11/12/2024

Όταν οι γυναίκες πέταξαν στους αιθέρες για να πολεμήσουν τους Ναζί

1

(Credit: Nikolai Ignatiev/Alamy Stock Photo)

Γράφει ο Θεόδωρος Γιαννόπουλος*

 

8 Οκτώβριου 1941. Έχουν περάσει 4 μήνες από τότε που η Ναζιστική πολεμική μηχανή στράφηκε εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης με την «Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα». Ο Ιωσήφ Στάλιν, αντιλαμβανόμενος πως οι άνδρες πιλότοι δεν είναι αρκετοί για αναχαιτίσουν την Ναζιστική απειλή και έπειτα από πίεση της Marina Raskova, δίνει την εντολή σχηματισμού μιας επίλεκτης ομάδας πιλότων, αποτελούμενη εξ’ολοκλήρου από γυναίκες. Οι γυναίκες αυτές, θα αποτελέσουν το στρατιωτικό σύνταγμα 588, αλλά θα μείνουν στην Ιστορία ως οι «Μάγισσες της Νύχτας» (Nachthexen) , όπως τις αποκαλούσαν οι Γερμανοί στρατιώτες.

Όταν ξεκίνησε η γερμανική εισβολή, χιλιάδες γυναίκες της Σοβιετικής Ένωσης κατατάχθηκαν ως νοσοκόμες ή σε άλλες βοηθητικές θέσεις. Μερικές από αυτές, ανέλαβαν ακόμη και πόστα στα αντιαεροπορικά όπλα. Καμία όμως δεν είχε καταταχθεί ως πιλότος. Ακόμη και αυτές που είχαν κάποιες εμπειρίες με τα αεροπλάνα και την αεροπορία, υπηρέτησαν ως εκπαιδεύτριες στους νεοσύλλεκτους άνδρες πιλότους. Η Marina Raskova όμως, η αντίστοιχη «Amelia Earhart» της Σοβιετικής Ένωσης,  ήταν αποφασισμένη να γράψει Ιστορία. Αφού αξιοποίησε τις άκρες της, έπεισε το Κρεμλίνο για την σύσταση του 588ου συντάγματος. Συνολικά, 261 γυναίκες υπηρέτησαν στο εν λόγω σύνταγμα. Η πόλη Engels, νοτιοανατολικά της Μόσχας, λειτούργησε ως η βάση και το κέντρο εκπαίδευσης των «Μαγισσών». Γυναίκες από όλη την Ρωσία, ηλικίας 17 έως 26 χρονών, ήταν διατεθειμένες να εκπαιδευτούν σκληρά για να πολεμήσουν για τους χαμένους συγγενείς τους και την πατρίδα τους. Μετά τον θάνατο της Raskova το 1943, την ηγεσία των «Μαγισσών» ανέλαβε η Yevdokiya Rachkevich. Ο θάνατος της Raskova βέβαια, κάθε άλλο παρά κλόνισε το ηθικό των νεαρών γυναικών.  

Στην αρχή, οι γυναίκες αντιμετώπιζαν αρκετές δυσκολίες : οι στολές που φορούσαν δεν ταίριαζαν στον σωματότυπο τους και για αυτό αναγκάζονταν να τις σφίγγουν με ζώνες ή να γεμίζουν με βαμβάκι τις μπότες τους. Κοιμόντουσαν τη μέρα και εκπαιδευόντουσαν κατά τη διάρκεια της νύχτας, όποτε και πραγματοποιούσαν τις αποστολές τους. Ο τύπος του αεροπλάνου που χρησιμοποιούσαν (Polikarpov Po-2) ήταν απαρχαιωμένος σε σχέση με τα σύγχρονα αεροπλάνα που πέταγαν  οι άνδρες πιλότοι, και χρησιμοποιούταν κυρίως για εκπαίδευση ή για την μεταφορά τραυματιών. Δεν ήταν εξοπλισμένο με ραντάρ ή ράδιο, παρά μόνο με μια πυξίδα και χάρτες. Οι άνδρες πιλότοι ονόμαζαν τα αεροπλάνα των Μαγισσών «ραπτικές μηχανές», λόγω του θορύβου που έκανε η μηχανή τους και παράλληλα λειτουργούσε σαν χλευασμός. Το διθέσιο Polikarpov ήταν φτιαγμένο από ξύλο και είχε επένδυση από υφάσματα κόντρα-πλακέ, γεγονός που το καθιστούσε ιδιαίτερα εύφλεκτο στα αντιαεροπορικά πυρά. Για να γίνει αντιληπτό πόσο εύθραυστο ήταν, η Irina Rakobolskaya , μία από τις πιλότους, είχε δηλώσει πως αν πίεζε κανείς με αρκετή δύναμη το δάχτυλο του στο φτερό του αεροπλάνου, θα μπορούσε να προκαλέσει, από ένα σοβαρό βαθούλωμα έως και τρύπα. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, οι «Μάγισσες» είχαν να αντιμετωπίσουν και τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες. «Το χειμώνα, όταν κοιτάγαμε έξω από το πιλοτήριο, παθαίναμε κρυοπάγημα, τα πόδια μας πάγωναν στις μπότες μας, αλλά συνεχίζαμε να πετάμε.» ανέφερε η Nadezhda Popova, μια από τις διοικήτριες.

Polikarpov Po-2

Όμως οι Μάγισσες, αγνοώντας τα σχόλια των ανδρών συναδέλφων τους, κατόρθωσαν να μετατρέψουν τα φαινομενικά τεράστια μειονεκτήματα των αεροπλάνων τους, στην χαρακτηριστική τακτική τους. Λόγω της κατασκευής του, το Polikarpov ήταν ελαφρύ και μπορούσε να «γλιστρήσει» στον αέρα με την μηχανή κλειστή. Ως λογικό επακόλουθο, η τακτική των «Μαγισσών» ήταν να σβήνουν την μηχανή όταν πλησίαζαν τον στόχο τους, και μόλις βρισκόταν 500 μέτρα πάνω από αυτόν, έριχναν τις βόμβες, προκαλώντας σοβαρές απώλειες στις γερμανικές βάσεις ή στις αποθήκες εφοδίων. Οι «αόρατες» επιθέσεις γίνονταν πάντα κατά τριάδες. Ακόμα και αν οι Γερμανοί προλάβαιναν μέσα στο χάος να βρουν τα αεροπλάνα με τους προβολείς και να τα στοχεύσουν με τα αντιαεροπορικά, τα δύο από τα τρία θα τραβούσαν την προσοχή των Γερμανών, ενώ το τρίτο  θα συνέχιζε τις ρίψεις, μέχρι ώσπου τελικά υποχωρούσαν ανατολικά για την βάση τους, όπου ανεφοδιαζόταν για την επόμενη αποστολή.

Captain Polina Osipenko (Co-Pilot and Commander of the plane), Deputy to the Supreme Soviet of the USSR Valentina Grizodubova (Navigator), and Senior Lieutenant Marina Raskova right before taking flight. (Credit: Sovfoto/UIG via Getty Images)

 

Οι Μάγισσες της Νύχτας πραγματοποίησαν πάνω από 23.000 πτήσεις, στην διάρκεια των οποίων, 32 γυναίκες πιλότοι έχασαν τη ζωή τους. Η Yevdokiya Rachkevich ανέλαβε το δύσκολο έργο να βρει τα σημεία όπου βρίσκονταν τα συντρίμμια των αεροπλάνων, και κατ’ επέκταση, τα λείψανα των πιλότων για να μπορέσουν να έχουν την κατάλληλη ταφή. Σύμφωνα με τους νόμους της Σοβιετικής Ένωσης, οι στρατιώτες οι οποίοι εξαφανίζονταν στη μάχη, θωρούντουσαν προδότες (για παράδειγμα, θα μπορούσαν να είχαν πάει με το μέρος των Ναζί) μέχρις ότου βρίσκονταν τα λείψανα τους. Το 588Ο σύνταγμα διαλύθηκε μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Μπορεί 24 από τις «Μάγισσες» να έλαβαν το βραβείο ηρωισμού της Σοβιετικής Ένωσης, αλλά σε καμία δεν επετράπη να λάβει μέρος στην Παρέλαση της Ημέρας της Νίκης , με την δικαιολογία πώς τα αεροπλάνα τους ήταν αργά.

Μπορεί οι γυναίκες αεροπόροι να μην τιμήθηκαν από την Σοβιετική Ένωση όπως άρμοζε, κέρδισαν σίγουρα όμως τον θαυμασμό των αντιπάλων τους. Ο Johannes Steinhoff, ιπτάμενος άσος της Λούφτβαφε και αργότερα αξιωματούχος του ΝΑΤΟ, είχε πει για τις «Μάγισσες» : «Δεν μπορούσαμε να αντιληφθούμε πως οι Σοβιετικοί πιλότοι που μας ταλαιπωρούσαν περισσότερο, ήταν στην πραγματικότητα γυναίκες. Αυτές οι γυναίκες, δεν φοβόντουσαν τίποτα.»

*Φοιτητής του τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς 

Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail
Don`t copy text!