29/03/2024

Το Μάθημα του Μονάχου ή αλλιώς η πολιτική του κατευνασμού

30 Σεπτεμβρίου 1938: Επιστρέφοντας στο Λονδίνο ο Νέβιλ Τσάμπερλεν επιδεικνύει την υπογραμμένη δεύτερη Συνθήκη με τον Χίτλερ, της "έντιμης ειρήνης"

 

Ο όρος appeasement policy (πολιτική κατευνασμού) είναι μια πολιτική ορολογία που χαρακτηρίζει την υποχωρητικότητα απέναντι σε ένα επιθετικό αντίπαλο, προκειμένου να ικανοποιηθούν τα αιτήματά του και να αποφευχθεί μια ευρύτερη σύγκρουση. Ουσιαστικά σημαίνει την  προσπάθεια του Βρετανού πρωθυπουργού Άρθουρ Νέβιλ Τσάμπερλεν να κρατήσει καλές σχέσεις με τη ναζιστική Γερμανία.

Στις διεθνείς σχέσεις είναι γνωστό ως μάθημα του Μονάχου και αναφέρεται ειδικά στην εξέλιξη που είχε ο κατευνασμός του Χίτλερ, ο οποίος επιχειρήθηκε κατά τη Διάσκεψη του Μονάχου (29 Σεπτεμβρίου 1938).  Για να αποφευχθεί τότε ο πόλεμος, η Γαλλία και η Βρετανία επέτρεψαν τη γερμανική προσάρτηση της Σουδητίας . Η ασκηθείσα τότε «πολιτική του κατευνασμού» υποτίμησε τις φιλοδοξίες του Χίτλερ και πίστευε πως με επαρκείς παραχωρήσεις θα εξασφαλιζόταν μια διαρκής ειρήνη. 

Σήμερα, η παραχώρηση εκείνη, εκ του αποτελέσματος, θεωρείται ευρύτερα ως μια αποτυχημένη πράξη κατευνασμού προς τη Γερμανία, που αντίθετα αποτέλεσε ένα τεράστιο διπλωματικό θρίαμβο για τον Χίτλερ. Ουσιαστικά η επελθούσα συμφωνία όχι μόνο διευκόλυνε τη γερμανική κατάληψη της Τσεχοσλοβακίας, αλλά και προκάλεσε στον Χίτλερ την πεποίθηση ότι οι Δυτικοί σύμμαχοι δεν θα απειλούσαν κίνδυνο πολέμου κατά την προσάρτηση της Πολωνίας το επόμενο έτος. Η εξωτερική πολιτική του Βρετανού πρωθυπουργού Νέβιλ Τσάμπερλεν έχει συνδεθεί άρρηκτα με τα γεγονότα εκείνης της κρίσης του Μονάχου και την πολιτική κατευνασμού, αντηχώντας στις επόμενες δεκαετίες ως παραβολή διπλωματικής αποτυχίας.

 

Από αριστερά προς δεξιά: Τσάμπερλεν, Νταλαντιέ, Χίτλερ, Μουσολίνι και Τσιάνο λίγο πριν την υπογραφή της Συμφωνίας του Μονάχου, η οποία απέδωσε την Σουδητία στην Γερμανία

Στη σύγχρονη εποχή πολλοί θεωρούν ότι μαζί με το «Βατερλώ» και τις «Βερσαλίες», η Διάσκεψη του Μονάχου έχει φθάσει να σημάνει καταστροφική διπλωματική έκβαση. Τα μαθήματα αυτά έχουν βαθιά ριζώσει στη Δυτική εξωτερική πολιτική και ειδικότερα στην πολιτική προπαγάνδα.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, για παράδειγμα, οι Πρόεδροι έχουν αναφερθεί σ’ αυτά τα μαθήματα στις κατά καιρούς αποφάσεις τους, όπως, στον πόλεμο στην Κορέα , το Βιετνάμ και το Ιράκ . Μάλιστα μετά την επίθεση στη Λιβύη, ο Ρόναλντ Ρήγκαν  υποστήριξε ότι «οι Ευρωπαίοι οι οποίοι θυμούνται την ιστορία τους κατανοούν καλύτερα από τους περισσότερους ότι δεν υπάρχει ασφάλεια, μέχρι την εκτόνωση του κακού».

Αν και ο κατευνασμός συμβατικά ορίζεται ως η πράξη της ικανοποίησης κάποιων αιτημάτων-παραπόνων μέσω παραχωρήσεων, με στόχο την αποφυγή πολεμικής σύγκρουσης – τακτική που παλαιότερα θεωρούταν ως μια αποτελεσματική και έντιμη στρατηγική της εξωτερικής πολιτικής, μετά τη Διάσκεψη του Μονάχου ήρθε να συμβολίσει δειλία, αποτυχία και αδυναμία, όπου κατά τον Ουίνστον Τσώρτσιλ παρομοιάζεται με «κάποιον που ταΐζει ένα κροκόδειλο, ελπίζοντας ότι θα φαγωθεί τελευταίος.»

Στη σημερινή γεωπολιτική συγκυρία θα μπορούσαμε να πούμε ότι πολιτική κατευνασμού χρησιμοποιεί η Ευρώπη κάθε φορά που υποκύπτει στους εκβιασμούς του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σχετικά με το μεταναστευτικό ζήτημα και την οροκλητική συμπεριφορά στη Μεσόγειο. Εξάλλου μην ξεχνάμε πως  o Γάλλος οικονομολόγος, αναλυτής και συγγραφέας, Jacques Attali ( ο οποίος υπήρξε σύμβουλος Φρανσουά Μιτεράν αλλά και μέλος της επιτροπής σοφών που συμβούλευαν τον Νικολά Σαρκοζί και τον Φρανσουά Ολάντ, ενώ είχε συνεργαστεί και με τον Εμανουέλ Μακρόν, όταν ο Γάλλος πρόεδρος ήταν ΥΠΟΙΚ του Ολάντ) παρομοιάζει τον Ερντογάν με τον Χίτλερ. Πριν από ένα χρόνο σε ανάρτηση του στο προσωπικό του προφίλ έγραφε: «Πρέπει να ακούσουμε τι λέει ο Ερντογάν, να το λάβουμε πολύ σοβαρά υπόψη μας και να είμαστε έτοιμοι να δράσουμε, με κάθε τρόπο. Εάν οι προκάτοχοί μας είχαν λάβει σοβαρά υπόψη τους τις ομιλίες του Φύρερ από το 1933 έως το 1936, θα μπορούσαν να είχαν εμποδίσει αυτό το τέρας να βρει τους τρόπους και τα μέσα για να κάνει αυτά που είχε ανακοινώσει».

Geopolitics Editorial Team 

Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail
Geopolitics & Daily News Copyrights Reserved 2024