Μήπως παραμειώσαμε το… Κράτος;
Γράφει ο Παναγιώτης Γέροντας
Παραπάνω από δέκα χρόνια πέρασαν με την Ελλάδα στο μνημόνιο και μάθαμε να ακούμε ότι το κράτος είναι κακό, οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι πολλοί και ότι έπρεπε, τέλος πάντων, να ξεφορτωθούμε δομές με ιδιωτικοποιήσεις. Το πράγμα πάει και πιο πέρα με την παράδοση δρόμων στους ιδιώτες.
Πωλήθηκαν μάλιστα και νευραλγικοί τομείς, όπως για παράδειγμα οι τηλεπικοινωνίες, ενώ το συζητάμε για το ηλεκτρικό ρεύμα (η ΔΕΔΔΗΕ όμως είναι ιδιωτική) και το νερό. Ασχολίαστο είναι ακόμη πως αν και υποτίθεται αγροτική χώρα, δεν έχουμε αγροτική τράπεζα.
Πέρα από την οικονομική επιβάρυνση των πολιτών, πλέον ίσως να τίθενται και ζητήματα εθνικής ασφαλείας, διότι τόσα χρόνια μετά οι κρατικές δομές όντως έχουν μικρύνει.
Προσλήψεις δεν γίνονται, οι υπάλληλοι μεγαλώνουν σε ηλικία και η αντιστροφή της πυραμίδας είναι αναπόφευκτη. Υπάλληλοι με 20 χρόνια υπηρεσίας καλούνται να εκτελέσουν πολλαπλά καθήκοντα και πρωτογενή εργασία που απαιτούν καλή υγεία και… νεαρή ηλικία.
Παράλληλα, απαρχαιώθηκε το υλικό και αφέθηκε ο εκσυγχρονισμός των δομών. Διότι στο πρώτο, όσο ικανό και να είναι ένα στέλεχος, οι περιορισμοί του υλικού γίνονται κάποια στιγμή ανελαστικοί. Στο δεύτερο, αν τα στελέχη σου δεν έχουν την ικανότητα να εκπαιδευθούν δεν θα μεταλαμπαδεύσουν στην υπηρεσία τους τις νέες κατακτήσεις στον τομέα τους.
Ένα από τα οποία είδαμε στα τελευταία γεγονότα (πλημμύρες, πυρκαγιές, χιονοπτώσεις), είναι και η έλλειψη επιτελικότητας από τα στελέχη της Πολιτικής Προστασίας και των Σωμάτων Ασφαλείας. Η αντιμετώπιση μαζικών και ακραίων φαινομένων ή και συνέπειες υβριδικού πολέμου (π.χ. υπήρξαν καταγγελίες και… συλλήψεις στις τελευταίες πυρκαγιές) απαιτεί επιχειρησιακή σχεδίαση και πλήρης αφομοίωση των νέων μεθόδων και πρακτικών.
Όποια “μεγάλη μεταγραφή” και να κάνουμε στην θέση του Υπουργού Πολιτικής Προστασίας, θα έχουμε τα ίδια φαινόμενα. Πρέπει να κάνουμε μια διαφοροποίηση σε δύο θέματα: μια οριζόντια, την διαφορά policy maker και διαχειριστή κρίσεων, ενώ η κάθετη θα προκύψει μετά στη σκέψη μας. Ο policy maker είναι αυτός που θα σκεφτεί ιδέες και σχέδια για εφαρμογή νέων πολιτικών για έναν οργανισμό, εταιρεία ή κυβέρνηση. Η λέξη policy αναφέρεται στο σύνολο των σχεδίων που ακολουθεί η κυβέρνηση ή η διεύθυνση ενός οργανισμού.
Ο διαχειριστής κρίσεων (crisis manager) είναι αυτός που θα καθορίσει τις διαδικασίες αντίδρασης σε μία κρίση. Η διαφορά με το παραπάνω είναι στην ταχύτητα των αποφάσεων γιατί είθισται μια κρίση (όπως μια φυσική καταστροφή) να έχει το στοιχείο του άμεσου και της έκπληξης. Ο policy maker λοιπόν δημιουργεί τα σχέδια, ο crisis manager αντιδρά με το υφιστάμενο ρεπερτόριο σχεδίων. Αυτή η θεμελιώδης διαφορά μάς πάει την σκέψη στην επόμενη κάθετη κατηγοριοποίηση.
Στην μεταφορά και εκτέλεση των σχεδίων “από πάνω προς τα κάτω” υπάρχουν τρία επίπεδα: το κυβερνητικό, το επιχειρησιακό και το τακτικό. Αν υποθέσουμε ότι ο policy maker έχει δώσει τις κατευθύνσεις του από τον καιρό της ηρεμίας (κυβερνητικό επίπεδο), τα αρμόδια επιτελεία εφαρμόζουν και προσαρμόζουν τις κατευθύνσεις σε κατάσταση battle stress στην περίοδο της κρίσης (επιχειρησιακό επίπεδο), ενώ οι υφιστάμενες διοικήσεις καλούνται να εφαρμόσουν τα σχέδια αυτά στο πεδίο (τακτικό επίπεδο).
Όπως και στο ποδόσφαιρο, όσο καλός προπονητής και να είναι κάποιος, αν δεν έχει καλούς παίκτες θα ισχύει πάντα “το μεν πνεύμα πρόθυμον, η δε σαρξ ασθενής”. Ό, τι και αν διαταχθεί δηλαδή “ψηλά”, πρέπει με κάποιο τρόπο να “έρθει χαμηλά” και αυτό γίνεται με την ύπαρξη καλών και καταρτισμένων επιτελών αλλά και στελεχών. Αν αυτά δεν υπάρχουν, είναι γηρασμένα, δεν είναι καλώς εξοπλισμένα,απασχολούνται με πολλά καθήκοντα (να θυμίσω ότι η συγκέντρωση δυνάμεων – concentration – είναι βασική αρχή του πολέμου) ή τέλος δυσφορούν με την δουλειά τους ή τα προσωπικά τους προβλήματα (π.χ οικονομική στενότητα και αδυναμία να φέρουν εις πέρας οικονομικές οικογενειακές υποχρεώσεις), δεν πρόκειται να υπάρξει λυσιτελής αντιμετώπιση κρίσεων.
Τα παραπάνω για τους στρατιωτικούς είναι αλήθειες που τις εφαρμόζουν μια ζωή για αυτό και “ο Στρατός είναι παντού”. Έχουμε (άλλη) μια ευκαιρία να αναρωτηθούμε τί πάει στραβά, ας μην την αναλώσουμε στο “Φταίμε κι εμείς, φταίτε κι εσείς, φταίει κι ο Χατζηπετρής” που τραγουδούσε και ο αγαπημένος καλλιτέχνης Λουκιανός Κηλαηδόνης.
About Post Author
