Γιασίν Ζία: ο επικεφαλής των ειδικών δυνάμεων του στρατού του Αφγανιστάν στο Παντζίρ
Ο Τατζίκος στρατηγός επικεφαλής των ειδικών δυνάμεων του στρατού του Αφγανιστάν στο Παντζίρ και ο αγώνας του κατά των Ταλιμπάν μέχρι σήμερα
Γράφει ο Κωνσταντίνος Νικολετόπουλος
Ο Γιασίν Ζία προέρχεται από τη φυλή των Τατζίκων και έχει μια εξαιρετικά καλή γνώση της πολιτικής κατάστασης που κυριαρχεί στη περιοχή της Κεντρικής Ασίας. Έχει σπουδάσει νομική και πολιτικές επιστήμες. Κι αυτό τον κάνει λίγο διαφορετικό σε σχέση με άλλους συναδέλφους του, καθώς δεν είναι απόφοιτος κάποιου στρατιωτικού ιδρύματος. Αυτό βέβαια δεν του έχει κοστίσει, καθώς μέχρι σήμερα έχει κυβερνήσει αποτελεσματικά ως κυβερνήτης διάφορες επαρχίες, ενώ έχει επιφέρει και σημαντικά πλήγματα στους Ταλιμπάν.
Το 2015 ήρθε αντιμέτωπος με την πρώτη μεγάλη πρόκληση, καθώς ανέλαβε κυβερνήτης της επαρχίας Ταχάρ κοντά στο Τατζικιστάν. Ήταν μια μεταβατική περίοδος αυτή για το Αφγανιστάν, καθώς εκείνη τη χρονιά οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ ( ISAF-RSM ) είχαν αποσυρθεί από το Αφγανιστάν και είχαν περιορισθεί στην Καμπούλ.
Οι Ταλιμπάν ξεκίνησαν την πρώτη τους επίθεση για την κατάληψη της χώρας και ήταν το πρώτο κρίσιμο τεστ αντοχής του αφγανικού στρατού . Εκείνη τη χρόνια οι Ταλιμπάν κατέλαβαν την επαρχία Κοντούζ, προξενώντας σημαντικές απώλειες στο νεοσύστατο αφγανικό στρατό. Κατά τη γνώμη μου, η κατάληψη της Κοντούζ από τους Ταλιμπάν το 2015, έπρεπε να χτυπήσει στις ΗΠΑ και στο ΝΑΤΟ καμπανάκι σχετικά με τις αντοχές και τις ικανότητες του αφγανικού στρατού στο πεδίο της μάχης. Έπρεπε δηλαδή να υπάρξει από το 2015 αλλαγή της στρατηγικής από την πλευρά του ΝΑΤΟ και επιστροφή των δυνάμεων της RSM σε όλη την αφγανική επικράτεια.
Παρόλα αυτά, πρέπει να πούμε ότι ο Ζία κατάφερε να ανταποκριθεί της εμπιστοσύνης που του είχε δείξει ο Ασράφ Γκάνι σε μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο. Ως κυβερνήτης της επαρχίας Ταχάρ από το 2015, και κυρίως το 2016, κατάφερε να προκαλέσει σημαντικά πλήγματα τόσο κατά των Ταλιμπάν όσο και κατά των λαθρέμπορων ναρκωτικών. Η μεγαλύτερη επιτυχία του όμως ήταν ότι κατάφερε να εξισορροπήσει τις σχέσεις των πολέμαρχων μεταξύ τους, αλλά και τις σχέσεις των πολέμαρχων με την αφγανική κυβέρνηση. Να δημιουργηθεί δηλαδή μια σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ τους αλλά και με την αφγανική πολιτεία. Η αποτελεσματικότητα του τόσο στο πεδίο της μάχης όσο και στο χώρο της διπλωματίας οδήγησαν τον πρόεδρο Γκάνι να τον ορίσει το 2019 αναπληρωτή υπουργό Άμυνας του Αφγανιστάν.
Ο ίδιος έριξε ιδιαίτερο βάρος στη μαχητική αξία των αφγανικών ειδικών δυνάμεων και αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι από το 2019 μέχρι και σήμερα που γίνονται μάχες στο Παντζίρ, μόνο τμήματα ειδικών δυνάμεων πολεμούν με γενναιότητα εναντίον των Ταλιμπάν. Αυτό δείχνει δυο πράγματα, αφενός ότι ο Γιασίν Ζία υπερεκτίμησε τις ικανότητες των αφγανών καταδρομέων από τη μια, δηλαδή πίστευε ότι μόνο με καλά εκπαιδευμένες ειδικές δυνάμεις μπορούσε να νικήσει τους Ταλιμπάν, κάτι που διαψεύστηκε με βάση τα γεγονότα. Αφετέρου ότι δεν είχε εμπιστοσύνη στη μαχητική του υπόλοιπου αφγανικού στρατού.
Ο Γιασίν Ζια είναι επίσης ο πρωτεργάτης της λαμπρής νίκης του αφγανικού στρατού στην επαρχία Λαγκμάν, 120 χιλιόμετρα μακριά από τη Καμπούλ. Στις 24 Μαΐου έγινε επίθεση των Ταλιμπάν στη συγκεκριμένη επαρχία. Οι αφγανοί καταδρομείς που την υπεράσπιζαν πολέμησαν γενναία και υπό τις διαταγές του Ζία, που επισκέφτηκε την επαρχία ενώ λάμβαναν χώρα σφοδρές συγκρούσεις, ο αφγανικός στρατός απώθησε τους Ταλιμπάν. Οι απώλειες της εξτρεμιστικής οργάνωσης ανήλθαν σε πάνω από 70 νεκρούς. Στις 5 Αυγούστου του 2021 έγινε ο τελευταίος νόμιμος υπουργός άμυνας του Αφγανιστάν με την κατάληψη της Καμπούλ στις 15 Αυγούστου 2021, οπότε και αποφάσισε να συνεχίσει τον αγώνα.
Συγκεκριμένα, ήταν ο αξιωματούχος της κυβέρνησης Γκάνι που μαζί με τον αντιπρόεδρο Σάλεχ όρθωσαν το ανάστημα τους απέναντι στους Ταλιμπάν. Ο Γιασίν Ζία ήταν αυτός που συγκέντρωσε τα εναπομείναντα τμήματα ειδικών δυνάμεων του αφγανικού στρατού στο Παντζίρ.
Πρέπει να πούμε ότι στις 24 Αυγούστου 2021, ενώ η επιχείρηση εκκένωσης της RSM βρισκόταν σε εξέλιξη, σε δηλώσεις που έκανε τόνισε για την ήττα του αφγανικού στρατού και τη κατάληψη της εξουσίαςαπό τους Ταλιμπάν ευθύνεται ο πρόεδρος Γκάνι, ο οποίος δεν έκανε τίποτα για την καταπολέμηση της διαφθοράς στο χώρο των ενόπλων δυνάμεων, ενώ εγκατέλειψε την αφγανική πρωτεύουσα τη στιγμή που οι Ταλιμπάν βρίσκονταν σε απόσταση αναπνοής.
Στο Παντζίρ, ο Γιασίν Ζία έδειξε απίστευτο θάρρος στο πεδίο της μάχης, έχοντας προκαλέσει σημαντικά πλήγματα στους Ταλιμπάν, οι απώλειες των οποίων πλησιάζουν τους 1.100 νεκρούς. Το πρόβλημα όμως που τον κυνηγάει ακόμα και στο Παντζίρ, είναι ότι οι εκπαιδευμένες επαρκώς αφγανικές μονάδες που πολεμούν τους Ταλιμπάν είναι μονάχα μονάδες Ειδικών Δυνάμεων. Βλέπουμε δηλαδή ότι και στο Παντζίρ ο Ζία πληρώνει τη λάθος πολιτική την οποία ξεκίνησε το 2015, δηλαδή την εκπαίδευση μόνο τμημάτων των ειδικών δυνάμεων. Αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής είναι ότι όσο και αν πολεμήσει γενναία από τη στιγμή που δεν έχει ικανό αριθμό δυνάμεων, δεν είναι δυνατόν να ανακόψει τη προέλαση των εξτρεμιστών .
Απόδειξη η μάχη που δόθηκε στο χωρίο Khenj. Την υπεράσπιση του οποίου ανέλαβαν αφγανοί καταδρομείς που υπηρετούν στο κίνημα της εθνικής αντίστασης κάτω από τις διαταγές του στρατηγού Ζία. Οι καταδρομείς πολέμησαν γενναία καταστρέφοντας 12 άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα των Ταλιμπάν . Το χωριό όμως κατελήφθη καθώς οι αντάρτες του κινήματος της εθνικής αντίστασης βρέθηκαν αντιμέτωποι με πολυπληθέστερους μαχητές των Ταλιμπάν. Παρ΄όλα αυτά, ο αγώνας του Ζία και της ομάδας του συνεχίζεται μέχρι σήμερα με το κίνημα της εθνικής αντίστασης να ελέγχει το 62% του Παντζίρ.
Καταλήγοντας, κι αξιολογώντας συνολικά τις ενέργειες και την δράση του, ο Γαισίν Ζία είναι ο μόνος αξιωματικός του αφγανικού στρατού που φάνηκε αντάξιος στις προκλήσεις που είχε να αντιμετωπίσει η χώρα. Πολέμησε γενναία με τους καταδρομείς του και αποτελεί σήμερα, το 2022, μια από τις τελευταίες ελπίδες του Αφγανιστάν απέναντι στη κυριαρχία των Ταλιμπάν.
Πηγές:
https://strategynord.com/discover/insight/new-afghanistan-army-chief-appointed/
https://www.thenewhumanitarian.org/fr/node/255658
https://www.latimes.com/world/la-fg-afghanistan-militias-snap-story.html
https://www.reuters.com/article/us-afghanistan-minister-idUSKBN2BB2E7
https://www.bbc.com/pashto/afghanistan-57222451
https://www.albawaba.com/opinion/factors-influencing-escalation-civil-war-afghanistan-1446697
https://www.reuters.com/article/us-afghanistan-minister-idUSKBN2BB2E7
https://www.bbc.com/pashto/afghanistan-57222451
