Η δράση της Ναυτικής Διοίκησης Κρήτης (Ναυτική Αμυντική Περιοχή/2 – Ν.Α.Π./2)
Γράφει ο ιστορικός Παναγιώτης Γέροντας
Μολονότι στα σχέδια υπήρχε πρόβλεψη να λειτουργήσει Ναυτική Διοίκηση στην Κρήτη, εντούτοις δεν είχε γίνει καμία σχετική προετοιμασία από τον καιρό της ειρήνης και κανένα αμυντικό έργο δεν υπήρχε στην Κρήτη. Είχε εγκατασταθεί μόνο δίκτυο επιτήρησης με κέντρα πληροφοριών στα Χανιά και στο Ηράκλειο.
Με την κήρυξη του ελληνο-ϊταλικού πολέμου, εστάλη στην Κρήτη ο έφεδρος υποναύαρχος Πελίας Ιωαννίδης, ο οποίος εγκαταστάθηκε ως ανεξάρτητος ναυτικός διοικητής στη Χαλέπα, δίπλα στα Χανιά, με μοναδικό προσωπικό της Διοίκησης ένα έφεδρο υπαξιωματικό και δυο ναύτες διαχειριστές. Τα καθήκοντα του Διοικητή ήταν κυρίως η εποπτεία των στρατιωτικών μεταφορών και η εξασφάλιση της ναυσιπλοΐας στο Κρητικό Πέλαγος και στην γύρω περιοχή. Υπό την εποπτεία του είχε επίσης όλες τις ναυτικές υπηρεσίες του νησιού, δηλαδή τα λιμεναρχεία, τους φάρους και τον ασύρματο Χανίων, καθώς και το δίκτυο επιχειρήσεων. Δεν του διατέθηκε όμως κανένα πολεμικό ή βοηθητικό πλοίο. Αυτή η υποβάθμιση εξηγείται από το γεγονός ότι η άμυνα του νησιού είχε αφεθεί στους Άγγλους, οι οποίοι αποβίβασαν μικρή στρατιωτική δύναμη και άρχισαν να εγκαθιστούν επάκτιο και Α/Α πυροβολικό, κυρίως στον όρμο της Σούδας, τον οποίο προόριζαν για ορμητήριό τους. Πόντισαν στην ίδια περιοχή φράγμα και άρχισαν να κατασκευάζουν αεροδρόμια στο Μάλεμε, καθώς και στο Ηράκλειο. Η δράση της Ν. Διοίκησης περιορίστηκε στο συντονισμό των ελληνο-βρετανικών επιχειρήσεων.
Η Ναυτική Διοίκηση Κρήτης επελήφθη του ελέγχου της θαλάσσιας συγκοινωνίας είτε τοπικής είτε της σύνδεσης με την ηπειρωτική Ελλάδα, ενώ ασχολήθηκε και με την περισυλλογή των ναρκών που παρασύρονταν στην Κρήτη από τα ναρκοπέδια των βορείων αφρικανικών ακτών.
Ο εχθρός άρχισε να βομβαρδίζει το νησί από τις πρώτες ημέρες του Νοεμβρίου 1940 και οι αεροπορικές επιδρομές ήταν καθημερινές με πολλά θύματα και καταστροφές. Επλήγησαν μάλιστα και αρκετά αγγλικά πλοία, όπως το καταδρομικό Glasgow. Στις 22/3/1941, έγινε νότια της Κρήτης σφοδρή αεροπορική επίθεση εναντίον νηοπομπής που συνοδευόταν από τα αντιτορπιλικά Β. Γεώργιος και Κουντουριώτης. Τα ελληνικά αντιτορπιλικά ζήτησαν από τον Ν.Δ. Κρήτης άμεση αποστολή αεροπλάνων καθώς και ρυμουλκού. Οι Άγγλοι, κατόπιν ενέργειας του ναυτικού διοικητή Κρήτης, έστειλαν αρχικά ένα αεροσκάφος και μετά από νέα αίτηση, άλλο ένα και δήλωσαν ότι δεν υπήρχε τρίτο.
Μετά την προέλαση των γερμανικών στρατευμάτων στην ηπειρωτική Ελλάδα, οι αεροπορικές επιθέσεις κατά του ορμητηρίου της Σούδας και του Ηρακλείου έγιναν συχνότατες. Στη Σούδα, υπήρχαν πολλά ελληνικά και αγγλικά εμπορικά πλοία. Ο ναυτικός διοικητής Κρήτης ζήτησε πολλές φορές από το Γ.Ε.Ν. να διαταχθούν τα ελληνικά πλοία να καταπλεύσουν στην Αλεξάνδρεια, αλλά η διαταγή ήρθε πολύ αργά και δεν αφορούσε σε όλα τα πλοία.
Περιπετειώδης υπήρξε ο απόπλους των ελληνικών πολεμικών πλοίων με προορισμό την Αλεξάνδρεια. Ο υπουργός των Ναυτικών, ναύαρχος Σακελλαρίου, έμεινε 2-3 μέρες στην Κρήτη και κατόπιν, αναχώρησε για Αλεξάνδρεια. Στην Ν.Α.Π./2, παρέμειναν τα αντιτορπιλικά Λέων και Σφενδόνη με τα πληρώματά τους. Ο ναυτικός διοικητής Κρήτης, διατάχθηκε να συνεννοείται για ναυτικά θέματα με τον πρόεδρο της Κυβέρνησης που παρέμενε ακόμη στην Κρήτη.
Μια εβδομάδα πριν από την έναρξη της μάχης στην Κρήτη, το κτήριο της Διοίκησης βομβαρδίσθηκε. Ως εκ τούτου ο διοικητής παρέμενε σε αυτό μόνο την ημέρα, ενώ τη νύκτα διανυκτέρευε στο χωριό Φουρνέ, 15 χιλιόμετρα έξω από τα Χανιά. Η γερμανική επίθεση ξεκίνησε στις 20/5/41 το πρωί, με μεταγωγικά αεροπλάνα που έριξαν αλεξιπτωτιστές σε διάφορα σημεία της Κρήτης (Σούδα, Ρέθυμνο, Ηράκλειο κ.α.). Η απόβαση των Γερμανών αλεξιπτωτιστών ήταν ταχύτατη. Έγινε διακοπή όλων των τηλεγραφικών και τηλεφωνικών επικοινωνιών. Την ίδια μέρα κατελήφθη και το αεροδρόμιο Μάλεμε, το οποίο χρησιμοποιήθηκε ως ορμητήριο για την κατάληψη του υπόλοιπου νησιού Ο ναυτικός διοικητής αποκλείστηκε στο Φουρνέ και λόγω των συνεχών βομβαρδισμών της περιοχής κατέφυγε με την οικογένεια του σε διπλανό σπήλαιο μαζί με άλλους κατοίκους, όπου και συνελήφθη από τους Γερμανούς. Από αυτό το σημείο, ξεκινά η περιπέτεια του ναυτικού διοικητή με φυλακίσεις και ανακρίσεις στην Κρήτη και στην Αθήνα. Τελικά, αφέθηκε ελεύθερος στις 27 Σεπτεμβρίου.
About Post Author
