Τουρκία: πού βασίζει το μοντέλο της αποικιοκρατικής πολιτικής
της Δρ Άννας Κωνσταντινίδου*
Ιστορικός- Διεθνολόγος
Στη θεωρία των Διεθνών Καθεστώτων το τουρκικό κράτος βάσισε όλο το μοντέλο της αποικιοκρατικής του πολιτικής.
Η συγκεκριμένη θεωρία των Διεθνών Σχέσεων δεν είναι ιδιαίτερα γνωστή, καθώς υπάγεται στις λεγόμενες εναλλακτικές προσεγγίσεις της Πολιτικής Επιστήμης που «άνθισαν» κατά τη διάρκεια της αποαποικιοποίησης. Αν και ο OPEC ιδρύθηκε δέκα χρόνια πριν, οι Αμερικανοί θεωρητικοί, Robert Keohane, Joseph Nye και Stephan Krasner χρησιμοποίησαν τη συγκεκριμένη θεωρία ως εργαλείο για να εξηγήσουν τα φαινόμενα συνεργασίας σε διεθνές επίπεδο και είναι σίγουρο ότι εμπνεύστηκαν από την ίδρυση του συγκεκριμένου οργανισμού.
Τι μας λέει η συγκεκριμένη θεωρία και πώς βρίσκει αντίκρυσμα στην τουρκική (σημερινή, αλλά και παρελθούσα από το 1970 και μετά) πολιτική;
Η θεωρία αντλεί τις αρχές της τόσο από τις θεωρίες του Ρεαλισμού όσο και του Φιλελευθερισμού και η ίδια ισχυρίζεται ότι παρόλο που δεν υφίσταται τίποτα υπεράνω του Κράτους, παρόλα αυτά οι διεθνείς σχέσεις μπορούν να υπαχθούν σε ορισμένους κανόνες κοινής αποδοχής, οι οποίοι ωστόσο δεν θα είναι ασυμβίβαστοι με το εθνικό συμφέρον. Τα Διεθνή Καθεστώτα είναι Αρχές και Κανόνες που ρυθμίζουν την αλληλεπίδραση των χωρών σε ένα φάσμα θεμάτων αμοιβαίου ενδιαφέροντος και επιφέρουν ένα βαθμό θεσμοθετημένης εξουσίας (από μία Ένωση μέχρι μια τετραμερή, τριμερή κτλ συνεργασία) για το συγκεκριμένο τομέα ενδιαφέροντος στο διεθνές σύστημα. Σημαντικό στοιχείο και λέξη κλειδί οι αμοιβαίοι συμβιβασμοί που όμως δεν θα επιφέρουν πρόβλημα στα εθνικά συμφέροντα.
Το πλαίσιο αυτό στηρίζεται στην αναγνώριση μίας κοινά αποδεκτής ανάγκης να θεσμοθετηθούν τρόποι συνεργασίας για ένα συγκεκριμένο θέμα, οι οποίοι πάντοτε θα εδράζονται στο ότι δεν θα παρεκκλίνουν από το εθνικό συμφέρον.
Ο EastMed και το EastMed Gas Forum είναι ένα παράδειγμα που επεξηγεί τη θεωρία των Διεθνών Καθεστώτων. Ωστόσο, η Τουρκία στη βάση αυτή εργαλειοποίησε ήδη από τη δεκαετία του 1970 και εντεύθεν πολλές από τις ανάγκες των χωρών που βρίσκονται στη γύρω περιοχή της (από το νερό μέχρι τις υποδομές, την ανάγκη για δημιουργία αγροτικής παραγωγής προκειμένου τη σίτιση των λαών μια και το νερό καθίσταται το πλέον ακριβό αγαθό) με συνέπεια να υλοποιήσει το Πρόγραμμα GAP, ένα από τα μεγαλύτερα πολυπρισματικής διάστασης έργα σε διεθνές επίπεδο. Το έργο αφορά τη Νοτιοανατολική Τουρκία, συμπεριλαμβανομένης της Συρίας και του Ιράκ.
Φυσικά, κάτω από το πλαίσιο αυτό και εργαλειοποιώντας τόσο την ανάγκη των πληθυσμών για τη διαχείριση του εθνολογικού αποθέματός τους (είδαμε πριν λίγες ημέρες το Forum που εξελίχθηκε σε Ένωση των τουρκογενών και τουρκόφιλων λαών) όσο και για τη διαχείριση της πολιτισμικής κληρονομιάς τους των αφρικανικών κρατών (τα θρησκευτικά καθιδρύματα που εκεί ιδρύει) το τουρκικό κράτος προσπαθεί να εγκαθιδρύσει το αποικιοκρατικό δόγμα του, πατώντας σε ζητήματα κοινού ενδιαφέροντος που φέρει με άλλα κράτη της περιοχής του…
*Η Δρ Άννα Κωνσταντινίδου είναι Ιστορικός- Διεθνολόγος, Μέλος και Εξωτερική Συνεργάτιδα του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛ.Ι.Σ.ΜΕ), Εξωτερική Συνεργάτιδα Ανώτατης Διακλαδικής Σχολής Πολέμου (ΑΔΙΣΠΟ) και Σχολής Εθνικής Άμυνας (ΣΕΘΑ)
