Η Σφαγή του Διστόμου- Πληρώνοντας το τίμημα της γερμανικής κατοχής

Γράφει ο Παναγιώτης Γέροντας
Ιστορικός

Σαν σήμερα, 10 Ιουνίου του 1944, πραγματοποιήθηκε στο Δίστομο της Βοιωτίας μια από τις απεχθεστερες σφαγές των Γερμανών επί άμαχου πληθυσμού. Πρόκειται για μια ενέργεια για την οποία δεν υπήρχε κάποια πρότερη “πρόκληση” εκ μέρους του πληθυσμού προς στους κατακτητές. Οι Γερμανοί, οι οποίοι πιέζονται σε όλα τα μέτωπα προσπαθούν να συγκεντρώσουν τις δυνάμεις τους στην Νορμανδία. Στην Ελλάδα οι δυνάμεις τους καθηλωνονται από το αντάρτικο.

Οι νεκροί του Δίστομου έφτασαν τους 228, εκ των οποίων οι 117 γυναίκες και 111 άντρες, ανάμεσά τους 53 παιδιά κάτω των 16 χρόνων. Η μαρτυρία του απεσταλμένου του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού Eλβετού George Wehrly ο οποίος έφτασε στο Δίστομο μετά λίγες μέρες μιλάει για 600 νεκρούς στην ευρύτερη περιοχή, με πτώματα να κρέμονται ακόμα και απο δέντρα περιμετρικά του δρόμου που οδηγεί στο χωριό. Η εικόνα του ολοκαυτώματος ολοκληρώθηκε με την πυρπόληση των σπιτιών.

Η Ελλάδα όμως πλήρωσε βαθιά το τίμημα της Κατοχής. Είναι μάλιστα ορθό να ομιλεί κανείς περί ελληνικού ολοκαυτώματος χωρίς να ληφθεί καν υπόψη ο τριπλος διαμελισμός της χώρας. Η κατοχή επέφερε τεράστια δεινά στον ελληνικό λαό και προκάλεσε ανυπολόγιστες καταστροφές. Οι ανθρώπινες απώλειες της Ελλάδας κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου υπολογίζονται μεταξύ 300.000 και 770.000 αμάχων και 20.000 έως 35.000 στρατιωτών. Ανυπολόγιστες υπήρξαν και οι υλικές καταστροφές, που οδήγησαν σε πλήρη κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας. Παράλληλα οι Βούλγαροι προσπαθούσαν να εκβουλγαρισουν ολοκληρωτικά την Θράκη, ενώ οι Ιταλοί προωθούσαν αποσχιστικες ενέργειες με το θέμα των Τσάμηδων και των Βλάχων (με το λεγόμενο “Πριγκιπάτο της Πίνδου” που όμως δεν είχε απήχηση στον πληθυσμό).

Η Ελλάδα όμως ήταν από τις χώρες που πολέμησε γενναία. Στον πόλεμο κατά των Ιταλών στην Ελλάδα αλλά και στην Μ. Ανατολή που το ένδοξο Πολεμικό μας Ναυτικό θύμιζε την εποποιία του ηρωικού μας Στρατού στα βουνά της Β. Ηπείρου. Και στην Ελλάδα με τις αντιστασιακές οργανώσεις (που δεν ηταν μόνο το ΕΑΜ) γνωστές και άγνωστες στο ευρύ κοινό (υπήρχαν πολλές αντιστασιακές οργανώσεις διευθυνομενες απο Αξιωματικούς του Πολεμικού Ναυτικού για τις οποίες δεν γίνεται καμμία αναφορά…) που καθήλωναν τις κατοχικές δυνάμεις στην Χώρα.

Η Ελλάδα ήταν από τις ιδρυτριες χώρες του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών το 1942. Ήμασταν πάντα στην πρώτη γραμμή στον Αγώνα για Ελευθερία και Ανθρωπιά. Συνηθίζουμε εμείς οι ίδιοι να σκύβουμε το κεφάλι και να μειώνουμε την ιστορία μας. Εμείς οι ίδιοι αφηρωιζουμε τους ήρωες μας. Η αλήθεια είναι μία: Ο Έλληνας δικαιούται να έχει ψηλά το κεφάλι παρά τις οποίες αδυναμίες του. Τα Δωδεκάνησα δεν θα μπορούσαν να είχαν δοθεί πουθενά αλλού πάρα στην Ελλάδα που δόθηκαν. Ήταν η ελάχιστη ανταμοιβή των Συμμάχων μας…

(Στη πρώτη φωτογραφία εικονίζεται η πρώτη διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών το 1942. Η Ελλάδα παρούσα. Στο χάρτη η διαμελισμένη Ελλάδα: με μπλε οι Ιταλοί, με κόκκινο οι Γερμανοί, με πρασινο οι Βούλγαροι. Στην τρίτη εικόνα Γερμανοί στρατιώτες πυρπολούν σπίτια στο Δίστομο.)

Σημείωση: Στην κεντρική φωτογραφία εικονίζεται «Η γυναίκα του Διστόμου». Πρόκειται για Μαρία Παντίσκα, να θρηνεί με σταυρωμένα χέρια, φορώντας μαύρη μαντίλα 4 μήνες μετά την Σφαγή του Διστόμου. Η φωτογραφία είναι έργο του Ντμίτρι Κέσελ (Dmitri Kessel), ανταποκριτή του αμερικανικού περιοδικού «Life», την οποία τράβηξε την 1η Νοεμβρίου 1944 και το περιοδικό την δημοσίευσε στις 27 Νοεμβρίου 1944 σε άρθρο του για τις θηριωδίες των Ναζιστών στην Ελλάδα, με τίτλο «What the Germans did to Greece» (Τι έκαναν οι Γερμανοί στην Ελλάδα). Η φωτογραφία στο άρθρο έχει λεζάντα «Maria Padiska still weeps, four months after the Germans killed her mother in massacre at the Greek town of Distomo» (Η Μαρία Παντίσκα κλαίει ακόμα, τέσσερις μήνες αφότου οι Γερμανοί σκότωσαν τη μητέρα της σε σφαγή στην ελληνική πόλη του Διστόμου). Η Μαρία Παντίσκα πέθανε το 2009.