Το άνοιγμα της Σαουδικής Αραβίας φέρνει εξελίξεις

της Δρ Άννας Κωνσταντινίδου*

Ιστορικός- Διεθνολόγος

Και ενώ η Δύση πριν ένα σχεδόν αιώνα είχε κατακτήσει την πλειονότητα των αραβικών κρατών με τα όπλα (αποικιοκρατία), μετά την αποαποικιοποίηση με την «αναπτυξιακή βοήθεια», τώρα με μέσο τις συμμαχίες έχει μπει για τα καλά στα κράτη αυτά. Είναι οι συμμαχίες, στοιχείο παρεμβατισμού; Όταν τα Κράτη δεν έχουν αναπτύξει τον Οικονομικό Εθνικισμό τους, φυσικά και είναι.  

Χθες, χρειάστηκε να επικοινωνήσω με Άραβα Καθηγητή, συνεργάτη του ΑΠΘ που ζει στο Κουβέιτ, προκειμένου να τον ρωτήσω για ένα κοινό project που τρέχει.Και η συζήτησή μας πήγε στη Σαουδική Αραβία. Και τι μου είπε;

Ότι οι Σαουδάραβες φέτος για πρώτη φορά σε κεντρικές πλατείες, πολυκαταστήματα και δημόσιους χώρους έχουν χριστουγεννιάτικο στολισμό με δένδρα και λαμπιόνια!

Η Σαουδική Αραβία μετά τα τελευταία ανοίγματα των ΗΑΕ, που ουσιαστικά «αποσκίρτησαν» από την αγκαλιά της (τουλάχιστον έτσι το βλέπει) βρίσκεται σε ένα «παιχνίδι ανταγωνισμού» για το ποια από τις δύο μεγάλες οικονομίες, εκτός των άλλων, του αραβικού κόσμου θα είναι πιο αρεστή στο δυτικό παράγοντα!

Οι Συνθήκες του Αβραάμ ήταν ένα πρώτο σκαλοπάτι, ώστε η Δύση με ειρηνικό τρόπο να εισχωρήσει, στην πραγματικότητα, σε έναν κόσμο που μέχρι πολύ πρόσφατα δεν μπορούσε να προσεγγίσει για πολλούς και διάφορους λόγους. Η Συνθήκη του Αβραάμ, όμως έχει εκτός των άλλων, μία ενοποιητική διάσταση. Πριν λίγες εβδομάδες, είχα γράψει το άρθρο «Μήπως πηγαίνουμε σε μία πιο ενισχυμένη Συνθήκη του Αβραάμ;»

Και να πούμε και κάτι ακόμα, ενδεχομένως και πολύ αιρετικό:  Μήπως, στο θεσμικό περιβάλλον που οι ίδιοι οι Δυτικοί δημιούργησαν προς όφελός τους στην ανατολική περιφέρεια, αυτό το περιβάλλον αναδείξει τις μεταξύ τους αδυναμίες και ότι τελικά ο Αραβικός Κόσμος είναι πολύ δυνατός; Και τί εννοώ; Μα πολύ φυσικά, η πικρία ανάμεσα σε ΗΠΑ και Γαλλία θα βγει στο συγκεκριμένο χώρο για το ποιο από τα δύο ισχυρά κράτη της Δύσης θα κατισχύσει σε αυτόν. Το ότι είναι ισχυροί σύμμαχοι, αυτό δεν σημαίνει ότι ο Ρεαλισμός ως Θεωρία δεν υπερισχύει του Φεντεραλισμού.

Ο John Mersheimer, ένας από τους καλύτερους θεωρητικούς των Διεθνών Σχέσεων, προσεγγίζοντας με ιδιαίτερο σκεπτικισμό (όντας ο ίδιος ρεαλιστής) τα τρία δόγματα της φεντεραλιστικής σκέψης, ήτοι: α. το φιλελεύθερο θεμισμό που δίνει σημασία στις συνεργασίες, β. τη συλλογική ασφάλεια, γ. την κριτική θεωρία, η οποία ευελπιστεί στη ειρήνη μέσω αλλαγών, οι οποίες ενδέχεται να συντελεστούν στο πλαίσιο της συνεργασίας κρατών στο διεθνές περιβάλλον, αποδεικνύει γιατί πάντα το εθνικό συμφέρον θα υπερισχύει όλων.

Οι ΗΠΑ και η Γαλλία, κάτω από την κοινή ομπρέλα του Δυτισμού, θα διαμορφώσουν ένα νέο δόγμα μεταξύ τους αντίθεσης, με μοχλό κυρίως τα κράτη του αραβικού κόσμου.

Είναι δυνατόν αυτές οι δύο υπερδυνάμεις να φτάσουν σε μεταξύ τους πόλωση σε βαθμό ψυχροπολεμικό;  Όχι, φυσικά! Γιατί πολύ απλά οι ίδιες δημιούργησαν τους Θεσμούς που θα τις προστατεύουν από τις μεταξύ τους πολωτικές αντιθέσεις. Και τί ουσιαστικά θα αποδεικνύει αυτή η αντίθεση; Κάτι πάρα πολύ γνωστό, εκτός των άλλων. Ότι η Δύση δεν είναι ένα ενιαίο πολιτισμικό περιβάλλον, όπως οι οπαδοί της Παγκοσμιοποίησης διατείτονται.  Αλλά αυτόνομοι πολιτισμοί, που όσοι φέρουν μεταξύ τους τα περισσότερα κοινά χαρακτηριστικά, θα συγκλίνουν σε βαθμό ακόμα και νέου συσχετισμού συμμαχιών και εταιρικών σχέσεων.

Συμφέρει αυτό την Ελλάδα; Φυσικά! Γιατί πολύ απλά, και μετά τις δύο αμυντικές συμφωνίες με Γαλλία και ΗΠΑ, η Ελλάδα δεν είναι παράταιρο να ειπωθεί, ότι θα είναι ο πυροσβεστήρας σε πολλές των περιπτώσεων για τις δύο χώρες (εκτός από το ίδιο το θεσμικό περιβάλλον που αναφέραμε).

Συμφέρει την Τουρκία; Η Τουρκία είναι ένα κράτος παζαρτζής, και μόνο αυτή η γνώση που έχουν οι Δυνατοί, αρκεί να την έχουν μαριονέτα.

Συμφέρει τον Αραβικό Κόσμο;  Να πούμε μία αλήθεια: Το Σύμφωνο της Βαγδάτης του 1955 ήταν προς όφελος ή προς καταστροφή των κρατών αυτών; Η απάντηση δεν είναι ευδιάκριτη, καθώς τα δύο ιδεολογικά κέντρα του αραβικού κόσμου, η Αίγυπτος και η Σαουδική Αραβία θα αναγκαστούν να ξαναδούν τις σχέσεις τους με τα κράτη που μέχρι τώρα επηρεάζουν, επίσης δε, όπως λέμε η μνήμη των Αράβων (από το πρόσφατο παρελθόν τους) θα καθορίσει πολλές εξελίξεις. Η απάντηση στο αρχικό ερώτημα, εκτός των άλλων, φέρει τη λέξη Ιράν αλλά και Ισραήλ.

*Η Δρ Άννα Κωνσταντινίδου είναι Ιστορικός- Διεθνολόγος, Μέλος και Εξωτερική Συνεργάτιδα του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛ.Ι.Σ.ΜΕ), Εξωτερική Συνεργάτιδα Ανώτατης Διακλαδικής Σχολής Πολέμου (ΑΔΙΣΠΟ) και Σχολής Εθνικής Άμυνας (ΣΕΘΑ)