Αναλύοντας τις σχέσεις Ισραήλ ΗΠΑ – Ο ρόλος της Εβραϊκής Διασποράς
της Δρ Άννας Κωνσταντινίδου*
Ιστορικός- Διεθνολόγος
Μπορούμε να κάνουμε την ερώτηση ή μας φαίνεται αδιανόητη; Πόσο χρήσιμο είναι το Ισραήλ για τις ΗΠΑ; Ή πιο σωστά, αν το Ιράν δεν «αποσκιρτούσε» στα τέλη της δεκαετίας του 1960 με αποκορύφωμα το 1979, για να έρθει η πλήρη ρήξη το 1985 με τις ΗΠΑ, η Αμερική πόσο κραταιό σύμμαχο θα θεωρούσε το Ισραήλ;
Για να απαντήσουμε στους παραπάνω προβληματισμούς/ ερωτήματα, οφείλουμε να έχουμε στο μυαλό μας τρεις βασικές παραμέτρους:
α. την Ιστορία του Ισραήλ,
β. την Ιστορία του Ιράν και
γ. τη διάσταση της Εβραϊκής Διασποράς για το Κράτος του Ισραήλ.
Αρχίζοντας από τη Διασπορά, και εννοούμε το Σιωνισμό, μία πολιτικό – οικονομικό – κοινωνική ιδεολογία που ήταν η βάση και ο κορμός στην οποία στηρίχθηκε το Κράτος του Ισραήλ για την επιγένεση, εξέλιξη και «επιβίωσή», ο Κοινωνιολόγος και από τους πρώτους μελετητές του μεταναστευτικού φαινομένου, ο Στεφάν Ντυφουά έχει γράψει ολόκληρη μελέτη για τη διάσταση της Διασποράς σε δύο μεγάλες φυλετικές ομάδες, τους Εβραίους και τους Αφρικανούς, που ωστόσο βρίσκει διαφορετικό αντίκτυπο στα υποσύνολα στα οποία αναφέρεται, την Αφρικανική Διασπορά ή Μαύρη Διασπορά, μία ολόκληρη Σκέψη που δημιουργήθηκε μετά το 1970 για να κατανοηθεί ο τρόπος διαβίωσης στις δυτικές κοινωνίες (και κυρίως την αμερικανική) και την Εβραϊκή Διασπορά, η οποία φέρει διαφορετικό συμπεριφορικό στίγμα από την πρώτη
Συγχρόνως, ένας άλλος Κοινωνιολόγος, ο Σμούελ Τριγκάνο για να ερμηνεύσει πώς οι Εβραίοι αντιλαμβάνονται σε πολιτισμικό, κοινωνικό, κοινωνιολογικό και πολιτικό επίπεδο τη Διασπορά, απαριθμεί εννέα γεωπολιτικές δομές /οντότητες του Ιουδαϊσμού:
α. τον ημιτελή χώρο (1250 πΧ- 586 πΧ),
β. το διπολικό Κόσμο (586 πΧ-332 πΧ),
γ. το ιουδαιο-δυτικό σύστημα (332 πΧ-224 μΧ).
( Να κάνουμε μία παρένθεση και να πούμε ότι οι τρεις πρώτες φάσεις είναι αυτές που οι Εβραίοι ζούνε στην μεσανατολικη εστία τους, και πώς δημιουργούν συνθήκες επιβίωσης με τους κατακτητές της περιοχής.Η περιγραφή που γίνεται από τον Κοινωνιολογο αποδεικνύει ένα λαό που η φύση τής επιβίωσής του είναι εναρμονισμένη με την πάλη, πολύ βασικό στοιχείο για να αντιληφθούμε το σήμερα.Κλείνουμε την παρένθεση και συνεχίζουμε τις περιόδους)
δ. τον κατακερματισμένο Κόσμο (224 μΧ- 630 μΧ),
ε. τη λίμνη ενότητας (630-1250),
στ. το Αστέρι του Βορρά (1250-1492),
ζ. το Ρόδο των Ανέμων (1492-1700),
η. ο τριπλός Κόσμος (1700-1948),
θ. το δυοπώλιο (1948- σήμερα).
Οι Εβραίοι πάνω στο διασκορπισμό τους βάσισαν όλη την πολιτισμική και την κοινωνική τους υπόσταση (για το λόγο αυτό η Διασπορά τους ασκεί πολιτική στο σημερινό Ισραήλ), ενώ κάτω από την ερμηνεία του διασκορπισμού τους, που είναι η βασική τους Ιστορία ως λαού, κατάφεραν το 1948 να συσπειρωθούν ως Έθνος, ιδρύοντας το Κράτος του Ισραήλ.
Να πούμε δύο αλήθειες που όσο σκληρές και ακατάληπτες να μας φαίνονται, γνωρίζοντας πώς σήμερα λειτουργεί το Ισραήλ, αλλά είναι μία πραγματικότητα που γίνεται άκρως αντιληπτή, διαβάζοντας την Ιστορία, διαθέσιμο, αρχειακό υλικό από το ΥπΕξ της Μ. Βρετανίας και το ΥπΕξ της Ελλάδας, ότι το Ισραήλ (αρχίζοντας από τη Συμφωνία Σάικς – Πικό, Διακήρυξη Μπαλφούρ, για να φτάσουμε στην ίδρυση του εβραϊκού Κράτους το 1948) γεννήθηκε από το φόβο των Μ. Δυνάμεων να τιθασεύσουν τους Άραβες και κυρίως το Ισλάμ και η Αμερική πάντοτε «επέστρεφε» στο Ισραήλ, όταν δεν μπορούσε να τιθασεύσει το Μουσουλμανικό Κόσμο.
Οι Εβραίοι, ανέκαθεν, γνώριζαν το ρόλο που είχαν, αλλά και συνεχίζουν να έχουν ακόμα και σήμερα για το Δυτικό Κόσμο. Γι’αυτό και βάσισαν όλη την επιβίωσή τους στην πολιτική διάσταση της Διασποράς τους, του Σιωνισμού, καθώς επίσης διαμόρφωσαν την ισχύ τους σαν να επιβιώνουν μόνοι τους στο Διεθνές Σύστημα με μόνο προστάτη τη Διασπορά τους.
Και για να καταρρίψουμε ένα μύθο, αν και έχει ήδη καταρριφθεί εδώ και δεκαετίες, αλλά ωστόσο υποδηλώνει ότι η Εβραϊκή Διασπορά είναι τόσο ισχυρή και τόσο κομβικής σημασίας για το Ισραήλ, που στην ουσία των πραγμάτων δεν είναι παράταιρο να ειπωθεί ότι ακόμα και απομονωμένο ως Κράτος από το Διεθνές Σύστημα να είναι, θα επιβιώσει, είναι το συνωμοσιολογικό Κείμενο των «24 Πρωτοκόλλων των Σοφών της Σιών» που δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα αντισιωνιστικό μανιφέστο που φτιάχτηκε από το μπολσεβικικό κράτος, προκειμένου να πολεμηθεί η ήδη ισχυρή Διασπορά των Εβραίων, και το οποίο χρησιμοποίησε αργότερα και ο χιτλερισμός. Γιατί η Εβραϊκή Διασπορά είναι το μόνο στοιχείο που κρατάει το Ισραήλ, ούτε οι συμμαχίες, ούτε οι ΗΠΑ, ούτε η Ρωσία, ούτε η Κίνα. Αν καταπέσει η Εβραϊκή Διασπορά, τότε θα διασπαστεί το Ισραήλ.
Από εκεί και πέρα για να φτάσουμε και στο σήμερα, καθώς βλέπουμε ότι η Αμερική, αλλά και η Ευρώπη φλερτάρουν έντονα με το Ιράν, δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο για τη Διπλωματική Ιστορία, αν δούμε στις Συμφωνίες που συνομολογούσαν μέχρι το 1980 η Δύση με το Μεσανατολικό Κόσμο απείχε το Ισραήλ, καθώς επίσης τόσο οι Βρετανοί όσο και οι Αμερικανοί αποφάσισαν, και κυρίως οι πρώτοι, να ιδρυθεί το Ισραήλ, όταν ο μουσουλμανικός και κυρίως ο αραβικός Κόσμος άρχισε να φλερτάρει έντονα με τη Ρωσία, τότε Σοβιετική Ένωση.
Σήμερα, πλέον όχι μόνο δεν υφίσταται αυτό το ψυχροπολεμικό χάσμα ανάμεσα σε Δύση και Ρωσία, αλλά βλέπουμε ότι πλέον υπάρχει μία κατανόηση ανάμεσα στις δύο πλευρές. Συγχρόνως δε, το Ιράν ήδη από το 1918 είχε ιδιαίτερο διπλωματικό και οικονομικό στίγμα για τη Δύση, αλλά κατά το Μεσοπόλεμο και κυρίως κατά τη διάρκεια του Β’ΠΠ και μετά από αυτόν για τις ίδιες τις ΗΠΑ.
Το Ιράν έχει διαγράψει ιστορικά τα ίδια κοινωνιολογικά χαρακτηριστικά με το Ισραήλ, ωστόσο η διαφορά με αυτό είναι ένα στοιχείο που το λαμβάνει πολύ σοβαρά υπόψη η Δύση και κυρίως η Αμερική. Ότι το Ιράν δεν είναι ένα de jure κρατικό μόρφωμα, δηλαδή μια Πολιτεία που συγκροτήθηκε με Συμφωνία από την ίδια τη Διπλωματία. Επίσης η Διασπορά, αν και μεγάλη του Ιράν ακόμα και στις ΗΠΑ, είναι το αποτέλεσμα της πολιτικής δίωξης από το ιρανικό καθεστώς των μουλάδων και εκ των πραγμάτων δεν φέρουν ισχύ για το κράτος καταγωγής τους. Και φυσικά σε όλα τα παραπάνω εμπίπτουν όλα αυτά που λέμε για την αναγκαιότητα μελέτης της Εθνολογίας των Λαών, προκειμένου να καταλάβουμε πώς διαμορφώνουν ή θα διαμορφώσουν τις κινήσεις τους.
Αυτήν την στιγμή, η πιο κοντινή χώρα στο Ισραήλ και με την οποία μπορεί να συνδιαλέγεται χωρίς σκιές είναι η Ελλάδα.
*Η Δρ Άννα Κωνσταντινίδου είναι Ιστορικός – Διεθνολόγος, Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου & Πολιτικής Επιστήμης της Νομικής Σχολής ΑΠΘ, Επιστημονική Συνεργάτιδα ΑΠΘ (Νομικής Σχολής και Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ), Εξωτερική Συνεργάτιδα της Ανώτατης Διακλαδικής Σχολής Πολέμου (ΑΔΙΣΠΟ) και της Σχολής Εθνικής Άμυνας (ΣΕΘΑ)