Κλιμακώνεται το διεθνοπολιτικό παιχνίδι με τα εμβόλια

Του Κώστα Ράπτη

Η “αρχή της προφύλαξης”, η οποία ενσωματώνεται σε όλα τα θεμελιώδη κείμενα της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τη Συνθήκη του Άμστερνταμ (1997) και μετά, αποτελεί ένα περίεργο “θηρίο” – αν κρίνουμε από την ευκολία με την οποία εμφανίζεται και εξαφανίζεται.

Έτσι, η ίδια αρχή υπήρξε πέρσι τέτοιον καιρό το θεμέλιο πρωτοφανών οριζόντιων απαγορεύσεων, με τεράστιο κόστος, όχι μόνο οικονομικό αλλά και υγιεινομικό, προκειμένου οι ευρωπαϊκές κοινωνίες να αντιμετωπίσουν την “υπέρτερη απειλή” του κορονοϊού. Όμως στο όνομα της ίδιας αρχής σήμερα μία σειρά από ευρωπαϊκά κράτη προχωρούν στην διακοπή των εμβολιασμών με το προϊόν της AstraZeneca, αφήνοντας έτσι έκθετους τους πληθυσμούς τους στην ίδια αυτή απειλή.

Ωστόσο, η καινοφανής λογική που θέλει την αντιμετώπιση της πανδημίας να περνά αποκλειστικά από το παρατεταμένο lockdown (και όχι λ.χ. από στοχευμένα μέτρα προστασίας των ευπαθών και ενίσχυσης των συστημάτων υγείας), μέχρις ότου επιτευχθεί, ως μόνη εναπομείνασα λύση, επαρκής εμβολιασμός, δεν συνιστά “προφύλαξη” με την αυστηρή χρήση του όρου, εφόσον προκαταβολικά αποκλείει το ενδεχόμενο το εμβολιαστικό εγχείρημα να μην επιτύχει. Και πάντως, συνιστά ιδιόμορφη πρόσληψη της “αρχής της προφύλαξης” η ταχύρρυθμη ανάπτυξη εμβολίων, με νομική κατοχύρωση των παραγωγών εταιρειών από τυχόν αγωγές.

Αλλά και η επιταγή να “ακούμε την επιστήμη” αρχίζει και ηχεί παράδοξα, όταν τώρα οι κυβερνήσεις προχωρούν στην διακοπή ενός προγράμματος εμβολιασμού, χωρίς να το έχουν υποδείξει αυτό οι αρμόδιοι επιστημονικοί φορείς, όπως ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων.

“Αποδεκτό ρίσκο”

Τι σταθμίζεται κάθε φορά, όταν θα πρέπει να γίνει μια επιλογή στη βάση του “αποδεκτού ρίσκου” και του “μικρότερου κακού”; Ο Ρώσος πρόεδρος μάς έδωσε ένα ενδιαφέρον ερμηνευτικό κλειδί, όταν σε πρόσφατη συνέντευξή του υπενθύμισε ότι το διακύβευμα στην διεθνή εμβολιαστική αγορά, για το οποίο διεξάγεται “ανταγωνισμός με αθέμιτα μέσα”, ανέρχεται σε 100 δισ. δολάρια – για να μην μιλήσει κανείς για το ισοζύγιο γεωπολιτικής ισχύος.

Οι πιέσεις των ΗΠΑ προς την Βραζιλία να μην εισαγάγει το κινεζικό εμβόλιο και προς τον Παναμά να μην προσφύγει σε Κουβανούς γιατρούς το εικονογραφούν αυτό χαρακτηριστικά. Οι δυτικές χώρες κατηγορούν συστηματικά τους Ευρασιάτες ανταγωνιστές τους ότι, με αφορμή την αντιμετώπιση της πανδημίας έχουν αποδυθεί σε ένα κυνικό παιχνίδι εξασφάλισης “μαλακής ισχύος”, προβάλλοντας πρόσωπο ανιδιοτελούς αρωγού, την ίδια ώρα που διασπείρουν αμφιβολίες για τα ιατρικά επιτεύγματα των άλλων.

Όμως αυτό ισχύει και αντιστρόφως. Διότι βέβαια κανένας Κινέζος ή Ρώσος αξιωματούχος δεν έφθασε στο σημείο να χαρακτηρίζει ένα εμβόλιο ως “ρώσικη ρουλέτα”, όπως έπραξε, με αφορμή τη δημόσια συζήτηση στην Αυστρία για ενδεχόμενη επείγουσα εθνική παραγγελία εκτός ευρωενωσικού πλαισίου, η Κρίστα Βιρτούμερ-Χος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων, λησμονώντας ότι ο ρόλος του φορέα που εκπροσωπεί είναι να εγκρίνει ή να απορρίπτει αδειοδοτήσεις βάσει στοιχείων και όχι να σπεκουλάρει δημοσίως.

Τα πράγματα έγιναν απείρως πιο περίπλοκα όταν ο ανταγωνισμός μετατέθηκε στο εσωτερικό του “δυτικού στρατοπέδου”, με τις αποφάσεις κυβερνήσεων της ηπειρωτικής Ευρώπης για διακοπή της χορήγησης του εμβολίου της βρετανικής AstraZeneca. Αποφάσεις που προέκυψαν, πάντα με την επίκληση της “αρχής της προφύλαξης”, μετά τον εντοπισμό περιστατικών θρομβώσεων και πνευμονικών εμβολών σε εμβολιασθέντες. Μόνο που παρενέργειες αυτού του τύπου έχουν επίσης παρατηρηθεί, σε σχεδόν παραπλήσια ποσοστά, και για το mRNA εμβόλιο της Pfizer, χωρίς να σημειωθεί αντίστοιχος θόρυβος.

Σκιές

Υπενθυμίζεται ότι πολύ πριν προκύψει το ζήτημα των θρομβώσεων, σκιές στην αποτελεσματικότητα του (πολύ φθηνότερου από τα υπόλοιπα) εμβολίου της AstraZeneca είχε αναλάβει να ρίξει με εκτενές ρεπορτάζ της η ναυαρχίδα του αμερικανικού Τύπου, δηλ. οι New York Times. Τότε άλλωστε δρομολογήθηκε ο πρώτος γύρος της ευρω-βρετανικής αντιπαράθεσης, πρωτοστατούσης της Γαλλίας, με τη θέσπιση ηλικιακού ορίου για την χορήγηση του εμβολίου της AstraZeneca, που θεωρήθηκε ανεπαρκώς δοκιμασμένο στους ηλικιωμένους.

(Την ίδια ώρα, η εκλογική επιτροπή του Ισραήλ απέτρεψε επίσκεψη του CEO της Pfizer, Αλβέρτου Μπουρλά στο εβραϊκό κράτος, εκτιμώντας ότι αυτή θα μετατραπεί σε προεκλογική φιέστα του πρωθυπουργού Νετανιάχου. Λιγότερος θόρυβος γίνεται, ωστόσο, για το γεγονός ότι, αν και το Ισραήλ έχει το μεγαλύτερο ποσοστό εμβολιασμού του γενικού πληθυσμού, δεν έχει μειώσει τον ρυθμό εμφάνισης νέων κρουσμάτων σε επίπεδα χαμηλότερα από του Νοεμβρίου).

Κατά παράδοξο τρόπο, μετά από την εκτεταμένη καταδίκη των “αντεμβολιαστών”, όσο ακόμη τα εμβόλια αποτελούσαν είδος εν ανεπαρκεία, τη σκυτάλη της “αντεμβολιαστικής προπαγάνδας” έχουν αναλάβει αντικειμενικά οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, καθώς οι κινήσεις τους εντέλει καλλιεργούν στον πληθυσμό αμφιβολίες όχι για το ένα ή το άλλο σκεύασμα, αλλά συνολικά για τη σκοπιμότητα του εμβολιασμού.

Το αποτέλεσμα είναι μόλις 52% των Γάλλων και 63% των Γερμανών να δηλώνουν πρόθυμοι να εμβολιαστούν (σύμφωνα με μέτρηση της Kantar τον Ιανουάριο), έναντι 83% των Ινδών.

πηγή: Capital.gr