Η γεωστρατηγική στη Ρωσο-Ουκρανική κρίση δεν είναι μια εξίσωση λογιστικής

Γράφει ο Δημήτριος Τσαϊλάς *

Ο Κλαούζεβιτς, επισημαίνει πόσο δύσκολο είναι να γνωρίζουμε τον εχθρό ή ακόμα και τον εαυτό μας. Για παράδειγμα, επανειλημμένα χρησιμοποιεί την λέξη, εκτίμηση, όταν εξηγεί πώς ο πολεμιστής θα αξιολογήσει έναν αντίπαλο. Θυμάμαι όταν ήμουν κι’ εγώ κυβερνήτης μονάδας κρούσεως του Πολεμικού Ναυτικού, πόσες πολλές φορές έπρεπε να μαντέψω, για να δώσω εντολή, σχετικά με την αντίδραση που θα προκαλούσαν οι ενέργειές μας, από τον εχθρό και από τρίτους, όταν απειλούσαμε με τα όπλα. Αγαπητοί φίλοι, επειδή πολλά λέγονται και γράφονται για την κρίση στην Ουκρανία με τους Ρώσους, πρέπει να γνωρίζουμε ότι  δεν μπορούμε να υπολογίσουμε με αντικειμενικά μέτρα τη στρατιωτική δύναμη, και να εκπέμψουμε την καθαρή αξία των δεδομένων που πρέπει να μετρηθούν ή να αγνοηθούν στον υποκειμενικό χαρακτήρα των κρίσιμων δεδομένων. Αυτές είναι οι εκτιμήσεις, τελικά, και πρέπει να ληφθούν ως προσωρινές, για τόπο, χρόνο. Ας μην υπερβάλουμε, ούτε να υποβαθμίζουμε γιατί δεν κάνει νόημα.

Η Ρωσία είναι πιθανό να εισβάλει στην Ουκρανία, με στόχο να κρατήσει την Ουκρανία στη σφαίρα επιρροής της και να την μετατρέψει σε ένα αποτυχημένο κράτος. Ένα κράτος που δεν θα έχει δυνατότητα να προσφέρει ένα δημοκρατικό μοντέλο για όσους θέλουν να ξεφύγουν από τα πλοκάμια της Μόσχας. Οι κυρώσεις που θα της επιβληθούν, ως πιθανή τιμωρία από τους Δυτικούς, πιστεύει ότι δεν θα έχουν πολύ μεγαλύτερο αντίκτυπο από ό,τι στο παρελθόν. Βέβαια η καλύτερη στρατιωτική ελπίδα βρίσκεται στις χώρες του ΝΑΤΟ. Οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να ενισχύσουν στρατιωτικά τις χώρες του ΝΑΤΟ κοντά στην Ουκρανία. Επίσης θα μπορούσαν να εκπαιδεύσουν τους Ουκρανούς και ίσως να αναπτύξουν στρατεύματα και εξοπλισμό για να βοηθήσουν τον ουκρανικό στρατό να αμυνθεί έναντι της επίθεσης.

Ποια είναι τα τρωτά σημεία του Πούτιν πέρα από την Ουκρανία; Ένα από αυτά ήταν δραματικά εμφανές στο Καζακστάν τις τελευταίες ημέρες, όταν οι διαδηλωτές αμφισβήτησαν τον Πρόεδρο Τοκάγιεφ. Οι διαδηλώσεις γρήγορα έγιναν βίαιες. Ο Τοκάγιεφ ζήτησε τη ρωσική βοήθεια για την προστασία ζωτικών εγκαταστάσεων και διέταξε τις δυνάμεις του να επιτεθούν κατά των διαδηλωτών και να σκοτώσουν.

Οι Ρώσοι δεν έστειλαν μόνο 2500 στρατιώτες που κρίνεται ως μικρή δύναμη, σύμφωνα με τα μεγέθη των κρατών. Ο Πούτιν είναι επίσης επιβαρυμένος με την υπεράσπιση της προσάρτησης της Κριμαίας, του πολιορκημένου προέδρου της Λευκορωσίας Λουκασένκο, των αποσχιστικών επαρχιών στη Γεωργία και του Σύρου Προέδρου Άσαντ, για να μην αναφέρουμε τη διατήρηση των ρωσικών δυνάμεων στην Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν, Τατζικιστάν και Κιργιστάν. Οι Ρώσοι δραστηριοποιούνται επίσης μέσω δυνάμεων αντιπροσώπων στη Λιβύη και την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία. Χτίζουν βάσεις σε αρκετές αφρικανικές χώρες. Η οικοδόμηση της ρωσικής αυτοκρατορίας έχει ξεπεράσει ακόμη και τις φιλοδοξίες της Μόσχας της σοβιετικής εποχής.

Έτσι μια κρίση σε οποιοδήποτε από τα παραπάνω αναφερόμενα πεδία θα μπορούσε να σταματήσει τις φιλοδοξίες του Πούτιν στην Ουκρανία.

Ο Πούτιν είναι επίσης ευάλωτος στο εσωτερικό της Ρωσίας. Ενώ έχει αποκτήσει de facto αυταρχικές εξουσίες, είναι λιγότερο δημοφιλής απ’ ό,τι ήταν. Η διαφθορά είναι η αχίλλειος πτέρνα του. Το Κρεμλίνο κυβερνά αυταρχικά δολοφονώντας, δηλητηριάζοντας και φυλακίζοντας τους πιθανούς αντιπάλους.

Εάν οι Δυτικοί επιθυμούν να προστατεύσουν την Ουκρανία, θα χρειαστεί όχι μόνο να ενισχύσουν την άμυνά της και να υπονομεύσουν την οικονομία της Ρωσίας, αλλά και να καταλάβουν πώς να εκμεταλλευτούν τις πολιτικές και στρατιωτικές ευπάθειες του Πούτιν πέρα από την Ουκρανία.

*Ο Υποναύαρχος ε.α. Δημήτριος Τσαϊλάς δίδαξε επί σειρά ετών στις έδρες Επιχειρησιακής Σχεδιάσεως καθώς και της Στρατηγικής και Ασφάλειας, σε ανώτερους Αξιωματικούς στην Ανώτατη Διακλαδική Σχολή Πολέμου, είναι μέλος και ερευνητής του Ινστιτούτου για την Εθνική και Διεθνή Ασφάλεια.