Stratfor: O θρίαμβος της ισραηλινής κεντροαριστεράς δεν έχει… μέλλον
Αν και η αντικατάσταση του επί μακρόν πρωθυπουργού του Ισραήλ, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, μπορεί να φαίνεται σαν μια στιγμή ορόσημο, η πολιτική νίκη της ισραηλινής κεντροαριστεράς θα αποδειχθεί εφήμερη λόγω μιας σειράς παραγόντων. Αυτοί περιλαμβάνουν δημογραφικά στοιχεία, πιθανές μελλοντικές συγκρούσεις με τους Παλαιστινίους και έλλειψη διεθνούς πίεσης στο Ισραήλ που μαζί ενδυναμώνουν την ιδεολογική μετατόπιση της χώρας προς τα δεξιά.
Όσο πιο δεξιά πηγαίνει το Ισραήλ, τόσο περισσότερο κινδυνεύει να αποξενωθεί από τους δυτικούς του συμμάχους, ειδικά τις Ηνωμένες Πολιτείες που επικρίνουν όλο και περισσότερο την παλαιστινιακή πολιτική του Ισραήλ. Αυτή η κριτική θα μπορούσε μια μέρα να αναγκάσει το Ισραήλ να επιλέξει ανάμεσα στις δεξιές αξίες του ή την ένταξή του στην παγκόσμια οικονομία.
Η νέα συμμαχία
Προς το παρόν, η κεντροαριστερά έχει λόγους να πανηγυρίζει. Στις 2 Ιουνίου, κόμματα που ήταν εκτός εξουσίας για πάνω από μια δεκαετία (ή δεν ήταν ποτέ στην εξουσία) ανακοίνωσαν μια κυβέρνηση συνεργασίας που θα βάλει τέλος στα δώδεκα χρόνια της δεξιάς ηγεσίας του Νετανιάχου. Είναι η πρώτη φορά που η κεντροαριστερά απολαμβάνει την εξουσία από το 2009, όταν η κυβέρνηση του πρώην πρωθυπουργού Εχούντ Ολμέρτ διαλύθηκε κάτω από το βάρος των κατηγοριών διαφθοράς.
Ωστόσο, αν και υπάρχουν τομείς όπου η κεντροαριστερά μπορεί να καταγράψει πρόοδο, όπως η άσκηση πίεσης για μεγαλύτερη εκκοσμίκευση του Ισραήλ, εξακολουθούν να είναι κυρίαρχες πολλές δυνάμεις που υποδηλώνουν ότι αυτή η κυβέρνηση ενότητας αντιπροσωπεύει μόνο μια προσωρινή παύση στη στροφή του Ισραήλ προς τα δεξιά.
Η κεντροαριστερά του Ισραήλ εξασθενεί εδώ και χρόνια, καθώς οι ψηφοφόροι έχουν καταλήξει να μην πείθονται από τις πολιτικές της, ιδίως με τον στόχο της να διαπραγματευτεί τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους. Αλλά δεν έχει εξαφανιστεί ακόμη αν και αντιπροσωπεύει ένα ολοένα και μικρότερο μερίδιο του πληθυσμού. Ενώ άλλες χώρες έχουν πιο περιοριστικά εκλογικά συστήματα που συχνά αποκλείουν τα μικρότερα κόμματα, το Ισραήλ έχει ένα Σύνταγμα που ευνοεί με πολλούς τρόπους την ιδεολογική ποικιλομορφία που φέρνουν.
Το Ισραήλ έχει ένα σχετικά χαμηλό κατώφλι για την είσοδο στη βουλή, στο 3,25% της εθνικής ψήφου, το οποίο επιτρέπει στα μικρά, περιθωριακά ή αποσχισμένα κόμματα να αναδύονται γρήγορα. Αυτό δημιουργεί έναν εντυπωσιακά μεγάλο αριθμό μικρότερων κομμάτων που δεν παρατηρείται σε εθνικό επίπεδο σε πολλές άλλες κοινοβουλευτικές δημοκρατίες.
Εκτός από τη διευκόλυνση της αύξησης των περιθωριακών κομμάτων, το σύστημα επέτρεψε επίσης στην κεντροαριστερά να επιβιώσει σε ένα μεταβαλλόμενο πολιτικό τοπίο – και τώρα να περάσει στην κυβέρνηση, εξασφαλίζοντας κρίσιμες ψήφους για τον κυβερνών συνασπισμό.
Στην επικείμενη κυβέρνηση ενότητας, υπάρχουν τομείς όπου οι στρατηγικές και πολιτικές βλέψεις των κομμάτων βρίσκουν σημεία επαφής. Ο εθνικός προϋπολογισμός, που δεν έχει ψηφιστεί από το 2019, είναι ένα πιεστικό ζήτημα, ειδικά από τη στιγμή που η χώρα αναδύεται ως ένα «success story» του κορωνοϊού και η οικονομία της είναι έτοιμη να επωφεληθεί από αυτό. Μπορεί επίσης να εγκριθούν περιβαλλοντικές πολιτικές: στο Ισραήλ που είναι ευάλωτο στο κλίμα, ακόμη και η δεξιά έχει κατανοήσει ότι η χώρα πρέπει να προσαρμοστεί.
Αυτή η κυβέρνηση ενότητας μπορεί επίσης να πιέσει να αλλάξουν οι ισχύοντες νόμοι περί στρατολόγησης που απαλλάσσουν τους υπερ-Ορθόδοξους από τη στρατιωτική θητεία, καθώς ο στρατός ανησυχεί ότι η ετοιμότητά του θα μπορούσε να υπονομευθεί από το ολοένα μεγαλύτερο μερίδιο νεαρών χάριντιμ που επιλέγει να μην υπηρετήσουν στον στρατό. Και μπορεί να εφαρμόσει μέτρα κατά της διαφθοράς και πολιτικές στήριξης των χαμηλών εισοδημάτων, ζητήματα που είναι γενικά δημοφιλή σε ολόκληρο το ιδεολογικό φάσμα της χώρας, καθώς και μέτρα εκλογικών μεταρρυθμίσεων, όπως όρια θητείας που που θα βοηθήσουν να τερματιστεί το είδος της παράλυσης που παρατηρήθηκε τα τελευταία δύο χρόνια.
Η κρυφή εκστρατεία κατά του Ιράν πιθανότατα θα συνεχιστεί επίσης. Ακόμα και οι ισλαμιστές του Ραάμ, ενός ισραηλινού-αραβικού κόμματος που είναι μέρος του νέου κυβερνητικού συνασπισμού, θα δυσκολευτούν να αμφισβητήσουν την ανάγκη του Ισραήλ να διαβρώσει τους αντιπροσώπους του Ιράν και να υπονομεύσει το πυρηνικό του πρόγραμμα.
Όμως αυτοί οι πιθανοί τομείς συνεργασίας είναι απίθανο να μεταβάλουν την πορεία της χώρας προς τα δεξιά. Ακόμα και τώρα, παρά το γεγονός ότι οι κεντρώοι Γιαϊρ Λαπίντ και Μπένι Γκαντζ θα αναλάβουν τη θέση του αναπληρωτή πρωθυπουργού και του υπουργού Άμυνας, αντίστοιχα, ο συνασπισμός θα παραμείνει εν πολλοίς μια δεξιά κυβέρνηση. Θα ηγηθεί από έναν δεξιό πρωθυπουργό που τάσσεται υπέρ των εποικισμών και που κάποτε ευνόησε την προσάρτηση ολόκληρης της περιοχής Γ στη Δυτική Όχθη, και η δυνατότητα του να παραμείνει στην εξουσία είναι εγγυημένη μόνο εφ’ όσον τα τρία δεξιά κόμματα – Γιαμίνα, Γίσραελ Μπεϊτένου και Νέα Ελπίδα – θα συμφωνήσουν όλα να μην εγκαταλείψουν το πλοίο.
Τα δημογραφικά στοιχεία υπαγορεύουν ότι οι δεξιές, εθνικιστικές κομματικές ιδεολογίες θα κυριαρχούν ολοένα και περισσότερο στην ισραηλινή πολιτική. Οι υπερ-Ορθόδοξοι έχουν ποσοστό γονιμότητας 4,2% έναντι 1,2% για τους μη Ορθόδοξους Ισραηλινούς Εβραίους. Η μετανάστευση στο Ισραήλ, αν και έχει ανακάμψει από τα πολύ χαμηλά επίπεδα της δεκαετίας του 2000, αφορά όλο και περισσότερο θρησκευτικούς ή εθνικιστές μετανάστες που εγκαταλείπουν την Ευρασία ή τις Ηνωμένες Πολιτείες. Δύο στους τρεις μετανάστες στο Ισραήλ που κάνουν αλιγιά (ο επίσημος όρος για τους Εβραίους μετανάστες που μετακινούνται στο Ισραήλ) προέρχονται από την Ουκρανία ή τη Ρωσία, την πηγή προηγούμενων κυμάτων θρησκευτικής και / ή εθνικιστής μετανάστευσης.
Εν τω μεταξύ, οι δεξιές αντιλήψεις κυριαρχούν στην ψήφο των νέων, με το μεγαλύτερο μέρος αυτής της δημογραφικής ομάδας να απορρίπτει ένα παλαιστινιακό κράτος και να προτιμά τη στρατιωτική αποτροπή από τη διπλωματική διαπραγμάτευση με τους εξτρεμιστές. Τούτο είναι πιθανά ένα προϊόν των ιστορικών εμπειριών τους από τη δεύτερη Ιντιφάντα, διάφορες συγκρούσεις στη Γάζα με τη Χαμάς και πιο πρόσφατα τη διαδικασία ομαλοποίησης με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν, το Μαρόκο και το Σουδάν που κατέδειξε ότι το Ισραήλ δεν χρειάζεται να παραχωρήσει έδαφος στους Παλαιστίνιους με αντάλλαγμα την περιφερειακή αναγνώριση και ολοκλήρωση.
Η νέα κυβέρνηση ενότητας δεν μπορεί να κάνει πολλά για να σταματήσει αυτές τις τάσεις. Η προσαρμογή του ποσοστού γεννήσεων για την εκκοσμίκευση της χώρας είναι κάτι ανέφικτο, ενώ η προσπάθεια προσέλκυσης κοσμικών Εβραίων για να κάνουν αλιγιά στο Ισραήλ γίνεται πιο δύσκολη, δεδομένου ότι η δεξιά στροφή της χώρας αποξενώνει τμήματα της διασποράς – κάτι για το οποίο η Εβραϊκή Υπηρεσία, το όργανο που είναι υπεύθυνο για την έλευση Εβραίων μεταναστών στο Ισραήλ, έχει προειδοποιήσει εδώ και χρόνια.
Οι αντιλήψεις των ισραηλινών νέων είναι πιθανό να γίνουν ακόμα πιο ακραίες λόγω μελλοντικών συγκρούσεων με τους Παλαιστινίους, οι οποίες είναι πιθανές. Η νέα κυβέρνηση ενότητας δεν έχει εντολή να επιδιώξει μια ειρηνευτική διαδικασία, και τα δεξιά της κόμματα, συμπεριλαμβανομένου του πρωθυπουργού της, σε μεγάλο βαθμό δεν ενδιαφέρονται για ένα παλαιστινιακό κράτος, αντιτίθενται στο να δώσουν στους Παλαιστίνιους την ισραηλινή ιθαγένεια και είναι υπέρ της επέκτασης των εποικισμών στη Δυτική Όχθη.
Το να αφεθούν οι Παλαιστίνιοι μετέωροι και να οικοδομηθούν περισσότεροι οικισμοί εγγυάται περισσότερες συγκρούσεις – που φαίνονται αποδεκτές από τους νέους στο Ισραήλ αφότου είδαν τις αποτυχίες της Συμφωνίας του Όσλο και την αποχώρηση εποίκων από τη Γάζα για την επίτευξη περιφερειακής ειρήνης. Ήδη, το 72% των Ισραηλινών αντιτάχθηκαν στην πρόσφατη κατάπαυση του πυρός στη Γάζα – ένα σημάδι δεξιών αντιλήψεων που κυριαρχούν στις απόψεις σχετικά με τις στρατιωτικές στρατηγικές.
Η δεξιά στροφή δεν θα οδηγήσει στην ταχεία απομόνωση του Ισραήλ. Περισσότερα αραβικά κράτη θα δώσουν προτεραιότητα στους δεσμούς με το Ισραήλ έναντι της αλληλεγγύης προς τους Παλαιστινίους, αν υπολογίσουν ότι οι πληθυσμοί τους θα το ανεχθούν. Η τεχνολογία του Ισραήλ, η στρατιωτική ισχύς, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και η εντυπωσιακή επιρροή με τις ΗΠΑ το καθιστούν ελκυστικό εταίρο για πολλά αραβικά κράτη.
Καθώς η παγκόσμια μουσουλμανική γνώμη γίνεται λιγότερο πρόθυμη να παραιτηθεί από αυτά τα πλεονεκτήματα για χάρη της παλαιστινιακής υπόθεσης, η εξομάλυνση θα καταστεί πιο βιώσιμη ανεξάρτητα από τη δεξιά στροφή του Ισραήλ.
Στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, η κριτική για το Ισραήλ θα συνεχίσει να μετριάζεται από ανησυχίες σχετικά με την καλλιέργεια αντισημητικών πεποιθήσεων, κάτι που θα επιβραδύνει πιθανές μεταβολές της δυτικής πολιτικής που θα ήταν αρκετά ριζικές για να πείσουν τους Ισραηλινούς να αλλάξουν τις πολιτικές τους στάσεις.
Τα ρίσκα της δεξιάς στροφής
Η δεξιά στροφή θα έχει δυνητικά αρνητικές συνέπειες στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, όπως η πολιτική αναταραχή και η διεθνής απομόνωση. Η ακροδεξιά, όπως εκφράζεται από το εβραϊκό ρατσιστικό κόμμα Ότζμα Γεχουντίντ στη Βουλή και ακτιβιστικές ομάδες κατά της αφομοίωσης όπως η Λεχάβα, αναδύεται ως μια ισχυρότερη δύναμη. Αποκτάει μεγαλύτερη εξοικείωση με την πολιτική βία, όπως αποδεικνύεται από τις ταραχές στις αραβικές-ισραηλινές κοινότητες τον Μάιο του 2021 και από τις προειδοποιήσεις του Σιν Μπετ ότι τα δεξιά κοινωνικά μέσα τροφοδοτούν αισθήματα που οδηγούν σε επιθέσεις εναντίον πολιτικών.
Αν και αντιστοιχεί σε ένα μικρό μέρος του πληθυσμού, το χαμηλό εκλογικό όριο του Ισραήλ έχει ήδη επιτρέψει στην ακροδεξιά να εισέλθει στη Βουλή, στις εκλογές του Μαρτίου του 2021. Μόλις η τρέχουσα κυβέρνηση ενότητας αποχωρήσει από τη σκηνή και τα δεξιά κόμματα συγκροτήσουν μια νέα κυβέρνηση, μπορεί να κερδίσει αρκετές έδρες για να διαπραγματευτεί μια επιτροπή ή υπουργικές θέσεις και να σύρει τις πολιτικές της χώρας προς αμφιλεγόμενες ακροδεξιές κατευθύνσεις. Αυτό με τη σειρά του θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει την ισραηλινή πολιτική και ασφάλεια, προκαλώντας συγκρούσεις με Ισραηλινούς Άραβες και πυροδοτώντας συγκρούσεις με Παλαιστίνιους στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη.
Μια μεγαλύτερη δεξιά μετατόπιση θα υπονομεύσει επίσης τη δημοκρατική φήμη του Ισραήλ, μέρος της ήπιας ισχύος της χώρας που έχει αποδειχθεί διπλωματικά και οικονομικά χρήσιμη. Το Freedom House κατατάσσει το Ισραήλ και την Τυνησία ως τις μόνες ελεύθερες χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής, κάτι που βοηθά τους Ισραηλινούς πολιτικούς στη Δύση να δικαιολογήσουν την υποστήριξη της χώρας παρά την κατοχή της Δυτικής Όχθης και υπονομεύει τις προσπάθειες του κινήματος υπέρ του μποϊκοτάζ και των κυρώσεων απαλλοτρίωσης, μια λαϊκή, σε μεγάλο βαθμό ακαδημαϊκή και διαδικτυακή προσπάθεια που επιδιώκει να απομονώσει το Ισραήλ οικονομικά.
Ωστόσο, η δεξιά στροφή οδήγησε το Ισραήλ να διολισθήσει προς τον «μερικώς ελεύθερο» χαρακτηρισμό του Freedom House, όπου συναντά χώρες όπως το Κουβέιτ, η Ουκρανία και το Μεξικό.
πηγή: Euro2day.gr
