Η απόβαση του Ιμπραήμ Πασά στην Μεθώνη την 11η Φεβρουαρίου του 1825 και η αλλαγή του συσχετισμού Δυνάμεων στο Μοριά

Γράφει ο Ιστορικός Κατσικαρέλης Μιχάλης

Το 2^ο εξάμηνο του 1824, το Αιγαίο μετατράπηκε για ακόμα μια φορά σε Θέατρο Πολέμου για τον ελληνικό επαναστατικό στόλο με αντίπαλο τον ενωμένο τουρκικό-αιγυπτιακό υπό τον Αιγύπτιο Ιμπραήμ Πασά. Ο Αιγύπτιος στρατηγός είχε ήδη υποτάξει την Κρήτη και την Κάσο, μένοντας πιστός στην συμφωνία του πατέρα του Μωχάμετ Άλι της Αιγύπτου με τον Σουλτάνο Μαχμούτ Β’ για την κατάπνιξη της Ελληνικής Επανάστασης τον Μάρτιο του 1824.[1] Οι ηρωικές ενέργειες του Τρινήσιου στόλου όμως, κατάφεραν να εμποδίσουν στις αρχές του Νοέμβρη του 1824 την αποβίβαση του αιγυπτιακού στρατού από το Ανατολικό Αιγαίο στην Σούδα της Κρήτης. Αρκετοί από τους Έλληνες στρατιωτικούς, ήταν εφησυχασμένοι ότι οι Αιγυπτιακές δυνάμεις δεν θα επιχειρούσαν να πλεύσουν τον τρικυμιώδες Κρητικό Πέλαγος πριν την άνοιξη του 1825.[2]

Ο Ιμπραήμ όμως δεν ήταν ένας συνηθισμένος στρατιωτικός ηγέτης. Εκμεταλλευόμενος την εμφύλια σύγκρουση των Ελλήνων, αλλά πιο πολύ τις φθορές του ελληνικών στόλου καθώς και την έλλειψη χρημάτων, εφοδίων και πυρπολικών, κατάφερε να μεταφέρει στα τέλη του Νοεμβρίου του 1824, 8.000 πεζούς και πυροβολητές, 1.000 ιππείς καθώς και 2.000 Αλβανούς στην Σούδα της Κρήτης.[3] Εκεί η εκπαίδευσή τους, συνεχίστηκε εντατικά από Ευρωπαίους αξιωματικούς που είχαν προσληφθεί για τον στρατό και στόλο του Μωχάμετ Άλι, εδραιώνοντας παράλληλα την αιγυπτιακή κυριαρχία στην Μεγαλόνησο. Με μια σειρά από διαδοχικών αλμάτων από ξηρά σε ξηρά δημιουργούνταν ένας δίαυλος μεταφοράς στρατού και στόλου με σαφή ένδειξη πορείας την ελληνική ενδοχώρα…

Έως τα μέσα Ιανουαρίου του 1825 η επαναστατημένη ελληνική κυβέρνηση του Υδραίου Γεωργίου Κουντουριώτη αποτελούμενοι από κυρίως από Φαναριώτες και νησιώτες, είχε επικρατήσει ολοκληρωτικά επί των Πελοποννήσιων αντιπάλων της, φυλακίζοντας τους στην Ύδρα.[4] Όμως οι τρεις πρώτες δόσεις του δανείου των 800.000 λιρών που είχε συναφθεί με αγγλικούς τραπεζικούς οίκους το 1824, είχαν ξοδευτεί στις εμφύλιες συγκρούσεις και στις μισθοτροφοδοσίες για τις ναυτικές επιχειρήσεις του στόλου. Η 4^η δόση όμως του δανείου που παραδόθηκε στις 24 Ιανουαρίου 1825 στους Έλληνες, κινητοποίησε την ελληνική κυβέρνηση που αναλογιζόμενη τον κίνδυνο εξ Αιγύπτου έδωσε εντολή να ετοιμασθούν 22 πλοία και πυρπολικά προκειμένου να εμποδίσουν τις επόμενες κινήσεις του Αιγυπτιακού στόλου. Οι αναφορές που έφταναν στην ελληνική κυβέρνηση στις αρχές Φεβρουαρίου του 1825 για την Κρήτη για την μεθοδικότητα των ετοιμασιών των Αιγυπτίων, ήταν εξόχως ανησυχητικές και είχαν σαφή στόχο:[5] Το πέρασμα στην Πελοπόννησο και την δημιουργία προγεφυρώματος ως απαραίτητο βήμα για την μετέπειτα κατάκτηση της. Οι ετοιμασίες του ελληνικού στόλου όμως εκτελούνταν με ιδιαίτερα αργούς ρυθμούς, ενώοι πρότερες επιτυχίες του ελληνικού στρατού που είχαν περιορίσει τους Οθωμανούς σε ελάχιστα κάστρα στο Μοριά έδιναν κάποια αυτοπεποίθηση.

Λόγω διεθνών εξελίξεων που προμήνυαν την εμπλοκή των Μεγάλων Δυνάμεων στο Ελληνικό Ζήτημα αλλά και του δυσανάλογου κόστους των πολεμικών επιχειρήσεων, ο Μωχάμετ Άλι διέταξε τον Ιμπραήμ να αποβιβαστεί στην Πελοπόννησο το συντομότερο.[6] Με τον ελληνικό στόλο σε αδράνεια παρά τις συνεχείς αναφορές κινδύνου,[7] ο ενωμένος Τουρκο-αιγυπτιακός στόλος απέπλευσε ανεμπόδιστος από την Σούδα την 1^η Φεβρουαρίου και καλύπτοντας περί τα 80 περίπου ναυτικά μίλια που τον χώριζαν από τις Μεσσηνιακές ακτές, κατέπλευσε έξω από την Μεθώνη της Μεσσηνίας την 10^η Φεβρουαρίου. Αποτελούνταν από 3 φρεγάτες, 4 κορβέτες και άλλα βρίκια πολεμικά καθώς και φορτηγά πλοία.[8] Άξια λόγου είναι η απουσία Πλοίων της Γραμμής, βαριά οπλισμένων πλοίων που θα προστάτευαν τον Αιγυπτιακό στόλο, αφού ο Ιμπραήμ είχε βεβαιωθεί βάση πληροφοριών για την εξαιρετικά αργή προετοιμασία του ελληνικού στόλου και την απουσία του από την περιοχή.

Από τα 30 πλοία αποβιβάστηκαν την 11^η και 12η Φεβρουαρίου, 4.500 τακτικά στρατεύματα, 500 ιππείς και 18 πεδινά πυροβόλα, πιθανότατα στην δυτική πλευρά του Κάστρου της Μεθώνης όπου οι παραλίες προσφέρονταν για απόβαση. Ο αποκλεισμός της Μεθώνης έως τότε ήταν εξαιρετικά χαλαρός[9] και συνήθως μόνο από την ξηρά, όμως οι ζωοτροφές είχαν ξεκινήσει να εκλείπουν και το ίδιο πρόβλημα αντιμετώπιζε και η Κορώνη.[10] Οι ελλείψεις αυτές σε συνδυασμό με την απουσία ελληνικών σωμάτων βάρυναν αποφασιστικά την απόφαση για απόβαση στην Μεθώνη. Επιπρόσθετα, ο Ιμπραήμ επέλεξε την στρατηγική θέση της Μεθώνης που βρίσκονταν σε σχετικά κοντινή απόσταση από την Σούδα, με διαθέσιμο ένα κάστρο σε εξαίρετη στρατηγική θέση ως προπύργιο για την κατάληψη του Μοριά σε αλληλοϋποστήριξη με την φιλική Κορώνη(22 χιλ/τρα). Ο Αιγυπτιακός στόλος, αφού ενίσχυσε με τροφές και πολεμοφόδια τα δύο φρούρια Μεθώνης και Κορώνης, απέπλευσε για την Κρήτη.

Ο στρατός του Ιμπραήμ κάλυψε όλο τον Κάμπο της Μοθώνης, όπως συνηθιζόταν να λέγεται η Μεθώνη τότε, με τις 600 σκηνές του. Την επομένη, 12^η Φεβρουαρίου, με μια επιθετική αναγνώριση προωθήθηκε αιφνιδιαστικά με 800 άνδρες, με ιππικό και πεζικό ως τις παρυφές του Νιόκαστρου, μια απόσταση δέκα χιλιομέτρων περίπου, όπου και κατόπτευσε το κάστρο και τους παρακείμενους λόφους θέλοντας να σφυγμομετρήσει και την αντίδραση του εχθρού. Προς βοήθεια όμως του Νιόκαστρου συνέτρεξε ο στρατηγός Κίτσος Τζαβέλας με 700 άνδρες αναγκάζοντας τον Ιμπραήμ να αναδιπλωθεί στην Μεθώνη.

Δημιουργώντας ένα ασφαλές προγεφύρωμα στην νοτιοανατολική Μεσσηνία, ο Ιμπραήμ αποκατέστησε την οθωμανική εξουσία στην επαρχία της Κορώνης εισβάλλοντας σε αυτήν 6 μέρες μετά(18 Φεβρουαρίου) και επιδιώκοντας μάλιστα να προσελκύσει τον τοπικό ελληνικό πληθυσμό. Στις 5 Μαρτίου ο Αιγυπτιακός στόλος αποβίβασε το πρώτο κύμα ενισχύσεων αποτελούμενο από 7.000 πεζούς και 400 ιππείς στην Μεθώνη σταθεροποιώντας την θέση των Αιγυπτίων στην Μεσσηνία. Μόλις την 10η Μαρτίου εμφανίστηκαν τα πρώτα Σπετσιώτικα πλοία για να συνδράμουν στον εφοδιασμό του Νιοκάστρου. Ο Ιμπραήμ, στηριζόμενος στην εγκληματική αμέλεια και αδράνεια της ελληνική κυβέρνησης που δεν εμπόδισε έγκαιρα ούτε την απόβαση ούτε τις ενισχύσεις του, ήταν πλέον ενισχυμένος με αρκετό στρατό, ώστε να επιχειρήσει άμεσα την επίτευξη του πρώτου αντικειμενικού σκοπού στην Πελοπόννησο: Την κατάληψη του Νιόκαστρου με παράλληλο αποκλεισμό του από την θάλασσα, εξασφαλίζοντας στην συνέχεια με την ένα μεγάλο και ασφαλές λιμάνι για το στόλο του, που θα του παρείχε απρόσκοπτη ροή ενισχύσεων από την Αίγυπτο ή τα Στενά. Λίγους μήνες αργότερα, οι Αιγύπτιοι του Ιμπραήμ είχαν κατακλύσει τον Μοριά ενώ η Επανάσταση τρεμόπαιζε…

ΠΗΓΕΣ

• Τα Αρχεία της Ελληνικής Παλιγγενεσίας, τόμος 19ος. Λυτά έγγραφα, αναφορές προς το Υπουργείο Πολέμου 1825.
• Εφημερίδα «Ελληνικά Χρονικά» με αριθμό φύλλων: 11,12,16.

ΒΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Γέροντας, Π.(2019), Μεθ’Ορμής Ακαθέκτου, 2η Έκδοση, Αθήνα:ΥΙΝ.
• Κωτσίρης, Ν.(1977), Συμβολή στην Ιστορία της Μεθώνης, Αθήνα.
• Μεταλληνός Κ.(2020), Ο Ναυτικός πόλεμος κατά την ελληνική επανάσταση 1821-1829, τομ. 2ος, Αθήνα:ΥΙΝ.

[1] Κωτσίρης (1977) 143.

[2] Μεταλληνός (2020) 274.

[3] Μεταλληνός (2020) 275.

[4] Μεταλληνός (2020) 277.

[5] Ελληνικά χρονικά με ημερομηνία 6 και 8 Φεβρουαρίου 1825 ,με αριθμό φύλλων 11,12

[6] Μεταλληνός 278.

[7] Ελληνικά Χρονικά με ημερομηνία 6 Φεβρουαρίου με αριθμό φύλλου 11.

[8] Ελληνικά χρονικά με ημερομηνία 25 Φεβρουαρίου 1825 ,με αριθμό φύλλου 16.

[9] Πηγή : Αρχείο Παλιγγενεσίας. Επιστολή του στρατηγού Νικόλαου Γεωργακόπουλου με ημερομηνία την 23 Ιανουαρίου 1825.

[10] Κωτσίρης (1977) 143.