Τι μπορεί να σημαίνουν οι τελευταίες συγκρούσεις της Γάζας και ποια είναι η λύση του ενός, των δύο, των τριών, ή των τεσσάρων κρατών;

Γράφει ο Δημήτριος Τσαϊλάς*

Οι ρασιοναλιστές ουτοπιστές προκρίνουν ως λύση, ένα κράτος με ίσα δικαιώματα, αλλά στην πράξη αυτό είναι αδύνατο. Οι Άραβες και οι Εβραίοι είναι περίπου ισάριθμοι μεταξύ της Ιορδανίας και της Μεσογείου. Ακόμη και οι κοσμικοί Ισραηλινοί Εβραίοι θέλουν το κράτος τους να είναι Εβραϊκό. Όμως δεν μπορεί να είναι εβραϊκό εάν υπάρχει μόνο ένα κράτος. Ούτε οι Παλαιστίνιοι είναι διατιθέμενοι να προσφέρουν στους Εβραίους ίσα δικαιώματα σε ένα κράτος Παλαιστινιακό αφού όπως ισχυρίζονται τους στερήθηκε για 75 χρόνια η ελευθερία στο Ισραήλ, τη Δυτική Όχθη και τη Γάζα.

Κάποιοι υποστηρικτές του επαναστατικού ρεύματος, υποστηρίζουν την αλλαγή συνόρων και πληθυσμών. Επιθυμούν όμως, η Αίγυπτος να πάρει τη Γάζα πίσω και η Ιορδανία να πάρει πίσω τη Δυτική Όχθη; Το πρόβλημα δεν είναι ούτε το Κάιρο ούτε το Αμμάν αν θέλουν τους Παλαιστινίους ή την περιοχή που καταλαμβάνουν. Η Αίγυπτος έχει ήδη αρκετά προβλήματα στη χερσόνησο του Σινά με ισλαμιστές εξτρεμιστές. Οπότε εκτιμάται ότι δεν θα επιθυμούσε να φιλοξενήσει τη Χαμάς, η οποία προέρχεται από τη Μουσουλμανική Αδελφότητα. Η Ιορδανική μοναρχία εκτιμά ότι έχει ήδη αρκετούς Παλαιστινίους, οι οποίοι αποτελούν περίπου το 50% του πληθυσμού. Η διοίκηση των Παλαιστινίων στους θύλακες τους στη Δυτική Όχθη θα ήταν μια τεράστια πρόκληση για το Αμμάν.

Υπάρχει φυσικά η ρεαλιστική λύση τριών κρατών: η Γάζα, το Ισραήλ και η Δυτική Όχθη. Η πολιτική ανάπτυξη της Γάζας για περισσότερο από μια δεκαετία ήταν ανεξάρτητη από την Παλαιστινιακή Αρχή, της οποίας οι προσπάθειες περιορίζονται σε μεγάλο βαθμό στη Δυτική Όχθη. Οι δύο παλαιστινιακές οντότητες είναι πολύ διαφορετικές. Η Γάζα μια περιοχή χωρίς ισραηλινή παρουσία, ενώ η Δυτική Όχθη είναι μια μίξη παλαιστινιακών κοινοτήτων που περιβάλλεται από ένοπλους ισραηλινούς οικισμούς και τον ισραηλινό στρατό. Η τρέχουσα κατάσταση από πολλές απόψεις είναι δύσκολο να διακριθεί ως λύση ενός κράτους αφού είναι ξεκάθαρο ότι οι κοινότητες θα επιβίωναν με άνισα δικαιώματα.

Τέλος ας δούμε μια θεώρηση με εκτίμηση και των τριών ρευμάτων σκέψεις. Τι θα λέγατε για τέσσερα κράτη; Αυτό θα ήταν η Γάζα, το εβραϊκό Ισραήλ και η Δυτική Όχθη, οι Παλαιστίνιοι με ισραηλινή ιθαγένεια και οι Παλαιστίνιοι της Δυτικής Όχθης. Αυτό μοιάζει επίσης με την τρέχουσα κατάσταση, διότι οι Παλαιστίνιοι με ισραηλινή ιθαγένεια δεν έχουν ίσα δικαιώματα ή οφέλη, και δεν διαθέτουν τις δικές τους κυβερνητικές δομές. Η δημιουργία τέτοιων δομών με εκτελεστική και νομοθετική αρχή θα ήταν τεράστιο πρόβλημα για το Ισραήλ, αλλά είναι η φυσική πορεία δράσης τώρα που ο τελευταίος πόλεμος της Γάζας έχει ξυπνήσει την πολιτική συνείδηση των Παλαιστινίων που ζουν στο Ισραήλ.

Οποιοσδήποτε μπορεί να έχει τις προτιμήσεις του μεταξύ αυτών των επιλογών, όπως μπορεί να υπάρχουν και άλλες. Αυτό όμως που μπορεί να καθοδηγήσει μια βιώσιμη λύση είναι τα ίσα δικαιώματα. Δηλαδή δύο κράτη με ίσα δικαιώματα για τους Εβραίους και τους Παλαιστίνιους και στα δύο κράτη. Αλλά παραδέχομαι ότι είναι το πιο δύσκολο σχέδιο καθώς ποτέ δεν μπορεί να φανταστεί κανείς τη διαδρομή προς αυτό το αποτέλεσμα.

*Ο Υποναύαρχος (εα) Δημήτριος Τσαϊλάς ΠΝ δίδαξε επί σειρά ετών στις έδρες Επιχειρησιακής Σχεδιάσεως καθώς και της Στρατηγικής και Ασφάλειας, σε ανώτερους Αξιωματικούς στην Ανώτατη Διακλαδική Σχολή Πολέμου, είναι μέλος και ερευνητής του Ινστιτούτου για την Εθνική και Διεθνή Ασφάλεια.