Ποιος τρίτος παίκτης μπορεί να ελέγξει τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή

Του Κώστα Ράπτη

Ποιος έχει τη δυνατότητα να παρατείνει ή και κλιμακώσει την παρούσα σύγκρουση στα παλαιστινιακά εδάφη και το Ισραήλ και ποιός να μεσολαβήσει ή να πιέσει για τον τερματισμό της;

Από τους ίδιους τους αντιμαχόμενους, το Ισραήλ έχει, λόγω της συντριπτικής υπεροπλίας του και της ιδιόμορφης διεθνούς “ασυλίας” του, τον πρώτο λόγο ως προς τη διάρκεια των εχθροπραξιών – εξ ου και έχει απορρίψει προς το παρόν τις προτάσεις εκεχειρίας που διαβίβασαν η Αίγυπτος και η Ρωσία, μέχρις ότου εκπληρώσει τους, κατά την στρατιωτική ορολογία, “αντικειμενικούς σκοπούς” του, λ.χ. την εξόντωση ικανού αριθμού ηγητόρων της Χαμάς και την καταστροφή των εκτοξευτήρων ρουκετών.

Όμως, αυτή η εικόνα δύναμης κρύβει και μια πίσω όψη αδυναμίας: όχι μόνο διότι η τωρινή ανάφλεξη έκρυβε δυσάρεστες για το Ισραήλ εκπλήξεις ως προς το βεληνεκές των ρουκετών της Χαμάς ή την ετοιμότητα των ισραηλινής υπηκοότητας Παλαιστινίων να ξεσηκωθούν, αλλά και διότι η ισραηλινή οικονομία και κοινωνία έχει εν πολλοίς παραλύσει από τον φόβο των ασύμμετρων πληγμάτων. Σε αντίθεση με τη Λωρίδα της Γάζας, οι κάτοικοι της οποίας έχουν μάθει να “απορροφούν” απεριόριστο τίμημα, το Ισραήλ έχει κάποια όρια στα κόστη που είναι διατεθειμένο να καταβάλει – όπως μαρτυρεί και η απροθυμία ανάληψης χερσαίας δράσης. 

Σύμφωνα και με το διδακτικό προηγούμενο του πολέμου του 2006 με τη λιβανέζικη Χεζμπολάχ, η επίτευξη των “αντικειμενικών σκοπών” μπορεί λοιπόν απλώς να διακηρυχθεί, τη στιγμή που πρέπει. Ωστόσο, η ισοπέδωση της Λωρίδας της Γάζας για άλλη μία φορά, δεν θα έχει απαλείψει το νέο δεδομένο ότι το αίσθημα ασφάλειας του Ισραήλ θα έχει τραυματισθεί.

Πολύ χαρακτηριστικά, ο εκπρόσωπος της Χαμάς στο Ιράν, Χαλέντ αλ-Καντούμι, σε αποκλειστικές δηλώσεις του στο al-Monitor, υποστηρίζει ότι σημειώθηκε “στρατηγική μετατόπιση στην έννοια της αντίστασης, από την υπεράσπιση της Λωρίδας της Γάζας έναντι των ισραηλινών επιθέσεων, στην υπεράσπιση όλων των Παλαιστινίων που ζουν στην ιστορική Παλαιστίνη”, φέρνοντας ως παράδειγμα τον αναβρασμό στην ανατολική Ιερουσαλήμ και τα πλήγματα εναντίον του Τελ Αβίβ. Μάλιστα μίλησε ανοιχτά για μεταφορά τεχνογνωσίας από την Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν, η οποία βοήθησε τη Χαμάς να παραγάγει ρουκέτες μεγαλύτερου βεληνεκούς.

Η παραδοχή αυτή μας βοηθά να καταλάβουμε και το ποιοι τρίτοι παίκτες είναι σε θέση πραγματικά να επηρεάσουν τις εξελίξεις. Είναι είτε όσοι έχουν αποτύπωμα “επί του εδάφους” (όπως το Ιράν) είτε έχουν ανοικτούς διπλωματικούς διαύλους και με τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές, όπως διεκδικούν η Ρωσία και η Κίνα.

Η Ε.Ε. προσδιορίζεται από την φιλο-ισραηλινή μετατόπιση των περισσοτέρων κρατών-μελών της και πάντως, καίτοι μέλος του “κουαρτέτου” για το Μεσανατολικό, έχει παραδειγματικά παραγκωνισθεί σε παλαιότερες φάσεις από το Ισραήλ, το οποίο αισθανόταν πολύ πιο άνετα με το αμερικανικό διπλωματικό μονοπώλιο στα της περιοχής.

Οι ΗΠΑ, πάλι, ως ο σημαντικότερος όλων των διεθνών παικτών, βιώνουν την αντίφαση του να πιέζουν, διά της επείγουσας μετάβασης στην περιοχή του ειδικού προεδρικού απεσταλμένου, για άμεσο τερματισμό των συγκρούσεων, την ώρα που διευκολύνουν την παράτασή τους με τις νέες χορηγήσεις εξοπλισμών στο Ισραήλ.

Ο δε ρόλος που διεκδικεί ο Ταγίπ Ερνταγάν, σε συνάρτηση και με τις φιλοδοξίες του να εμφανισθεί ως πανισλαμικός ηγέτης, έχει εξαιρετικά υπερτονισθεί στην ελληνική δημόσια συζήτηση, παρότι τα όριά του, αν κοιτάξουμε πέρα από τις ρητορικές εξάρσεις, είναι εμφανή. Για την ακρίβεια, μεγαλύτερο βάρος είχε στο Μεσανατολικό ζήτημα σε προηγούμενη περίοδο, οπότε η Τουρκία συνεργαζόταν με το Ισραήλ, πράγμα που της είχε εξασφαλίσει και τον ρόλο μεσολαβητή στην προσπάθεια εξομάλυνσης των σχέσεων του αραβικού κράτους με τη Συρία του Άσαντ. 

πηγή: Capital.gr