Ρωσία: Ο Πούτιν στο bunker και έξω μαίνονται οι διαδηλώσεις
Του Andrei Kolesnikov
“Πόσες διμοιρίες έχει ο Πάπας;”, φέρεται να είχε ρωτήσει κάποτε ο Josef Stalin τον Winston Churchill, σε μια γελοία αναφορά στην έλλειψη στρατιωτικής δύναμης του Βατικανού. Και έτσι ο Vladimir Putin, έχοντας στην κατοχή του έναν τεράστιο στρατό από ΜΑΤ, μπορεί να ρωτήσει για τον ηγέτη της ρωσικής αντιπολίτευσης: “πόσες διμοιρίες έχει ο Alexei Navalny;”. Αλλά μια σύγκρουση δεν διεξάγεται μόνο με ωμή βία. Υπάρχει επίσης και ηθική δύναμη. Και τώρα, αυτή η ηθική δύναμη είναι με την πλευρά των διαδηλωτών.
Η αστυνομική βία που γίνεται ορατή χάρη στα βίντεο που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο, έχουν προκαλέσει τη συμπάθεια μεταξύ των Ρώσων που έβλεπαν με επιφυλακτικότητα τους πολιτικούς διαδηλωτές, τη στιγμή που το θάρρος του Navalny να γυρίσει στη Ρωσία και να πάει απευθείας στη φυλακή -ακόμη και μετά τη δηλητηρίασή του με ένα θανατηφόρο στέλεχος τον περασμένο Αύγουστο, του έχουν κερδίσει σεβασμό. Ο Navalny απέχει πολύ από το Σοβιετικό είδωλο Andrei Sakharov, αλλά η κρατική δίωξή του τον καθιστά όχι απλώς έναν πολιτικό μαχητή, αλλά έναν ηθικό ήρωα.
Σε ό,τι αφορά στην ηθική τους δύναμη, οι διαμαρτυρίες που έλαβαν χώρα σε όλη τη Ρωσία στις 23 και 31 Ιανουαρίου, συγκρίνονται με αυτές του κινήματος των αντιφρονούντων στις δεκαετίες 1960 και 1980 και με τις διαδηλώσεις στη Λευκορωσία τον περασμένο Αύγουστο. Οι τωρινοί διαδηλωτές έχουν ένα βασικό μήνυμα κοινό με τους Σοβιετικούς αντιφρονούντες: το αίτημα να τηρηθεί ο νόμος. Τον Δεκέμβριο του 1965, οι αντιφρονούντες συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Pushkin της Μόσχας (στο ίδιο σημείο που συγκεντρώνονται συχνά οι διαδηλωτές σήμερα), απαιτώντας να διεξαχθεί δημοσίως η δίκη των συγγραφέων Andrei Sinyavsky και yuli Daniel. Σήμερα, οι διαδηλωτές απαιτούν να τηρηθεί ο νόμος στην περίπτωση του Navalny.
Υπήρξαν κάποιοι αντιφρονούντες στη σοβιετική εποχή, αλλά η ηθική τους δικαιοσύνη διαβρώθηκε σταδιακά από το καθεστώς. Ως αποτέλεσμα, η ιδεολογία τους έγινε η ιδεολογία των μαζών στη διάρκεια της Περεστρόικα. Τώρα δεν υπάρχει ελπίδα για έναν νέο Gorbachev, και οι μάζες είναι αδρανείς και απαθείς, αλλά η ηθική αιτία εκείνων που συγκεντρώνονται στους δρόμους όλων των ρωσικών πόλεων, υπονομεύει τα θεμέλια του καθεστώτος του Putin.
Οι διαδηλώσεις στη Λευκορωσία ξεκίνησαν τον Αύγουστο του 2020 διότι οι πολίτες υποπτευθήκαν πως οι αρχές είχαν παραποιήσει τα αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών και είχαν κουραστεί από την 25ετή διακυβέρνηση του Alexander Lukashenko. Οι ειρηνικές διαδηλώσεις τρόμαξαν τον Lukashenko, και η απάντησή του ήταν εξαιρετικά σκληρή. Τον Ιανουάριο του 2021, η ρωσική αστική κοινωνία -όχι αποκλειστικά η πολιτική αντιπολίτευση ή υποστηρικτές του Navalny- ακολούθησαν τον ίδιο δρόμο των μη βίαιων μαζική διαδηλώσεων, και το Κρεμλίνο αντέγραψε τον Lukashenko, με μια βίαιη αστυνομική καταστρολή των διαδηλώσεων. Οι διαδηλώσεις της Κυριακής αντιμετωπίστηκαν με ακόμη μεγαλύτερη βία από εκείνες του προηγούμενου Σαββατοκύριακου.
Τα ποσοστά δημοτικότητας του Putin είναι ακόμη σχετικά υψηλά. Έχουν μειωθεί σε σχέση με το 2018, αλλά αυτή η πτώση δεν προκλήθηκε από πολιτική δυσαρέσκεια. Η προσάρτηση της Κριμαία το 2014 είχε οικονομικές συνέπειες και έκτοτε, τα πραγματικά διαθέσιμα εισοδήματα έχουν μειωθεί και το ΑΕΠ είναι στάσιμο. Το 2018, έχοντας αποφασίσει ότι η εντυπωσιακή του νίκη στις προεδρικές εκλογές εκείνου του έτους (εκλογές στις οποίες δεν υπήρχαν εναλλακτικές), του έδωσε την εντολή να κάνει οτιδήποτε ήθελε, και ο Putin έσπευσε να αυξήσει το όριο συνταξιοδότησης. Αυτό προκάλεσε λαϊκή κατακραυγή -και όχι μόνο από φιλελεύθερους και δημοκράτες, αλλά συχνά και από ανθρώπους που τον είχαν προηγουμένως υποστηρίξει.
Αργότερα, οι πολιτικές διαμαρτυρίες δεν ήταν αποτέλεσμα των οικονομικών προβλημάτων, αλλά γινόταν για περιβαλλοντικά ζητήματα και για παραβιάσεις των εκλογικών δικαιωμάτων. Το 2020 ωστόσο, ο Putin για άλλη μία φορά είχε λόγο να εφησυχάσει: η πλειοψηφία ψήφισε υπέρ του να του δοθεί η δυνατότητα να διατηρήσει την εξουσία μέχρι το 2036. Αλλά αμέσως μετά από αυτή την ψηφοφορία για το reset της προεδρικής θητείας, ξέσπασαν διαδηλώσεις στο Khabarovsk για την σύλληψη του περιφερειακού κυβερνήτη, Sergei Furgaal. Οι κατηγορίες εναντίον του Furgal είναι τουλάχιστον δυσάρεστες -κατηγορείται ότι οργάνωσε τη δολοφονία επιχειρηματικών του αντιπάλων πριν από χρόνια- αλλά οι άνθρωποι και πάλι συγκεντρώθηκαν για να τον στηρίξουν, πεπεισμένοι ότι οι ομοσπονδιακές αρχές ήθελαν απλώς να κλέψουν την επιλογή τους για έναν κυβερνήτη ο οποίος δεν εκπροσωπούσε το κυβερνών κόμμα Ενωμένη Ρωσία. Το Κρεμλίνο τα είχε χαμένα, καθώς οι άνθρωποι στους δρόμους δεν ήταν υποστηρικτές του Navalny ή φιλελεύθεροι, αλλά απλοί άνθρωποι που είχαν ξαφνικά αποφασίσει να υπερασπιστούν τα συνταγματικά τους δικαιώματα.
Στη συνέχεια, έκαναν την εμφάνιση τους συνθήματα στήριξης των διαδηλώσεων στο Khabarovsk και στη Λευκορωσία. Αυτό ήταν άλλο ένα βήμα προς τη νέα πολιτική κουλτούρα των μη βίαιων μεθόδων διαμαρτυρίας εν όψει του μετά-σοβιετικού αυταρχισμού, τύπου Lukashenko και Putin.
Άλλος ένας παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπόψη στις τελευταίες διαδηλώσεις, είναι ο νέος ρόλος των ΜΜΕ και του διαδικτύου, και η ικανότητα τους να τροφοδοτούν τη συμπάθεια των όσων παρακολουθούν. Επιπλέον, οι αρχές χλευάζονται ανοιχτά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σε Λευκορωσία και Ρωσία. Η εξουσία μπορεί να είναι τρομακτική, αλλά δεν μπορεί να είναι αστεία. Άπαξ και γίνει αντικείμενο χλευασμού, πάει να είναι ιερή.
Στη Ρωσία, ακούγεται συχνά τους τελευταίους μήνες ότι ο Putin έχει κλειστεί σε ένα bunker. Είναι μια παρόμοια ιστορία με αυτή για τον Lukashenko. Έχει αποκλειστεί από την κοινωνία και περιτριγυρίζεται από ανθρώπους των μυστικών υπηρεσιών. Οι βίαιες ενέργειες του Putin και η προθυμία του να καταφύγει στα αστυνομικά γκλομπ, έχουν πολώσει την κοινωνία και έχουν ριζοσπαστικοποιήσει εκείνους που είναι δυσαρεστημένοι με την εξουσία του. Κατά μία έννοια, η μάχη τώρα είναι για τη απαθή πλειοψηφία. Ένας βασικός πυλώνας του καθεστώτος του Putin πάντα ήταν -και συνεχίζει να είναι- η αδιαφορία των μαζών, οι οποίες αυτόματα υποστήριζαν την κυβέρνηση. Αλλά στις 31 Ιανουαρίου, τουλάχιστον ένας τέτοιος άνθρωπος έφυγε από το σπίτι του για να πάει στη δουλειά και συνελήφθη από την αστυνομία. Όταν ελευθερώθηκε, δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι θα επανεξετάσει σοβαρά τις απόψεις του σχετικά με την εξουσία στη Ρωσία. Είναι απίθανο να είναι ο μόνος που θα το κάνει.
Κάποιες φορές, η βίαιη αστυνομική δύναμη χάνει από την ηθική εξουσία.
πηγή: Capital.gr
