FT:Το φάντασμα τριών πολέμων αποτελεί κίνδυνο για την κυριαρχία της Αμερικής

Gideon Rachman
Financial Times

Εδώ και δεκαετίες, ο αμερικανικός αμυντικός σχεδιασμός βασίζεται στην ιδέα ότι οι ΗΠΑ πρέπει να είναι σε θέση να διεξάγουν ταυτόχρονα δύο πολέμους, σε διαφορετικά σημεία του πλανήτη. Αλλά ακόμα και οι πιο απαισιόδοξοι αναλυτές δεν είχαν κάνει σχέδια για τρεις ταυτόχρονους πολέμους. Η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν, ωστόσο, είναι αυτή τη στιγμή αντιμέτωπη με στρατιωτικές κρίσεις στην Ευρώπη, την Ασία και τη Μέση Ανατολή. Αποτελούν από κοινού τη μεγαλύτερη πρόκληση στην παγκόσμια ηγεμονία των ΗΠΑ από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.

Σύμφωνα με πληροφορίες Αμερικανών αξιωματούχων, η Ρωσία σχεδιάζει εισβολή στην Ουκρανία «ακόμα και στις αρχές του 2022». Εν τω μεταξύ, ο Λόιντ Οστιν, ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, έχει προειδοποιήσει ότι οι αμυντικές μανούβρες της Κίνας κοντά στην Ταϊβάν μοιάζουν με πρόβες για μια κανονική εισβολή. Το Ιράν μπορεί να απέχει επίσης μερικές εβδομάδες από το να δημιουργήσει αρκετό σχάσιμο υλικό για να κατασκευάσει ένα πυρηνικό όπλο -ένα αποτέλεσμα το οποίο οι ΗΠΑ προσπαθούν να αποτρέψουν εδώ και δεκαετίες.

Κάποιοι αναλυτές ανησυχούν ότι η Αμερική μπορεί να είναι τώρα αντιμέτωπη με μια συντονισμένη παγκόσμια επίθεση από αναθεωρητικές δυνάμεις. Ο Καρλ Μπιλντ, ο πρώην πρωθυπουργός της Σουηδίας και διπλωμάτης καριέρας, προειδοποιεί ότι οι φορείς άσκησης πολιτικής πρέπει να αναλογιστούν την πιθανότητα ταυτόχρονων εισβολών στην Ταϊβάν και την Ουκρανία. «Από κοινού, οι δύο αυτές επεκτατικές ενέργειες θα άλλαζαν ριζικά την παγκόσμια ισορροπία δυνάμεων» τονίζει, προαναγγέλλοντας τον θάνατο για μια παγκόσμια τάξη «που έχει στηρίξει την παγκόσμια ειρήνη εδώ και δεκαετίες». Δεν φαίνεται πολύ πιθανό ο Σι Τζινπίνγκ και ο Βλαντιμίρ Πούτιν να μιλούν απευθείας μεταξύ τους για να συντονίσουν μια στρατιωτική ενέργεια. Η ιδέα μιας τριπλής τηλεδιάσκεψης, με τη συμμετοχή του Εμπραχίμ Ραϊσί, ακούγεται σαν σενάριο επιστημονικής φαντασίας.

Αλλά ενώ δεν υπάρχει ένα ενιαίο σχέδιο το οποίο να συνδέει τις φιλοδοξείς του Πεκίνου, της Μόσχας και της Τεχεράνης, υπάρχει ένας βαθμός κοινής αντίληψης και επιφυλακής. Οι κυβερνήσεις της Κίνας, της Ρωσίας και του Ιράν διαμαρτύρονται όλες ότι έχουν στοχοποιηθεί για «αλλαγή καθεστώτος» από την Ουάσιγκτον. Έχουν όλες τη φιλοδοξία να κυριαρχήσουν στην περιοχή τους. Και όλες δικαιολογούν τη φιλοδοξία τους ισχυριζόμενες ότι έχουν δεσμούς με λαούς πέρα από τα εθνικά τους σύνορα.

Η κυβέρνηση του Σι επιμένει ότι είναι εθνικό καθήκον της Κίνας να «επανενώσει» την πατρίδα απορροφώντας την Ταϊβάν. Ο Πούτιν ισχυρίζεται ότι διαπράττεται «γενοκτονία» ενάντια σε ρωσόφωνους στην Ουκρανία και ότι είναι καθήκον της Μόσχας να τους προστατεύσει. Η ιρανική κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι είναι ο προστάτης του Ισλάμ σε όλο τον κόσμο και έχει χρησιμοποιήσει σιίτες μουσουλμάνους, πέρα από τα σύνορά της, για στρατιωτικούς σκοπούς.

Μετά τη χαοτική αποχώρηση από το Αφγανιστάν το καλοκαίρι, οι ΗΠΑ φαίνονται αδύναμες. Toύτο αυξάνει τον πειρασμό για τη Ρωσία, την Κίνα και το Ιράν να προσπαθήσουν να αποκαταστήσουν παλιότερες ήττες ή να προωθήσουν μακροχρόνιες φιλοδοξίες. Οι αναθεωρητικές δυνάμεις στην Ασία, την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή θα παρακολουθούν τις εξελίξεις σε άλλες ηπείρους. Μια ανεμπόδιστη επίθεση στην Ουκρανία ή την Ταϊβάν θα σηματοδοτούσε μια θεμελιώδη στροφή στην παγκόσμια ισορροπία δυνάμεων για την οποία ανησυχούν οι Μπιλντ και άλλοι. Αλλά η αμερικανική ισχύς και αξιοπιστία θα μπορούσε να αποδυναμωθεί και μέσω μιας σειράς λιγότερο εντυπωσιακών συμβιβασμών, που θα σηματοδοτούσαν ότι οι ΗΠΑ κάνουν πίσω.

Υπάρχει ήδη ανησυχία σε διάφορες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες για τα σχέδια της κυβέρνησης Μπάιντεν περί ενός νέου αμυντικού «συμβιβασμού» με τη Ρωσία στην Ευρώπη. Αν οι ΗΠΑ υποχωρήσουν μπροστά τις ρωσικές απειλές στην Ουκρανία, η Κίνα μπορεί να ενθαρρυνθεί να ανεβάσει την πίεση στην Ταϊβάν και το Ιράν μπορεί να προχωρήσει ακόμα ταχύτερα το πυρηνικό πρόγραμμα. Επίσης, οι σύμμαχοι των ΗΠΑ, οι οποίοι είναι πολύ σημαντικοί για την παγκόσμια επιρροή της Ουάσιγκτον, μπορεί να απογοητευτούν και να αρχίσουν να φυλλορροούν.

Ο Λευκός Οίκος έχει συνείδηση αυτών των κινδύνων. Γνωρίζει ότι πρέπει να διαλέξει τις μάχες του ή να κινδυνεύσει να αναλάβει επικίνδυνα μεγάλες δεσμεύσεις. Μια ισχυρή αμερικανική στάση στην Ευρώπη, την Ασία ή τη Μέση Ανατολή θα βοηθούσε να αποκαταστηθεί η αμερικανική αποτροπή στην υφήλιο. Αλλά πού θα έπρεπε να ορθώσουν οι ΗΠΑ το ανάστημά τους;

Το μέγεθος της απειλής δείχνει την Κίνα. Το μέγεθος της πρόκλησης δείχνει τη Ρωσία. Ο μικρότερος κίνδυνος δείχνει το Ιράν, το οποίο είναι ως τώρα η μόνη μη πυρηνική δύναμη. Με στρατηγικούς όρους, η κυβέρνηση Μπάιντεν τείνει να επικεντρώνεται στην Κίνα ως τη μόνη χώρα που μπορεί να αμφισβητήσει τον ρόλο της ως παγκόσμιας υπερδύναμης. Ο Μπάιντεν έχει ισχυριστεί ότι οι ΗΠΑ θα έπρεπε να υπερασπιστούν την Ταϊβάν, αν δεχθεί επίθεση, αλλά δεν έχει κάνει παρόμοιο σχόλιο για την Ουκρανία.

Ωστόσο, οι περισσότεροι αμερικανικοί αναλυτές συνεχίζουν να πιστεύουν ότι μια επίθεση στην Ταϊβάν δεν είναι πιθανό να συμβεί το 2022. Ο Σι έχει ανάγκη από σταθερότητα, καθώς ετοιμάζεται να παγιώσει την εξουσία του στο κρίσιμο συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος το ερχόμενο φθινόπωρο. Oι απειλές της Ρωσίας είναι πιο άμεσες. Αλλά μια άμεση σύγκρουση με μια πυρηνική δύναμη όπως η Ρωσία παραμένει σχεδόν αδιανόητη. Αντίθετα, ο Μπάιντεν έχει απειλήσει να επιβάλει τεράστιες οικονομικές κυρώσεις και να παράσχει στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία, σε περίπτωση ρωσικής επίθεσης.

Oι αεροπορικές επιδρομές σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις φαίνονται λιγότερο επικίνδυνες από την αναμέτρηση με ρωσικές ή κινεζικές δυνάμεις. Αλλά ο Μπάιντεν, όπως ο Μπαράκ Ομπάμα και ο Ντόναλντ Τραμπ πριν από αυτόν, διστάζει να εμπλακεί σε έναν νέο πόλεμο στη Μέση Ανατολή.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν θα βγάλει ποτέ ρητά τη στρατιωτική επιλογή από το τραπέζι σε καμία από τις τρεις αυτές συγκρούσεις. Αλλά οι ΗΠΑ θα στηριχτούν πιθανότατα σε οικονομικά και διπλωματικά όπλα. Οι αυστηρές οικονομικές κυρώσεις που έχουν ήδη εφαρμόσει οι ΗΠΑ εναντίον του Ιράν θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν και ενάντια στη Ρωσία ή την Κίνα -σε περίπτωση επιθέσεων στην Ουκρανία ή την Ταϊβάν. Αυτό δεν θα σήμαινε την έναρξη του Γ’ Παγκοσμίου Πολέμου. Αλλά μπορεί να σημαίνει το τέλος της παγκοσμιοποίησης.