Γουίλιαμ Τζόζεφ Μπερνς: Αναλύοντας το προφίλ του διοικητή της CIA
Γράφει ο Κωνσταντίνος Νικολετόπουλος
Ο Γουίλιαμ Τζόζεφ Μπερνς είναι εδώ και ένα χρόνο περίπου ο διοικητής της CIA. Θεωρείται από πολλούς Υπουργούς Εξωτερικών των ΗΠΑ, όπως η Χίλαρι Κλίντον και ο Τζων Κέρυ, ως ένας κορυφαίος διπλωμάτης.
Διαβάζοντας το βιογραφικό του καταλαβαίνουμε από την πρώτη στιγμή ότι η επιλογή αυτή από τον πρόεδρο Μπάιντεν μόνο τυχαία δεν είναι. Ο Μπερνς είναι γνώστης της ρωσικής πραγματικότητας αφενός και γνώστης της κατάστασης στην ευρύτερη περιοχή της Ευρασίας αφετέρου. Αυτό που τον έχει βοηθήσει ιδιαίτερα είναι η θητεία του ως πρέσβης των ΗΠΑ στη Ρωσία το διάστημα 2005-2008. Άρα, είναι και γνώστης της ψυχολογίας του προέδρου της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, τον οποίο κατά τη εκτίμηση μου έχει μελετήσει πολύ καλά. Οι Ρώσοι μάλιστα τον σέβονταν πάρα πολύ, χαρακτηρίζοντας τον από τότε ως άριστο διπλωμάτη.
Ο Μπερνς άρχισε τη διπλωματική του καριέρα το 1982 και πρέπει να πούμε ότι τα πρώτα χρόνια ήταν ιδιαίτερα δύσκολα. Και αυτό γιατί εκείνη την περίοδο που άρχιζε τη διπλωματική του καριέρα, ήταν σε πλήρη εξέλιξη το σκάνδαλό Ιράν- Κόντρας ( της παράδοσης όπλων από τις ΗΠΑ μέσω Ιράν προς τους Κόντρας στη Νικαράγουα). Ένα σκάνδαλο το οποίο έφερε αρκετά από τα μέλη του τότε συμβουλίου ασφαλείας των ΗΠΑ στο να αποφασίσουν να παραιτηθούν. Ο Μπερνς είναι επίσης ένα πρόσωπο που φέρνει ενότητα στις ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ οι οποίες πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι έχουν βγει από τις άκρως διχαστικές εκλογές του Νοεμβρίου του 2020.
Ο Μπερνς είχε συνεργαστεί τόσο με Δημοκρατικούς όσο και με Ρεπουμπλικάνους προέδρους. Ένας άλλος λόγος που ο Μπαίντεν ποντάρει στο Μπερνς είναι τα ερείσματα που έχει και στο Ιράν, καθώς το 2012 ήταν αυτός που ηγήθηκε των μυστικών διαπραγματεύσεων με τη Τεχεράνη για να υπάρξει συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, η οποία υπογράφηκε το 2015.
Βέβαια, η αποχώρηση των ΗΠΑ (επί κυβέρνησης Τραμπ) από τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν το 2018 και η εξόντωση του Κασέμ Σουλεϊμανί, κάνει ιδιαίτερα δύσκολα τα όποια ανοίγματα θα μπορούσε να πράξει η κυβέρνηση Μπάιντεν προς το Ιράν για διπλωματική λύση στο πρόβλημα. Είναι γνωστή άλλωστε και η θέση του Λευκού Οίκου, η οποία έχει διατυπωθεί από την εκπρόσωπο Τύπου Τζεν Ψάκι, αλλά και τον σύμβουλο εθνικής ασφαλείας Τζέικ Σάλιβαν, σχετικά με ενδεχόμενη διπλωματική λύση στο ζήτημα του Ιράν( επιστροφή του Ιράν στη πυρηνική συμφωνία του 2015) . Με βάση λοιπόν τη σημερινή κατάσταση στη Μέση Ανατολή οι δυνατότητες Μπερνς μοιάζουν να είναι αρκετά περιορισμένες.
Η Ρωσία είναι η κυρία πρόκληση του ως διοικητή της CIA. Ο Λευκός Οίκος παρατηρούσε από την αρχή της κυβέρνησης του Βλαντιμίρ Πούτιν ότι η Ρωσία επί των ημερών του δεν θα έχει καμία σχέση με τη Σοβιετική Ένωση αφενός και τη διοίκηση Γέλτσιν αφετέρου. Όπως προαναφέραμε, ο Μπερνς υπηρέτησε ως πρέσβης των ΗΠΑ στη Ρωσία από το 2005-2008. Και τότε υπήρχε ένταση στις σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ, με την οποία η Μόσχα ήταν κάθετα αντίθετη. Παρά όμως τις δυσκολίες στις σχέσεις των δυο χωρών, ο Μπερνς προωθούσε σταθερά τη θετική ατζέντα και πράγματα στα οποία οι δυο πλευρές μπορούσαν να συμφωνήσουν. Ο Μπάρακ Ομπάμα του είχε αναθέσει το 2013 τις διπλωματικές προσπάθειες στη Ρωσία για έκδοση του Έντουάρντ Σνόουντεν, ο οποίος είχε διαφύγει στη χώρα με τον Πούτιν από τότε να αποκλείει την έκδοση του στις ΗΠΑ.
Σήμερα, ως διοικητής πλέον της CIA, έχει πολλά θέματα να αντιμετωπίσει με τη Ρωσία, με κορυφαίο το ζήτημα του πολέμου στην Ουκρανία. Ο Μπερνς έχει ταχθεί κατά της ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ ερχόμενος πολλές φορές σε σύγκρουση με το Λευκό Οίκο, γιατί γνωρίζει ότι αυτό δε θα έχει τίποτα θετικό για τη Δύση, αλλά πιθανώς θα οδηγούσε σε ένταση και κρίση του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία. Βέβαια είναι ένθερμος υποστηρικτής της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας.
Επιθυμεί, όπως και το Πεντάγωνο, με το συνεχή εξοπλισμό της Ουκρανίας να στείλει μήνυμα τόσο στους ρωσόφωνους της Ουκρανίας που επιθυμούν να γίνουν κομμάτι της Ρωσίας, όσο και στη Μόσχα ότι δεν μπορεί να υπάρξει ειρήνη στη Βαλτική αν δεν υπάρξει πλήρης σεβασμός της εδαφικής ακεραιότητας στην Ουκρανία. Μήνυμα που ως τώρα φαίνεται να το έχει περάσει στη Μόσχα. Και αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι η Μόσχα δεν επιθυμεί την ένταξη στη γεωγραφική της έκταση τις ρωσόφιλες περιοχές και έχει αρκεστεί μόνο στο να δώσει σε αυτούς τους πολίτες ρωσικά διαβατήρια. Από την άλλη όμως και η Ουκρανία δεν έχει εξαπολύσει γενική επίθεση για ανακατάληψη της Κριμαίας, γιατί αυτό θέλει η ουκρανική πολιτική και στρατιωτική ηγεσία. Αλλά ούτε η Δύση έχει εντάξει ως τώρα την Ουκρανία στο ΝΑΤΟ .
Στο κομμάτι που δεν έχει ως τώρα ανάλογη επιτυχία, είναι αυτό του Αφγανιστάν. Εκεί έγιναν πολλά λάθη, κυρίως επειδή οι ΗΠΑ υποτίμησαν τα δεδομένα. Αρχικά, είναι προφανές ότι η διοίκηση Μπάιντεν παρέλαβε στο Αφγανιστάν μια εξαιρετικά άσχημη κατάσταση από τη κυβέρνηση Τραμπ με τις ΗΠΑ να έχουν υπογράψει μια συμφωνία με τους Ταλιμπάν, με τους δεύτερους να μην έχουν καμία επαφή με τη κυβέρνηση Γκάνι και να είναι πλήρως αδιάλλακτοι, μια αφγανική κυβέρνηση (αυτή του Γκάνι ) βαθιά διεφθαρμένη και η οποία είχε αναγκαστεί να απελευθερώσει 5.000 επικίνδυνους Ταλιμπάν. Παράλληλα, ο αφγανικός στρατός διέθετε πολύ μικρότερο αριθμό δυνάμεων από αυτό που ισχυρίζονταν ΗΠΑ και ΝΑΤΟ. Ο Γούιλιαμ Τζόζεφ Μπερνς είχε προειδοποιήσει ήδη από το Μάρτιο του 2021 ότι μια αποχώρηση από το Αφγανιστάν ήταν πολύ ψηλού ρίσκου και θα προκαλούσε μεγάλη αναταραχή και χάος. Κάτι που δυστυχώς επιβεβαιώθηκε, αφού ο αφγανικός στρατός ουσιαστικά κατέρρευσε και απέμειναν μόνο κάποιες μικρές δυνάμεις του να πολεμούν στο Παντζίρ. Στις 23 Αυγούστου ήταν αυτός που επισκέφτηκε τη Καμπούλ και συναντήθηκε με τον ηγέτη των Ταλιμπάν Αμπντούλ Γκάνι Μπαραντάρ, από τον οποίο ζήτησε να παραταθεί η επιχείρηση εκκένωσης της RSM και πέρα της 30ης Αυγούστου, κάτι που δεν έγινε δεκτό.
Ο Γούιλιαμ Τζόζεφ Μπερνς μπορεί να είναι ένας κορυφαίος διπλωμάτης, ωστόσο η υπόθεση του Αφγανιστάν δείχνει ότι δε μπορεί να ασκήσει επιρροή σε ζητήματα που κρίνουν μια σύγκρουση. Αυτό ισχύει και για τα υπόλοιπα μέλη του συμβουλίου ασφάλεια, καθώς από τη περίπτωση του Αφγανιστάν είδαμε ότι η αποχώρηση και η πολιτική που ακολουθήθηκε χαράχτηκε από το Πρόεδρο Μπάιντεν και μόνο.
Πηγές:
https://1997-2001.state.gov/about_state/biography/burns_jordan.html
https://carnegieendowment.org/experts/1014
https://www.cia.gov/about/director-of-cia/
https://www.aljazeera.com/news/2021/3/18/us-senate-confirms-becerra-to-hhs-burns-to-cia
https://www.politico.com/story/2014/04/william-burns-retire-department-of-state-105648
https://www.kommersant.ru/doc/2300669
https://www.kommersant.ru/doc/4564767#id1972662
https://www.cbsnews.com/news/william-burns-cia-director-hearing-watch-live-stream-today-02-24-2021/
https://www.skai.gr/news/world/proeidopoiisi-mystikon-ypiresion-se-mpainten-gia-to-afganistan
