καταγωγής κατά το ήμισυ, στην αρχή απογοητεύτηκα. Γνωρίζω φυσικά ότι η Ελλάδα έχει συμφέροντα με τις σχέσεις με το Αζερμπαϊτζάν. Όμως τα συμφέροντα δεν είναι τόσα πολλά όσο νομίζουν μερικοί και φυσικά δεν έχουν την ίδια αξία με τις ζωές που χάνονται στο Αρτσάχ. Η Ελλάς διαχρονικά βοηθάει την Αρμενία: την εξοπλίζει, την βοηθάει στο κομμάτι των υπηρεσιών πληροφοριών και εκπαιδεύει τους Αρμενίους στρατιωτικούς στην Σχολή Ευέλπιδων. Σήμερα, δέκα ημέρες μετά την έναρξη του πολέμου η Ελλάδα έχει αλλάξει στάση. Αντελήφθη ότι πρέπει να σταθεί στο πλευρό των Αρμενίων και ότι το καθεστώς του Μπακού απειλεί την περιφερειακή ειρήνη και σταθερότητα, ενώ ταυτοχρόνως πλήττει την εικόνα της χώρας μας: το Αζερμπαϊτζάν κατηγόρησε την Ελλάδα ότι στρατολογεί τρομοκράτες!
Γενικότερα, η αντίδραση της διεθνούς κοινότητας είναι απογοητευτική. Η Ρωσία, η Γαλλία και οι ΗΠΑ είναι οι επικεφαλής της Ομάδας του Μινσκ του ΟΑΣΕ η οποία στοχεύει στην ειρηνική επίλυση της σύρραξης μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν. Οι αντιδράσεις των τριών χωρών δεν ήταν αποφασιστικές. Περισσότερες προσδοκίες είχαμε και από την ΕΕ. Η Ένωση ορθώς θα επιβάλει κυρώσεις στην Λευκορωσία. Όμως γιατί δεν παίρνει θέση για τα εγκλήματα πολέμου που διαπράττει το Αζερμπαϊτζάν με τον βομβαρδισμό κατοικημένων περιοχών και την χρήση βομβών διασποράς;
5) Πώς κρίνετε την αντιμετώπιση της Ρωσίας, η οποία υπήρξε παραδοσιακός σύμμαχος της Αρμενίας στην περιοχή, όπως η Τουρκία ήταν παραδοσιακός σύμμαχος του Αζερμπαϊτζάν.
Πράγματι, η Ρωσία αποτελεί τον παραδοσιακό σύμμαχο της Αρμενίας. Την υποστηρίζει με εγγυήσεις ασφαλείας και με την παροχή/πώληση εξοπλισμών, ενώ η παρουσία ρωσικής στρατιωτικής βάσης στα τουρκο-αρμενικά σύνορα συμβάλει στην ασφάλεια του αρμενικού κράτους. Όμως αυτή είναι η μισή αλήθεια: η Ρωσία εξοπλίζει περισσότερο το Αζερμπαϊτζάν παρά την Αρμενία. Οι σχέσεις μεταξύ Μόσχας και Μπακού είναι πολύ καλές. Τα δύο κράτη συνεργάζονται εμπορικά και πλέον και ενεργειακά. Η στάση της Ρωσίας είναι άκρως απογοητευτική. Δείχνει ότι η Ρωσία δεν αποτελεί αξιόπιστο στρατηγικό εταίρο και σύμμαχο. Όπως έχω ξαναπεί, η Αρμενία έχει την κατάρα να εξαρτάται αμυντικά από την Ρωσία. Η γεωγραφική της θέση δεν της επιτρέπει να αναπτύξει σχέσεις με την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ. Η εξωτερική πολιτική του Γιερεβάν δεν κατευθύνεται από φιλορωσικά αισθήματα αλλά από την ρεαλπολιτίκ. Ακόμα και ο νυν πρωθυπουργός της Αρμενίας ο οποίος φλέρταρε με την Δύση πριν την βελούδινη επανάσταση του 2018, κατάλαβε ότι η Αρμενία δεν μπορεί να στραφεί προς την Δύση και ότι είναι αναγκασμένη να συνεργάζεται με χώρες όπως η Ρωσία και το Ιράν.
Δεν γνωρίζουμε γιατί η Ρωσία δεν επεμβαίνει. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η ρωσική ουδετερότητα έγκειται στις σχέσεις που έχει η Μόσχα με τη νυν κυβέρνηση της Αρμενίας η οποία φυλάκισε τον, ημι-αυταρχικό κατ’ εμέ, πρώην πρόεδρο της Αρμενίας Ρόμπερτ Κοτσαριάν, για την αιματηρή τροπή των διαδηλώσεων του 2008. Σημειωτέον, ότι ο Κοτσαριάν είναι στενός προσωπικός φίλος του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν.
6) Ποια η εκτίμησή σας για τη μελλοντική εξέλιξη της συγκεκριμένης σύγκρουσης και πώς επηρεάζει τις ισορροπίες στην περιοχή της Ευρασίας και της Μέσης Ανατολής;
Τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα. Οι Αρμένιοι είναι πραγματικοί πατριώτες και πιστεύω ότι κυριολεκτικά μάχονται υπέρ βωμών και εστιών. Μάχονται για την επιβίωση του αρμενικού έθνους το οποίο έχει τόσο υποφέρει και συνεχίζει να υποφέρει. Όμως το Αζερμπαϊτζάν έχει μεγαλύτερο αριθμό στρατιωτών, πολεμικών αεροσκαφών, αρμάτων μάχης κοκ. Η ανησυχία μου ωστόσο δεν έγκειται στην υπεροπλία των Αζέρων, αλλά στην συμμετοχή της Τουρκίας στον πόλεμο. Καμία χώρα δεν πολεμάει στο πλευρό της Αρμενίας. Οι απώλειες είναι πολύ μεγάλες και για τις δύο πλευρές. Σκεφτείτε όμως την αναλογία: η Αρμενία έχει 2,5 εκατομμύρια κατοίκους, ενώ το Αζερμπαϊτζάν σχεδόν 11 εκατομμύρια. Όσοι παρακολουθούν από κοντά τις εξελίξεις γνωρίζουν ότι το Αζερμπαϊτζάν δεν έχει την ικανότητα να θέσει υπό τον έλεγχό του το Αρτσάχ. Μπορεί ωστόσο, αν συνεχιστούν οι εχθροπραξίες να καταλάβει κάποια εδάφη στα πέριξ της γραμμής πυρός. Σε κάθε περίπτωση είναι βέβαιο ότι με τον πόλεμο δεν πρόκειται να λυθεί το ζήτημα. Η οριστική επίλυση του ζητήματος θα επέλθει δυστυχώς μόνο με την αλλαγή του δικτατορικού και εθνικιστικού καθεστώτος του Μπακού, καθώς και με τον συμβιβασμό τόσο από την πλευρά της Αρμενίας όσο και του Αζερμπαϊτζάν.
Ο πόλεμος στο Αρτσάχ επηρεάζει ολόκληρη την περιοχή. Πρόκειται για μια περιοχή ταραχών και αστάθειας. Σκεφτείτε μία ημισέληνο ταραχών η οποία ξεκινάει από τον Καύκασο και φτάνει στην Ανατολική Μεσόγειο, περνώντας μέσα από το Ιράκ, την Συρία τον Λίβανο, το Ισραήλ (διαμάχη με Παλαιστινίους), την Αίγυπτο (μετά τις πρόσφατες εντάσεις) και την Λιβύη. Αν προσθέσουμε και όσα συμβαίνουν στην Υεμένη και την Ουκρανία βλέπουμε ότι η ευρύτερη περιοχή χαρακτηρίζεται από αστάθεια. Ένας κύριος παράγοντας αυτής της αστάθειας είναι και η Τουρκία. Η κατοχή εδαφών σε Κύπρο, Συρία και Ιράκ, η ενεργός στρατιωτική παρουσία σε Λιβύη και Αζερμπαϊτζάν, οι στρατιωτικές βάσεις σε Αλβανία, Κατάρ και Σομαλία, οι προκλήσεις σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, η υποστήριξη εθνικιστών στα Βαλκάνια, η υποστήριξη ακραίων ισλαμιστών και τζιχαντιστών στη Μέση Ανατολή, οι παρεμβάσεις σε Λίβανο και Υεμένη και η διολίσθηση της ίδιας της Τουρκίας στον αυταρχισμό απειλούν την περιφερειακή ειρήνη, ασφάλεια και σταθερότητα.
Πέραν της περιφερειακής σταθερότητας και ειρήνης, τα γεγονότα στον Καύκασο επηρεάζουν και τον ρόλο της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή, τις ρωσοτουρκικές σχέσεις και φυσικά ενισχύουν, στο εσωτερικό της Τουρκίας, το γόητρο ενός Ερντογάν ο οποίος έχει στοιχηματίσει στον λεγόμενο νεο-οθωμανισμό. Στην περίπτωση του Αζερμπαϊτζάν κυριαρχεί ο παντουρκισμός, καθώς όλοι γνωρίζουμε ότι οι Αζερμπαϊτζανοί αποτελούν ιδιαίτερα συγγενικό προς τους Τούρκους έθνος. Ο Ερντογάν έκανε αυτή την στροφή μετά το 2010 και ιδίως μετά το 2016 για την ισχυροποίησή του ιδίου και την οριστική του πρωτοκαθεδρία στην τουρκική πολιτική σκηνή. Στην περίπτωση του Αζερμπαϊτζάν ο Ερντογάν αγνοεί παντελώς το πολιτικό Ισλάμ και τον πανισλαμισμό – μιας και το αζερικό καθεστώς είναι κοσμικό – και δίνει βάση στον παντουρκικό εθνικισμό. Σε κάθε περίπτωση οι εξελίξεις στο Αρτσάχ θα έχουν και γεωπολιτικό αντίκτυπο και θα αναβαθμίσουν (αν δεν το έχουν κάνει ήδη) τον ρόλο της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή.
Βιογραφικό: ο Γιώργος Μενεσιάν είναι διεθνολόγος και εργάζεται ως σύμβουλος επί διεθνών θεμάτων. Είναι απόφοιτος του Τμήματος Διεθνών Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών του Πάντειου Πανεπιστημίου και μεταπτυχιακός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο του St Andrews (Middle East Caucasus and Central Asia Security Studies). Είναι Δόκιμος Ερευνητής στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων (ΙΔΙΣ), μέλος του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛΙΣΜΕ) και συντονιστής της Ομάδας Εξωτερικής Πολιτικής Άμυνας και Ασφάλειας του Τομέα Ρωσίας Ευρασίας και Νοτιοανατολικής Ευρώπης (ΤΟΡΕΝΕ). Είναι επίσης αρθρογράφος στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας «Φιλελεύθερος» (liberal.gr) και διαθέτει την προσωπική του στήλη στην Huffington Post Greece. Ομιλεί αγγλικά, γαλλικά και αρμενικά.
