Foreign Policy: Το διπλωματικό comeback της Αθήνας στην Ανατολική Μεσόγειο

Στις διπλωματικές κινήσεις της Αθήνας και κυρίως σε αυτές που αφορούν στην Ανατολική Μεσόγειο αλλά και στις διπλωματικές επαφές της με την Τουρκία αναφέρεται άρθρο του Foreign Policy το οποίο υπογραμμίζει μεταξύ άλλων πως η Ελλάδα κάνει δυναμικό comeback στην Ανατολική Μεσόγειο. 

Όπως αναφέρει το άρθρο, με τον υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδας να έχει επιστρέψει πρόσφατα από ειρηνευτική αποστολή στο Ισραήλ και την Παλαιστίνη και με τον πρωθυπουργό της να πραγματοποιεί περιοδεία στη Βόρεια Αφρική από την Τρίπολη έως και το Κάιρο, η Ελλάδα κάνει διπλωματικό comeback στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. 

Πράγματι η επίσκεψη του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια στις 18 Μαΐου σε Ισραήλ και Παλαιστίνη, ένα ταξίδι που περιελάμβανε και στάσεις σε Ιορδανία και Αίγυπτο, είναι απλώς άλλη μία “επιχείρηση” μέσα στην ξέφρενη διπλωματική χρονιά της Αθήνας, αναφέρει χαρακτηριστικά το Foreign Policy. Τον Απρίλιο, για παράδειγμα, η Ελλάδα δάνεισε πυραύλους στη Σαουδική Αραβία, ενώ ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης πέταξε στην Τρίπολη για να αποκαταστήσει τις διπλωματικές σχέσεις της χώρας με τη Λιβύη. Ο Δένδιας και άλλοι Έλληνες αξιωματούχοι έχουν επίσης πραγματοποιήσει αμέτρητες συζητήσεις με την Αίγυπτο, την Ιορδανία, την Κύπρο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. 

Το Foreign Policy αναφέρει επίσης ότι οι σχέσεις με άλλα ευρωπαϊκά κράτη ήταν επίσης καλές, με τη Γαλλία να γίνεται βασικός εταίρος ασφαλείας καθώς συμφώνησε να εφοδιάσει την Αθήνα με πολεμικά αεροπλάνα τον Ιανουάριο και προσέφερε πολεμικά πλοία τον Μάρτιο. Και τον Μάιο, ο Έλληνας υπουργός Άμυνας Νικόλαος Παναγιωτόπουλος δήλωσε για τις σχέσεις με τις Ηνωμένες πως βρίσκονται στο καλύτερο σημείο όλων των εποχών. Όμως, η διπλωματία της Ελλάδας εστίασε στη Μεσόγειο.

“Υπάρχει σίγουρα στην Αθήνα “όρεξη” για δέσμευση στην περιοχή” δήλωσε ο Ιωάννης Γρηγοριάδης, επικεφαλής του τουρκικού προγράμματος του ΕΛΙΑΜΕΠ. “Η Ελλάδα ανακτά την επιρροή της σε μια περιοχή που αγνοεί εδώ και χρόνια”. Πίσω από αυτόν τον νεοαποκτηθέντα ακτιβισμό υπάρχει μια παλαιότερη ανησυχία: η Τουρκία.

Η κλιμάκωση των εντάσεων με την Άγκυρα σε μια σειρά διαφορετικών ζητημάτων που έγιναν πέρυσι “ξύπνησε” την ελληνική διπλωματία δήλωσε ο Δημήτριος Τριανταφύλλου, διευθυντής του Κέντρου Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Kadir Has της Κωνσταντινούπολης. “Και σε επίπεδο διπλωματικό και σε επίπεδο ασφαλείας, η Ελλάδα συνειδητοποίησε ότι ήρθε η ώρα να επανεξετάσει σημαντικά την στρατηγική της”.

Αν και η ελληνοτουρκική αντιπαλότητα μετράει χρόνια, πριν από δύο δεκαετίες οι σχέσεις των δύο χωρών ήταν εξαιρετικά καλές. Η Αθήνα και η Κωνσταντινούπολη το 1999 υπέστησαν τρομερούς σεισμούς και οι δύο χώρες εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία για διπλωματία. Ξεκίνησε μια περίοδος προσέγγισης με το εμπόριο να ενισχύεται και την Ελλάδα να υποστηρίζει την Τουρκία στο ζήτημα της ένταξής της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 

Η Αθήνα και η Άγκυρα συμφώνησαν επίσης να πραγματοποιήσουν διερευνητικές συνομιλίες για όλα τα θέματα μεταξύ τους. Ωστόσο αυτές οι συνομιλίες που ξεκίνησαν το 2002 απέδωσαν λίγα αποτελέσματα. Από την αρχή υπήρχαν βασικές διαφωνίες ως προς τα θέματα που θα ήταν στην ατζέντα των συζητήσεων, από την οριοθέτηση των θαλάσσιων και αεροπορικών ορίων στο Αιγαίο ως τη διαχείριση της τουρκικής μειονότητας στη Θράκη και της ελληνικής κοινότητας στην Κωνσταντινούπολη.

Μετά από χρόνια, το 2016, οι συνομιλίες σταμάτησαν τελικά. Αυτό έγινε αφού ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αμφισβήτησε δημοσίως τη Συνθήκη της Λωζάνης του 1923, τη διεθνή συμφωνία που έθεσε τα όρια της σύγχρονης Τουρκίας. Η Άγκυρα επίσης άρχισε να αμφισβητεί τα θαλάσσια σύνορα που διεκδικεί η Ελλάδα και ο στενός σύμμαχος της Αθήνας, η Κύπρος.

Το άρθρο, αναφέρει επίσης πως  η Άγκυρα το 2017 άρχισε να στέλνει ερευνητικά σκάφη και γεωτρύπανα συνοδεία πολεμικών σκαφών σε ύδατα που διεκδικεί η Λευκωσία, ενώ το 2019 υπέγραψε συμφωνία με την κυβέρνηση εθνικής συμφωνίας στη Λιβύη για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών. 

Αναφορά γίνεται και στα γεγονότα στον Έβρο τον Φεβρουάριο του 2020. Τότε η Τουρκία άνοιξε τα χερσαία σύνορά της με την Ελλάδα μεταφέροντας Σύριους και άλλους πρόσφυγες και μετανάστες στον Έβρο ενθαρρύνοντάς τους ταυτότχρονα να τον διασχίσουν. Αυτό όπως αναφέρει ο κ. Τριανταφύλλου, δημιούργησε την αντίληψη στην Ελλάδα πως η Τουρκία προσπαθούσε να εισβάλει στα σύνορα. 

Η κυβέρνηση του Μητσοτάκη έδρασε γρήγορα. Η Αθήνα άρχισε να χτίζει και να αναπτύσσει σχέσεις με περιφερειακές δυνάμεις που ασχολούνται επίσης με την τουρκική πολιτική. Ενδεικτικό αυτής της κίνησης ήταν το φόρουμ East Mediterranen Gas Forum που έφερε μαζί Κύπρο, Αίγυπτο, Γαλλία, Ελλάδα, Ισραήλ, Ιταλία, Ιορδανία και την Παλαιστινιακή Εθνική Αρχή. Οι ΗΠΑ ήταν παρατηρητές και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ήταν υποψήφιο μέλος. 

Το άρθρο αναφέρει επίσης πως στις αρχές Απριλίου ο Μητσοτάκης επισκέφθηκε την Τρίπολη και αποκατέστησε τις διπλωματικές σχέσεις με τη Λιβύη. Η Αθήνα, όπως αναφέρει, εργάζεται επίσης για την ανάπτυξη της σχέσης της με το Παρίσι, το οποίο έχει θεωρήσει την Τουρκία απειλή για την περιφερειακή σταθερότητα. Το 2020, η Γαλλία επίσης συμφώνησε να πουλήσει μαχητικά αεροσκάφη Rafale και ναυτικές φρεγάτες στην Ελλάδα και από τότε έχει συμμετάσχει σε πολλές κοινές στρατιωτικές ασκήσεις.

πηγή: Capital.gr