29/03/2024

Ανάλυση της συνάντησης των δυο ισχυρών πόλων του Παγκόσμιου Συστήματος

 

της Δρ Άννας Κωνσταντινίδου*

Ιστορικός- Διεθνολόγος


Η πολυπόθητη συνάντηση των δύο ισχυρών, στην οποία επικεντρώθηκε όλος ο πλανήτης, έγινε χθες 16 Ιουνίου. Μία αποτίμηση στη βάση όσων άφησαν οι δύο Πρόεδροι να διαρρεύσουν και κυρίως, ο κ. Πούτιν, ο οποίος ήταν λαλίστατος κατά τη συνέντευξη τύπου είναι, ότι ως φαίνεται τη δεδομένη στιγμή περισσότερα πράγματα τούς ενώνουν παρά τους χωρίζουν.

Το ότι οι Πρόεδροι των δύο ισχυρών πόλων του Παγκόσμιου Συστήματος δεν έδωσαν κοινή συνέντευξη τύπου αναδεικνύει ότι είναι οι δύο Δυνάμεις που καθορίζουν τις διεθνείς εξελίξεις, διαμορφώνοντας τους δορυφόρους τους, δημιουργούν μόνο αυτές τις διεθνείς πολιτικές, τις οποίες οφείλουν να ακολουθήσουν όλα τα υπόλοιπα κράτη, εθελημένα δημιουργούν αποκλίνοντα συμφέροντα, όμως κάποιες φορές (και ιδίως τώρα με μία Κίνα που βγαίνει σθεναρά στο διπλωματικό προσκήνιο) υπάρχει σύγκλιση στόχων, όμως ποτέ ταύτιση, γιατί τότε δεν θα ήταν οι δύο πόλοι. Οι επικεφαλής των δύο Δυνάμεων δεν θα μπορούσαν να δώσουν κοινή συνέντευξη τύπου και πόσω μάλλον σε ένα ουδέτερο έδαφος, γιατί η σειρά, ποιος θα μιλούσε πρώτος και ποιος δεύτερος, θα αναδείκνυε στο επικοινωνιακό κομμάτι ποια χώρα λογίζεται ως η πρώτη Δύναμη.

Από εκεί και πέρα, το ότι το θέμα της Ουκρανίας συζητήθηκε ακροθιγώς σημαίνει τρία τινά :

 α. Ότι είναι ζωτικός χώρος της Ρωσίας και δεν τον διαπραγματεύεται,

β. Σεβασμός από τις ΗΠΑ της περιοχής που η άλλη δύναμη θεωρεί ζωτικής σημασίας συμφέρον,

γ. Καθορίστηκαν από τις δύο χώρες οι σφαίρες επιρροής στη ανατολική περιφέρεια. Το ποιες είναι για το καθένα από τα δύο κράτη και πώς συμφώνησαν να διαχειριστούν τις γεωγραφικές περιοχές που ενδιαφέρουν και τους δύο ισχυρούς, θα φαίνεται σταδιακά και φυσικά σε σχέση με την Κίνα.

Και ενώ όλοι αναμέναμε να ειπωθεί κάτι για το κινεζικό κράτος, ούτε ο Πούτιν, αλλά ούτε τα επικοινωνιακά επιτελεία Αμερικής και Ρωσίας έδωσαν κάποιο στοιχείο στη δημοσιότητα, αποδεικνύοντας πόσο “πονοκέφαλος” είναι η Κίνα για αυτές ή πιο σωστά, είναι η χώρα που διακυβεύει την ισχύ τους. Και ένα στοιχείο που πρέπει να προβληματίζει, το οποίο ναι μεν δεν είναι απότοκος της χθεσινής συνάντησης, αλλά αποδεικνύει ότι το Διεθνές Σύστημα είναι καθορισμένο και τις μεταβολές του τις καθορίζουν μόνο οι δύο ισχυροί, είναι ότι η Κίνα που αυτήν την στιγμή είναι η οικονομία με τα λιγότερα ελλείμματα και η πλέον ισχυρή από τους Δυνατούς παρόλου που συγκαταλέγεται στους G20, θεωρείται ακόμα στους “αναδυόμενους”.

Η Κίνα, ως φάνηκε χθες για τις ΗΠΑ και τη Ρωσία στο θέμα της οικονομίας, είναι ο, τι αυτήν την στιγμή αποτελεί για αυτές το Ιράν στα πυρηνικά. Με λίγα λόγια αποτελούν για τις δύο ισχυρές χώρες δύο κράτη που τις δημιουργούν φοβικά σύνδρομα, προσπαθώντας τόσο το κινεζικό όσο και το ιρανικό κράτος με τις συνθήκες που διαμορφώνουν ή προσπαθούν να διαμορφώσουν με μικρότερα κράτη της ανατολικής περιφέρειας αφενός να αναμοχλεύσουν τις συμμαχίες αφετέρου να διακυβεύσουν τα ζωτικά συμφέροντα και την ισχύ των δύο υπερδυνάμεων στην ανατολική περιφέρεια, που είναι και η πιο αδύναμη, καθώς φέρει κοινωνικής, οικονομικής και θρησκευτικής διάστασης προβλήματα.

Η κοινή διακήρυξη Μπάιντεν και Πούτιν για την πυρηνική σταθερότητα είναι το σημείο που δείχνει επί της ουσίας την τρωτότητα των συμμαχικών σχέσεων και ότι στη Διπλωματία δεν υπάρχουν φίλοι, αλλά συγκλίνοντα συμφέροντα. Η Ρωσία θεωρείται για το Ιράν μία χώρα σύμμαχος, ωστόσο ως αποδεικνύεται και στη βάση της διακηρύξεως με τις ΗΠΑ, η πρώτη αισθάνεται ανασφάλεια στη βάση των σχέσεων που το ιρανικό κράτος αναπτύσσει με το κινεζικό (μετά μάλιστα με την υπογραφή της 25ετούς Συμφωνίας Συνεργασίας πριν λίγους μήνες και παρά το γεγονός, ότι η Ρωσία θεωρείται ιστορική εταίρος της Κίνας).

Αυτό που αποδεικνύεται στη βάση όλων των παραπάνω, αλλά κυρίως στην ικανοποίηση που είχε ο Πούτιν από τη συνάντηση αυτή είναι, ότι το δίπολο Ιράν με Κίνα θα αντιμετωπιστεί από το κραταιό δίπολο ΗΠΑ με Ρωσία. Η Ρωσία, καθώς βρίσκεται στον ίδιο γεωγραφικό χώρο με το νέο δίπολο που διεκδικεί ουσιαστικό/ηγεμονεύοντα ρόλο στα διεθνή πράγματα, ούσα τρωτή ως προς τα ζωτικά συμφέροντά της, έχει σύμμαχο τις ΗΠΑ, που επανέκαμψε στην ευρύτερη περιοχή λόγω των ενεργειακών. Και εκτός των άλλων, πολύ σημαντική παράμετρος είναι ότι η Ένωση είναι το “μαξιλάρι” της Αμερικής στη ΝΑ Μεσόγειο και την ευρύτερη περιοχή.

Η μόνη χώρα που τη δεδομένη στιγμή εκτός από το κραταιό δίπολο (με συμμαχικές προεκτάσεις, πριν λίγα χρόνια ο όρος αυτός θα ήταν ανεδαφικός για τις σχέσεις ΗΠΑ – Ρωσίας) φλερτάρει με το νέο δίπολο Ιράν – Κίνα είναι η Τουρκία, και αυτή η συνθήκη για την τελευταία είναι μία παράμετρος που θα την κάνει είτε να επαναπροσδιορίσει κάποια πράγματα είτε θα υποστεί τις συνέπειες.

Φυσικά, πολλοί θα πούνε ότι κάτω από το πλαίσιο αυτό, η Ρωσία και οι ΗΠΑ θα κάνουν το καθετί προκειμένου να κρατήσουν το τουρκικό κράτος και να μην το ρίξουν στην αγκαλιά του νέου ισχυρού ιρανοκινεζικού διπόλου, με συνέπεια η Ελλάδα να τεθεί στο περιθώριο. Σε αυτήν την προβληματική έχουμε να πούμε τα εξής :

  1. Ας μην ξεχνάμε ότι υφίσταται ένα Ισραήλ που η Αμερική από κάθε άποψη το έχει ανάγκη και όλοι γνωρίζουμε τις σχέσεις ισραηλινού και τουρκικού κράτους, πόσω δε μάλλον ότι ο νέος Ισραηλινός πρωθυπουργός είναι πολέμιος της Τουρκίας,
  2. Η Ελλάδα οφείλει μέσω των εξοπλισμών και των σχέσεων που έχει με Ρωσία και ΗΠΑ να είναι πάντοτε απαραίτητη για τα δύο αυτά κράτη,
  3. Το κράτος μας είναι ο δίαυλος ανάμεσα σε αραβικές χώρες και Δύση, αυτό το γεγονός πρέπει να ενισχυθεί ακόμα περισσότερο από πλευράς μας, δίνοντας τα σωστά μηνύματα στις ανατολικές, συμμαχικές μας χώρες, ότι δηλαδή έχουμε την ισχύ μίας σταθεροποιητικής δύναμης στην ευρύτερη περιοχή (Άραβες – Δύση, Άραβες – Ισραήλ)
  4. Η Ελλάδα προσφέρει σταθερότητα και μπορεί να αποτελέσει τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα σε Ρωσία και ΗΠΑ για τα Βαλκάνια.
  5. Και κυρίως, το κράτος μας πρέπει να δείξει αποφασιστικότητα στα εθνικά του ζητήματα, ώστε οι δύο ισχυροί (ΗΠΑ και Ρωσία) να μπορούν να αντιληφθούν ότι η χώρα μας θα είναι σε θέση να διασφαλίσει τα δικά τους συμφέροντα στην περιοχή. Η Ελλάδα πρέπει να εκμεταλλευτεί το γεγονός ότι η Αλεξανδρούπολη είναι στρατηγικής σημασίας για ΗΠΑ, ενώ οφείλουμε να επενδύσουμε διπλωματικά σε αυτό που ονομάζουμε Βόρειο Αιγαίο, Αλεξανδρούπολη, Βαλκάνια, μία περιοχή με ιστορική σημασία για τους Ρώσους, αλλα πλέον με ιδιαίτερη σημασία και για τους Αμερικανούς.

 

*Η Δρ Άννα Κωνσταντινίδου είναι Ιστορικός- Διεθνολόγος, Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου και Πολιτικής Επιστήμης της Νομικής Σχολής ΑΠΘ, ερευνήτρια της ίδιας Σχολής, Εξωτερική Συνεργάτιδα της Ανώτατης Διακλαδικής Σχολής Πολέμου και μέλος και ερευνήτρια του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛ.Ι.Σ.ΜΕ.).

 

Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail
Geopolitics & Daily News Copyrights Reserved 2024