28/03/2024

Editorial: Η επιστροφή της γεωγραφίας

Topography of the Caucasus

Μην καταλαμβάνεις μια θέση που είναι απομονωμένη και αποκομμένη από πόρους.

Σουν Τζου, ~5ος αιών π.χ.
Κινέζος θεωρητικός της στρατηγικής

 

Η γεωγραφία επιστρέφει στη γεωπολιτική, για την ακρίβεια δεν έπαψε ποτέ να απουσιάζει από τις σημαντικές γεωπολιτικές κινήσεις. Στη πραγματικότητα ολόκληρη η γεωπολιτική σκέψη βασίζεται στη γεωγραφία και στην ιστορία, οι οποίες αποτελούν και τους δυο βασικούς πυλώνες της. 

Στο Geopolitics λατρεύουμε τη γεωγραφία, όχι με την έννοια των θαλασσοπόρων της αναγέννησης ή τη λαχτάρα με την οποία την αντιμετώπιζαν οι πολιτικοί της βικτωριανής εποχής, αλλά ως εργαλείο για να μπορέσουμε να διαβάσουμε/εκτιμήσουμε τις επόμενες κινήσεις κρατών και ηγετών. 

Πιστεύουμε ότι ακριβώς το ίδιο αισθάνεται και ο Ρώσος πρόεδρος Βλάντιμιρ Πούτιν, ο οποίος έχει αποδείξει ότι δρα με ψυχρό μυαλό και πάντα με την ακρίβεια ενός εξαιρετικού σκακιστή. Ο Πούτιν, ως πρώην πράκτορας της KGB, ο οποίος υπηρέτησε το 1980 στην Ανατολική Γερμανία, γνωρίζει τη σημασία της γεωγραφίας και αντιλαμβάνεται ότι ο διακαής πόθος της χώρας του, να ελέγχει ένα λιμάνι που δεν θα παγώσουν τα νερά του από τον ρωσικό χειμώνα, είναι ζωτικής σημασίας. Όπως ζωτικής σημασίας είναι και ο έλεγχος των γειτονικών περιοχών/χωρών, ιδιαίτερα εκείνων που κάποτε υπήρξαν μέρος της Σοβιετικής Ένωσης. 

Ο Πούτιν γνωρίζει ότι για να επιτύχει αυτό το στόχο θα πρέπει να επαναλάβει συνεργασίες του παρελθόντος. Αλήθεια πόσοι από εσάς θυμάστε τη Συνθήκη του Καρς. Η συγκεκριμένη συνθήκη επικύρωσε, εκ νέου, τους όρους της προγενέστερης Συνθήκης της Μόσχας, η οποία είχε υπογραφεί το 1921 μεταξύ της Μεγάλης Εθνοσυνέλευσης της Τουρκίας και της Ρωσικής ΣΟΣΔ. Καθόρισε τα σύνορα μεταξύ της νεοϊδρυθείσας Τουρκικής Δημοκρατίας και των τριών υπερκαυκάσιων δημοκρατιών (της Αρμενίας, της Γεωργίας και του Αζερμπαϊτζάν). 

Η συνθήκη δημιουργούσε νέα σύνορα μεταξύ της Τουρκίας και της Σοβιετικής Αρμενίας, τα οποία ορίζονταν από τους ποταμούς Αχουριάν (Αρπατσάι) και Αράς. Η Τουρκία πέτυχε να λάβει το έδαφος του πρώην Όμπλαστ του Καρς της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, το οποίο περιελάμβανε τις πόλεις του Καρς, του Αρνταχάν και του Ολτί, την Λίμνη Τσιλντίρ, καθώς και τα ερείπια του Ανί. Από τα εδάφη του πρώην Κυβερνείου του Ερεβάν έλαβε, επίσης, το Σουρμαλίνσκι Ουγιέζντ (Σουρμαλί), μαζί με το Όρος Αραράτ, τα αλατωρυχεία του Κουλπ (Τουζλουτζά) και την πόλη του Ιγντίρ, καθώς και τον διάδρομο του Αράς, μία στενή λωρίδα γης εκτεινόμενη μεταξύ των ποταμών Αράς και Κάτω Καρασού, τα οποία αποτελούσαν, έως τότε, μέρος του Εριβάνσκι Ουγιέζντ. 

Με απλά λόγια η Τουρκία πήρε εδάφη της Αρμενίας υπό την κατοχή της και έδειξε τη δύναμη της στη Δύση που μετά το τέλος του Α΄Παγκόσμιου Πολέμου αναφερόταν στην υπό κατάρρευση Οθωμανική Αυτοκρατορία ως ο Μεγάλος Ασθενής. Το γεγονός αυτό έκανε τους δυτικούς να ξανασκεφτούν την Τουρκία, υπήρχε βλέπετε και η γνωστή γερμανική στήριξη, και η χώρα βρέθηκε στα δυτικά σαλόνια. 

Κάτι ανάλογο συνέβη και τις προηγούμενες ημέρες, όταν ο Αρμένιος πρωθυπουργός εξαναγκάστηκε να προχωρήσει σε συνθηκολόγηση. Τελικά, η ιστορία επαναλήφθηκε ως φάρσα. Οι λόγοι της συνθηκολόγησης (και όχι ήττας) από την πλευρά της Αρμενίας είναι πολλοί και εν καιρώ θα τους αναλύσουμε σε άρθρα μας, αυτό όμως που θα πρέπει να δούμε σε πρώτη φάση είναι πώς Ρωσία και Τουρκία σε αγαστή συνεργασία βγαίνουν κερδισμένες – με τη Ρωσία να αποτελεί την απόλυτη νικήτρια. 

Ο Καύκασος αποτελεί μια περιοχή με μεγάλη γεωπολιτική και γεωοικονομική σημασία. Από τη μια βρίσκεται στο σταυροδρόμι μεταξύ Ανατολής και Δύσης και από την άλλη διαθέτει κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Κασπία, γεγονός που του προσδίδει μια επιπρόσθετη αξία. Τα κράτη που βρίσκονται στο Νότιο Καύκασο -η Γεωργία, η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν- προέκυψαν μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και η Ρωσία δεν έπαψε ποτέ να επιθυμεί τον έλεγχό τους. Ποιος ήταν ο τρόπος η Ρωσία να ελέγχει τις περιοχές αυτές χωρίς να επαναλάβει τον πόλεμο του 2008 στη Γεωργία; 

Να αφήσει να εξελιχθεί η νεο-οθωμανική στρατηγική Ερντογάν γνωρίζοντας ότι ένας πόλεμος Αρμενίας Αζερμπαϊτζάν θα λειτουργούσε εν καιρώ υπέρ της, ειδικά τη δεδομένη χρονική στιγμή που εξελίχθηκε (δηλαδή παραμονές των Αμερικάνικων εκλογών).

Γιατί και την αρμένικη κυβέρνηση “τιμώρησε” για τις σχέσεις με τη Δύση και με το Αζερμπαϊτζάν έρχεται κοντά τώρα Με τον τρόπο αυτό η Ρωσία απομακρύνει τις όποιες δυτικές βλέψεις και με τη βοήθεια της Τουρκίας, τη μεγαλομανία της οποίας εκμεταλλεύτηκε, βρέθηκε να είναι η πλέον ισχυρή στην περιοχή, καθώς ανέπτυξε και ειρηνευτική δύναμη εντός του Ναγκόρνο Καραμπάχ που ήταν πάγιος στόχος της Μόσχας. 

Τα ιστορικά γεγονότα θυμίζουν αλλοτινές εποχές και φαίνεται πως τώρα που ο Ερντογάν ξεμπέρδεψε από το μέτωπο της Αρμενίας, μπορεί εύκολα να στοχεύσει στην Ελλάδα (θυμίζουμε πως μετά τη γενοκτονία των Αρμενίων ακολούθησε η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου και της Ιωνίας και ο ξεριζωμός τους). Εκτός και αν τον προλάβουν τα οικονομικά του προβλήματα. Να είστε σίγουροι πάντως πως θα προσπαθήσει πάση θυσία να  εκμεταλλευτεί το χρόνο που έχει μέχρι  τη νέα θητεία του Αμερικανού Προέδρου (ορκομωσία Μπάιντεν τον Ιανουάριο του 2021) 

Ολοκληρώνοντας να σας συμβουλέψουμε να κρατήσετε το όνομα του Μάικ Πομπέο, ο οποίος σήμερα Παρασκευή ξεκινάει την περιοδεία και πρόκειται να επισκεφθεί τη Γαλλία, την Τουρκία, τη Γεωργία, το Ισραήλ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κατάρ και τη Σαουδική Αραβία. Τίποτε δε γίνεται τυχαία στην πολιτική. Nαι, ορθά καταλάβατε, εκτιμούμε πως ετοιμάζεται για το χρίσμα των Ρεπουμπλικάνων στις εκλογές του 2024. Θα επανέλθουμε επ΄αυτού! 

Γιώτα Χουλιάρα 
Διεύθυνση Σύνταξης 
Geopolitics & Daily News

 

 

Σημείωση: Το παραπάνω κείμενο αποτελεί το editorial του Weekly Report της Παρασκευής 13/11/20 το οποίο εστάλη στα emails 8.000 αναγνωστών μας

Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail
Geopolitics & Daily News Copyrights Reserved 2024