Οι σχέσεις ΗΠΑ- Γεωργίας ένας συνεχής πονοκέφαλος για τη Ρωσία – Ο ρόλος του ΝΑΤΟ

Γράφει ο Κωνσταντίνος Νικολετόπουλος

Οι σχέσεις Γεωργίας- ΗΠΑ χρονολογούνται ήδη από το 1992. Η Γεωργία είναι η πρώτη χώρα της πρώην Σοβιετικής Ένωσης που από Τη στιγμή της ανεξαρτησίας της είχε πολύ έντονες διαφορές,  οι οποίες κατέληξαν το 1992 σε πόλεμο με τη Ρωσία. Η Γεωργία ήθελε με κάθε τρόπο να ξεφύγει από την επιρροή της Ρωσίας. Η γεωγραφική θέση της Γεωργίας, η οποία είναι μέρος της Κασπίας θάλασσας, είναι πολύ σημαντική τόσο για τη Ρωσία όσο και για τις ΗΠΑ, καθώς από εκεί περνά ο δρόμος του μεταξιού, δηλαδή η Κίνα.

Το πρώτο διάστημα 1990-1993,  η βοήθεια των ΗΠΑ προς τη Γεωργία επικεντρώθηκε στην καταπολέμηση της διαφθοράς και την ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών. Αυτό κατά την άποψη μου ήταν λάθος,  καθώς τα πρώτα χρόνια της ύπαρξης της η Γεωργία ήθελε ισχυρές ένοπλες δυνάμεις για να καταπολεμήσει την επιθετικότητα της Ρωσίας στην Αμπχατζία. Δε πρέπει να ξεχνάμε ότι το 1990-1993 είχαμε πόλεμο μεταξύ Γεωργίας και Ρωσίας για την Αμπχατζία.   Άλλωστε, από την  πρώτη στιγμή της ανεξαρτησίας της Γεωργίας η Αμπχατζία δήλωνε σε όλους τους τόνους ότι δεν επιθυμούσε να είναι μέρος της γεωργικής επικράτειας και ήθελε να ενωθεί με τη Ρωσία. Άλλωστε, τόσο στην Γεωργία όσο και στην Αμπχατζία είχαν από εποχής Γκορμπατσόφ δημιουργηθεί εθνικιστικές ομάδες με σκοπό την ανεξαρτησία των δυο αυτών χωρών.

ΟΙ ΗΠΑ όμως αγνόησαν το γεγονός ότι η Γεωργία δεν ήταν ικανή να αντιμετωπίσει σε ένοπλη σύγκρουση τη Ρωσία και αυτό οδήγησε στην ήττα της Γεωργίας στο πόλεμο του 1990-1993. Εκείνη την περίοδο οι ΗΠΑ αρκέστηκαν μόνο στην αποστολή οικονομικής βοήθειας προς τη Τιφλίδα, συνολικού ποσού 200.000.000 δολαρίων. Εκτιμώ πως κυβέρνηση Κλίντον καταλάβαινε από τότε – και είναι μια πολιτική που ισχύει μέχρι σήμερα – ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν κανένα όφελος από μια απευθείας σύγκρουση με τη Ρωσία. Έτσι στη περίπτωση της Γεωργίας, τόσο το 1990 όσο και το 2008 δεν πέρασαν τις κόκκινες γραμμές της Μόσχας, κάτι που οδήγησε σε απώλεια εδαφών για την Τιφλίδα.

ΟΙ ΗΠΑ, από την πρώτη στιγμή, πόνταραν στην οικονομική ανάπτυξη της Γεωργίας και στη διενέργεια επενδύσεων από πλευράς τους. Οι ΗΠΑ γενικότερα πιστεύουν ότι μόνο με ανεπτυγμένη οικονομία οι σύμμαχοι τους μπορούν να γίνουν ισχυροί. Βέβαια, αυτό θα πρέπει να συνδυάζεται με ένα ισχυρό σύστημα εθνικής ασφάλειας. Εκτιμώ πως  οι ΗΠΑ ακολουθούν  μάλλον  λάθος στρατηγική όσον και αν η σχέση μεταξύ των δυο χωρών είναι απαραίτητη. Μπορεί σήμερα,  εν έτει 2021, να έχει σημειωθεί τεράστια οικονομική ανάπτυξη στη Γεωργία και να έχουν  πιο αποτελεσματική καταπολέμηση της  διαφθοράς. Ωστόσο το γεγονός ότι οι κυβερνήσεις της Γεωργίας αλλά και των ΗΠΑ  επικεντρώνονται κυρίως  στα οικονομικά ζητήματα, έχει οδηγήσει σε απώλεια εδαφών και απομάκρυνση της επιρροής τόσο της Γεωργίας όσο και των ΗΠΑ από αυτά.

Ας δούμε όμως τη στρατιωτική συνεργασία των δυο χωρών: Tο 2008, οι ΗΠΑ προσέφεραν  μονολεκτική υποστήριξη στη Τιφλίδα,  καθώς δεν ήθελαν σε καμία περίπτωση να εμπλακούν σε απευθείας σύγκρουση με τη Ρωσία. Παρόλα αυτά, η πολιτική αυτή, όπως αναφέραμε, θέτει σε κίνδυνο τόσο τις δράσεις των ΗΠΑ αλλά και του ΝΑΤΟ. Από το 1992, η Γεωργία έχει προσφέρει πολύτιμες  υπηρεσίες στο ΝΑΤΟ,  που ξεπερνούν τις δυνατότητες της. Σε αντίθεση με την περίπτωση της χώρας μας και τα προβλήματα με την Τουρκία, όπου το ΝΑΤΟ δεν μπορεί να κάνει πολλά καθώς είμαστε μέλη του και οι δυο χώρες, έρχεται η Γεωργία.  Στην  περίπτωση της Γεωργίας το ΝΑΤΟ αλλά και οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να κάνουν πολύ περισσότερα. Από το 1990 εδάφη της Γεωργίας βρίσκονται υπό ρωσική κατοχή, το 2008 η Ρωσία κατέλαβε τη Νότια Οσετια που μέχρι τότε ήταν κομμάτι της Γεωργίας, ενώ σήμερα το 20% των εδαφών της Γεωργίας βρίσκεται υπό ρωσική κατοχή.  Δε πρέπει να ξεχνάμε ότι η ανεξαρτησίας της Νότιας Οσετίας  και η προσάρτηση της στη Ρωσία ανακοινώθηκε από τη Μόσχα το 2008, με την τότε υπουργό εξωτερικών των ΗΠΑ Κοντολίζα Ράις να χαρακτηρίζει την απόφαση αυτή θλιβερή . Παρόλα αυτά  η προσφορά της Γεωργίας στις αποστολές του ΝΑΤΟ είναι εξαιρετικά σημαντική. Για παράδειγμα στο Κόσσοβο η Γεωργία συμμετείχε με μια πολύ μεγάλη δύναμη το σύνολο της οποίας έφτασε τα 2.500 άτομα.

Μέσα από αυτές τις αποστολές ο γεωργιανός στρατός απέκτησε πολύτιμη εμπειρία και αυτό είναι το μεγαλύτερο κέρδος της συμμετοχής των χωρών της Δύσης σε πολεμικές αποστολές. Ιδιαίτερα στο Αφγανιστάν,  η Τιφλίδα συμμετείχε με τεράστια στρατιωτική δύναμη, απόδειξη των μεγάλων ελπίδων που έχει η Γεωργία από τις ΗΠΑ. Επίσης, τόσο στο Ιράκ όσο και στο Αφγανιστάν, η Γεωργία έστειλε  μεγάλο αριθμό στρατιωτικών δυνάμεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο Αφγανιστάν, από το 2001 ως το 2021, υπηρέτησαν  22.000 Γεωργιανοί στρατιώτες, ενώ στο Ιράκ από το 2003 ως το 2011 έλαβαν μέρος 8.495 στρατιώτες. Αυτή η προσφορά είναι πολύ σημαντική και εκτιμώ πως το ΝΑΤΟ θα πρέπει να κάνει πολύ περισσότερα στη διαμάχη της Γεωργίας με τη Ρωσία, προκειμένου να βοηθήσει ουσιαστικά την Τιφλίδα.

Μια πρόταση που θα έπρεπε να συζητήσει το ΝΑΤΟ είναι η αποστολή παρατηρητών στα σύνορα Γεωργίας- Ρωσίας, με σκοπό να αντιμετωπίζονται πιο αποτελεσματικά οι ρωσικές ενέργειες. Θα έπρεπε επίσης η Γεωργία να συνεργαστεί  στενά με την Ουκρανία και αυτή η συνεργασία θα πρέπει να ενθαρρυνθεί  από το ΝΑΤΟ, καθώς μια τέτοια ενέργεια θα εξυπηρετούσε τόσο τους Αμερικανούς αλλά και το ΝΑΤΟ  και κυρίως τον Ουκρανικό στρατό, που θα ήταν πιο αποτελεσματικός στο πόλεμο με τους Ρωσόφωνους. 

Μέχρι στιγμής δυστυχώς τίποτα από όλα αυτά δεν έχει γίνει με τη συνεργασία Γεωργίας ΝΑΤΟ από το 2008 να περιορίζεται στην ανοικοδόμηση της χώρας από τη σύγκρουση με τη Ρωσία  και στην ενίσχυση των προσπαθειών ένταξης της Τιφλίδας στη Βόρειατλαντική συμμαχία. Το 2014 είχαμε νέους τομείς συνεργασίας μεταξύ ΝΑΤΟ και Γεωργίας, συγκεκριμένα οι γεωργιανές  ένοπλες δυνάμεις εκπαιδεύονται πλέον στη παροχή ιατρικής βοήθειας στο πεδίο της μάχης, αλλά παράλληλα και στην αντιμετώπιση των κυβερνοεπιθέσεων.

Μπροστά στην απειλή της Ρωσίας, το ΝΑΤΟ επιλογικά  πρέπει να κάνει περισσότερα για να στηρίξει τη Γεωργία. Η χώρα μαζί με την Ουκρανία είναι ουσιαστικά τα τελευταία- θα μπορούσαμε να πούμε- οχυρά του ΝΑΤΟ στην περιοχή του Καυκάσου ειδικότερα και της Ευρασίας γενικότερα.  Αν δούμε το χάρτη, όλες οι υπόλοιπες χώρες είναι είτε ολοκληρωτικά (Αρμενία) υπό την επιρροή της Ρωσίας είτε μερικώς  υπό την επιρροή της Ρωσίας( βλέπε Αζερμπαιτζάν). Θα ηταν τεράστιο σφάλμα οι ΗΠΑ να εγκαταλείψουν τη Γεωργία και το Καύκασο.  Έχασαν τη Μέση Ανατολή από την οποία αποσύρονται στο τέλος του έτους, έχασαν το Αφγανιστάν φέτος το καλοκαίρι, μια νέα απώλεια στο Καύκασο θα είχε πολύ αρνητικές συνέπειες για τις ΗΠΑ.

 
Πηγές:

http://energy.reporter.com.cy/gas/article/78089/i-kaspia-os-energiako

https://www.swp-berlin.org/publications/products/research_papers/2020RP15_Georgia_UnitedStates.pdf

https://www.huffingtonpost.gr/entry/astatheia-ston-metasovietiko-choro-o-polemos-yeoryias-ampchazias-1992-1993_gr_5d53b5dbe4b05fa9df06c

https://ge.usembassy.gov/strengthening-transatlantic-ties-with-georgia/

https://www.hrw.org/legacy/reports/1995/Georgia2.htm#P117_4464:

 https://www.state.gov/u-s-relations-with-georgia/

https://thepolitic.org/interview-with-richard-norland-u-s-ambassador-to-georgia/

https://www.newsru.com/russia/11sep2008/voshli.html

https://eng.globalaffairs.ru/articles/regional-conflicts-reloaded/

http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7582181.stm

https://www.mei.edu/publications/georgian-defense-forces-role-military-partnerships

https://www.defenseone.com/ideas/2021/07/what-afghanistan-withdrawal-means-georgias-nato-dreams/183832/

https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_52131.htm

https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_38988.htm