Είμαστε στα πρόθυρα πολέμου στην Ουκρανία;

Γράφει ο Κωνσταντίνος Νικολετόπουλος

Στο τελευταίο μου άρθρο για την ουκρανική κρίση είχα παρουσιάσει την κατάσταση ως ένα ιδιότυπο «κρας τεστ» μεταξύ Ρωσίας και ΝΑΤΟ. Στο μέτωπο καθ’ αυτό έχουμε από το Φεβρουάριο του 2021 μέχρι σήμερα συμπλοκές, που όμως γίνονται καθημερινά πιο σκληρές με βαριές απώλειες και για τις δυο πλευρές. Συγκεκριμένα, αναφέρω ότι οι απώλειες των ρωσόφωνων από το Φεβρουάριο του 2021 μέχρι σήμερα φτάνουν τους 84 νεκρούς και τους 133 τραυματίες, ενώ του ουκρανικού στρατού τους 54 νεκρούς και 154 τραυματίες.

Πού οφείλονται τώρα αυτές οι μεγάλες απώλειες των ρωσόφωνων; Κατά την εκτίμηση μου οφείλονται κυρίως στην αύξηση της μαχητικής ικανότητας του ουκρανικού στρατού από το 2014 μέχρι σήμερα. Από το Φεβρουάριο του 2015 είναι σε εξέλιξη ένα πρόγραμμα συνεχούς εκπαίδευσης και εκσυγχρονισμού του ουκρανικού στρατού από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ. Βεβαίως πρέπει να πούμε ότι η εκπαίδευση ξεκίνησε αμέσως μετά την ήττα του ουκρανικού στρατού στο Ντεπάλτσεβε και την υπογραφή του δεύτερου πρωτοκόλλου του Μινσκ.

Το πρωτόκολλο του Μινσκ προέβλεπε τη δημιουργία αποστρατικοποιημένης ζώνης, αλλά και αυτονομία στις ρωσόφωνες περιοχές της Ουκρανίας. Επίσης, εξασφάλιζε την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, δηλαδή οι ρωσόφωνες επαρχίες δε μπορούσαν να γίνουν μέρος της Ρωσικής επικράτειας. Οι ΗΠΑ, κατά τη γνώμη μου, κατανόησαν αμέσως ότι αυτά που προβλέπονται από τις συμφωνίες του Μινσκ είναι αδύνατον να εφαρμοσθούν από το Κίεβο. Δεδομένου ότι κανείς από την Ουκρανική κυβέρνηση δεν είχε εμπιστοσύνη στους Ρωσόφωνους, αλλά και οι ΗΠΑ δεν έχουν εμπιστοσύνη στην ίδια τη Ρωσία .

Οι συμφωνίες του Μινσκ δε μπορούν να εφαρμοσθούν, καθώς στο Κίεβο γνωρίζουν ότι αν δώσουν αυτονομία στις ανατολικές επαρχίες της ανατολικής Ουκρανίας, αυτές κάποια στιγμή θα προσπαθήσουν να γίνουν κομμάτι της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Ήδη η Ρωσία έχει δώσει διαβατήρια στους πολίτες των επαρχιών αυτών και οι πολίτες αυτοί συμμετείχαν στις βουλευτικές εκλογές της Ρωσίας το 2021. Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε κάτι πολύ βασικό: Το Κίεβο δεν έχει εμπιστοσύνη στους ηγέτες των ανατολικών επαρχιών, καθώς οι κάτοικοι των ανατολικών επαρχιών της Ουκρανίας δεν ένιωσαν ποτέ Ουκρανοί, αλλά αντίθετα ένιωθαν ανέκαθεν Ρώσοι.Το 90% των πολιτών στις ανατολικές επαρχίες δεν γνωρίζουν Ουκρανικά μιλάνε μόνο Ρωσικά.

Η εκπαίδευση του στρατού

Οι ΗΠΑ λοιπόν έχουν ξεκινήσει ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης του ουκρανικού στρατού που χρόνο με το χρόνο μεταστρέφεται από την άμυνα στην επίθεση.

Πιο συγκεκριμένα, οι Αμερικανοί και το ΝΑΤΟ προώθησαν ένα πρόγραμμα στρατιωτικής εκπαίδευσης για τον ουκρανικό στρατό το οποίο βασιζόταν αρχικά στην άμυνα. Δηλαδή τα σενάρια πάνω στα οποία εκπαίδευσαν οι αμερικανοί αλεξιπτωτιστές της 183ης αερομεταφερόμενης ταξιαρχίας τους Ουκρανούς συναδέλφους τους, ήταν το πώς να αντιμετωπίζουν τις βολές πυροβολικού, τις αεροπορικές επιδρομές των Ρώσων και να περιθάλπουν τραυματίες στο πεδίο της μάχης. Σήμερα όμως βλέπουμε, επί διοίκησης Μπάιντεν, μια τεράστια αλλαγή στην αμερικανική πολιτική.

Ο Αμερικανός πρόεδρος μοιάζει να είναι αφοσιωμένος στην εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας και λέει στη διεθνή κοινότητα ξεκάθαρα ότι η Ρωσία πρέπει να αποσύρει τα στρατεύματα της από τα σύνορα με την Ουκρανία.
 
Για να ενισχύσει τη θέση της Ουκρανίας βλέπουμε ότι προχωρά στη προμήθεια πυραύλων Javelin προς τον ουκρανικό στρατό- ήδη η αξία της στρατιωτικής βοήθειας που στέλνει η Ουάσινγκτον επί διοίκησης Μπάιντεν στο Κίεβο από της 20 Ιανουαρίου μέχρι σήμερα έχει ξεπεράσει τα 600.000.000.

Από την πλευρά τους, οι Ρώσοι είναι λογικό να ανησυχούν καθώς ο ουκρανικός στρατός του 2022 δεν έχει καμία σχέση με αυτόν του 2014 και βεβαίως ο πρόεδρος Πούτιν είναι αυτονόητο ότι θα προστατέψει τους Ρωσόφωνους της Ανατολικής Ουκρανίας . Το ερώτημα όμως εδώ που προκύπτει είναι ποια θα είναι η αντίδραση της Ρωσίας σε περίπτωση εισβολής της Ουκρανίας. Θα περιορισθεί στο να αποκρούσει τη συγκεκριμένη επίθεση, ή θα κοιτάξει να προελάσει για να καταλάβει και άλλα εδάφη της Ουκρανίας και ίσως να προσπαθήσουν οι Ρωσόφωνοι να δουν τι περιθώρια έχουν για να φτάσουν στο Κίεβο και να εγκαταστήσουν μια φιλο ρωσική κυβέρνηση;

Κατά την άποψη μου, για να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα πρέπει να δούμε ποιες είναι οι δυνατότητες του ουκρανικού στρατού. Αυτό το αναφέρω διότι δεν πιστεύω ότι θα αρχίσουν οι εχθροπραξίες από την πλευρά των Ρωσόφωνων. Οι Ρωσόφωνοι και η Μόσχα πέτυχαν όλους τους στόχους τους στο πόλεμο του 2014 . Αν αρχίσουν οι εχθροπραξίες, θα αρχίσουν πιθανότατα από το Κίεβο και είναι γεγονός ότι στο Κίεβο οι πολίτες αλλά και η κυβέρνηση αισθάνονται ότι η Ρωσία κατέχει εδάφη της Ουκρανίας . Το θέμα είναι αν μπορεί να διενεργήσει μια τέτοια επιχείρηση το Κίεβο!

Η απάντηση είναι αρνητική, διότι το Κίεβο έχει σημαντικές ελλείψεις σε οπλισμό σε σχέση με τη Ρωσία όπως είδαμε και το 2014. Οι Ουκρανοί χρησιμοποιούν σε ελάχιστες περιπτώσεις το πυροβολικό , καθώς τόσο τα πυροβόλα όσο και τα άρματα μάχης του ουκρανικού στρατού, είναι κυρίως ρωσικής προελεύσεως και άρα χρειάζονται ρωσικά βλήματα και ανταλλακτικά. Ας μη ξεχνάμε ότι οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ δεν έχουν δώσει πυροβόλα και άρματα μάχης στην Ουκρανία.

Η αεροπορία και το ναυτικό της Ουκρανίας είναι σε ιδιαίτερα δυσμενή θέση έναντι της Ρωσίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ουκρανία έχει περίπου 90 αεροσκάφη, τα νεότερα εκ των οποίων 30 ετών . Ενώ το ναυτικό της Ουκρανίας είναι πάρα πολύ μικρό . Με βάση αυτά τα δεδομένα θεωρώ ότι το Κίεβο δε θα επιχειρήσει μια γενικευμένη σύρραξη και αυτό γιατί πέρα από τους Ρωσόφωνους θα βρεθεί αντιμέτωπο και με τον ρωσικό στρατό.

Έχουμε δει άλλωστε τη ρωσική συμμετοχή τόσο στη μάχη του Ιλοβάισκ και στη μάχη του Ντεπάλτσεβε. Ειδικά στη μάχη του Ντεπάλτσεβε υπήρχε ενεργή συμμετοχή Ρώσων στρατιωτών υπό τη διοίκηση του Ρώσου στρατηγού Αλεξάντερ Ιβάνοβιτς.

Επιπλέον για να πετύχει από το Κίεβο μια επιχείρηση ανακατάληψης των ρωσόφωνων ανατολικών επαρχιών της ουκρανικής επικράτειας θα πρέπει ο ουκρανικός στρατός να καταφέρει να καταστρέψει όλη τη θαλάσσια και αντιαεροπορική άμυνας της Ρωσίας, δηλαδή να καταλάβει το λιμάνι της Σεβαστούπολης καταστρέφοντας με αυτό τον τρόπο τις οδούς ανεφοδιασμού των Ρώσων. Κάτι τέτοιο είχε επιχειρηθεί το 2014 από τα στρατεύματα του απερχόμενου αρχηγού ΓΕΕΘΑ της Ουκρανίας στρατηγού Τσομάκ, εκ των πρωταγωνιστών της μάχης του Ιλοβάισκ, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Για μια τέτοια επιχείρηση χρειάζεται και η υποστήριξη μεγάλων νατοϊκών δυνάμεων, κάτι που κανένα κράτος μέλος δεν είναι διατεθειμένο να διαθέσει .

Από την άλλη, ούτε το ΝΑΤΟ δεν μπορεί να επέμβει στην Ουκρανία και αυτό αποδεικνύεται από τα εξής δεδομένα:

Το ΝΑΤΟ τις προηγούμενες μέρες ανακοίνωσε την αποστολή 3.500 αμερικανών στρατιωτών. Αυτοί οι στρατιώτες αναπτύσσονται στη Γερμανία, τη Ρουμανία και την Πολωνία, και πρόκειται κυρίως για αλεξιπτωτιστές της 82ης αερομεταφερόμενης μεραρχίας . Διοικητής της οποίας είναι ο υποστράτηγος Κρίς Ντοναχούε . Τον υποστράτηγο τον όποιον έμαθε όλος ο κόσμος από τη δράση του κατά τη διάρκεια της επιχείρησης εκκένωσης της RSM στο Αφγανιστάν, στην οποία διασώθηκαν 150.000 άνθρωποι εκ των οποίων οι 123.000 πολίτες αμερικανικού ενδιαφέροντος. Ήταν ο τελευταίος αμερικανός που εγκατέλειψε την Καμπούλ.

Παρόλη αυτή την αποστολή όμως, τα αμερικανικά στρατεύματα δε θα πολεμήσουν στην Ουκρανία. Τουλάχιστον με βάση όσα έχουν ειπωθεί τόσο από το Λευκό Οίκο όσο και από το αμερικανικό πεντάγωνο. Οι ΗΠΑ έχουν επίσης στην Ουκρανία μόλις 165 στελέχη της εθνικής φρουράς της Φλόριντας που έχουν καθαρά εκπαιδευτικό ρόλο.

Με βάση όλα αυτά θεωρώ ότι είναι δύσκολο να υπάρξει γενική σύρραξη στην Ουκρανία. Αυτό που πιθανότατα θα δούμε και προβλέπω ότι θα γίνει το επόμενο διάστημα (πέρα από τις συμπλοκές) είναι προσπάθεια κυρίως από την πλευρά του Κιέβου να εξοντώσει υψηλά ιστάμενους ρωσόφωνους αξιωματούχους. Κάτι που είδαμε και το 2018, όπου το Κίεβο εξόντωσε τον ηγέτη των Ρωσόφωνων και πρωθυπουργό τότε της Λαικής δημοκρατίας του Ντονέτσκ Αλεξάντερ Ζαχαρένκο, ο οποίος ήταν σε στενή επαφή με τη Μόσχα . Παρόμοιες επιχειρήσεις βέβαια μπορούν να κάνουν και οι ρωσόφωνοι, οι οποίοι έχουν καταφέρει να εξοντώσουν αρκετούς ανώτερους αξιωματικούς της SBU των ουκρανικών μυστικών υπηρεσιών. Αναφέρω ενδεικτικά τον Μαξίμ Σαπόβαλ που μαζί με τους άντρες του και χωρίς να υποστεί απώλειες κατέλαβε το 2014 το αεροδρομίου του Ντονέτσκ. Πέθανε στο Κίεβο το 2016 από έκρηξη βόμβας που είχε μπει κάτω από το αυτοκίνητο του.

Πέρα του Μαξί Σαπόβαλ, έχουν πεθάνει στο μέτωπο σε μάχες με τους ρωσόφωνους τουλάχιστον 6 συνταγματάρχες των μυστικών υπηρεσιών της Ουκρανίας . Αναφέρω ενδεικτικά τους συνταγματάρχες Βιτάλιεβιτς Βιτάλιγιοβιτς και Ιβάνοβιτς ο Ταγματάρχης Αλεξάντροβιτς και ο συνταγματάρχης Kuzmenko Andrey Pavlovich. Για ένα στρατό όπως ο Ουκρανικός, που δεν έχει αναγνωριστικά αεροπλάνα και ο μόνος τρόπος να συλλεχτούν πληροφορίες είναι οι μυστικές υπηρεσίες τέτοιες απώλειες είναι σημαντικές. Αναφέρω τα ονόματα για να δείξω ότι η Ουκρανία είναι γυμνή καθώς έχει χάσει αρκετούς αξιωματικούς των μυστικών υπηρεσιών της.

Από την άλλη μεριά στο μόνο που μπορεί να ελπίζει η Ουκρανία είναι στα μη επανδρωμένα αεροσκάφη , και εδώ δημιουργείται ο κίνδυνος για την ελληνική κοινότητα της Μαριούπολης. Τα τουρκικά Μπαιρακτάρ βρίσκονται στο αεροδρόμιο της Μαριούπολης κι από εκεί απογειώνονται και μάλιστα έχουν προκαλέσει το θάνατο τουλάχιστον 5 ρωσόφωνων.

Στη Μαριούπολη υπάρχουν 100.0000 έλληνες ομογενείς. Η Μαριούπολη βρίσκεται 15 χιλιόμετρα από το Ντονέτσκ , η παρουσία των Ντρόουν είναι πολύ επικίνδυνη για τους έλληνες γιατί μπορεί να προκαλέσει την αντίδραση των ρωσόφωνων,που δε ξέρουμε πως θα αντιδράσουν . Βεβαίως πρέπει να πούμε ότι οι Ουκρανοί παρότι ήταν με τη πλάτη στο τοίχο γιατί είχαν χάσει στο Ντεπάλτσεβε και το Ντονέτσκ, υπερασπίστηκαν αποτελεσματικά τη Μαριούπολη το 2015 .

Τι πιθανολογώ ότι θα γίνει

Δε θα υπάρξει ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το πιθανότερο είναι να υπάρξει ουκρανική επιχείρηση για την ανακατάληψη των ανατολικών επαρχιών.

Τα αμερικανικά στρατεύματα ακόμα και σε περίπτωση ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία που είναι απίθανή ή σε άλλα κράτη της Βαλτικής όπως η Εσθονία γιατί δε πρέπει να ξεχνάμε ότι και στην Εσθονία υπάρχει ο ρωσόφωνος θύλακας του Καλίνιγκράντ, δεν θα πολεμήσουν γιατί υπάρχει ένας άγραφος κώδικας που λέει ότι τα στρατεύματα δυο πυρηνικών δυνάμεων δεν πολεμάνε μεταξύ τους σε καμία περιοχή, πολεμάνε άλλοι για αυτούς. Αυτός ο κώδικας προέρχεται από το ψυχρό πόλεμο.

Η Ουκρανία δε πρόκειται να μπει στο ΝΑΤΟ γιατί δεν αρκεί να το θέλει μόνο η χώρα πρέπει αφενός να το θέλουν και οι σύμμαχοι και αφετέρου και οι πολίτες που αμφιβάλλω προσωπικά αν το θέλουν πάντως έχει αυξηθεί ο αριθμός τους από ότι το 2014.

Το Ντονμπάς δε θα επιστραφεί ξανά ποτέ στην Ουκρανία πλέον οι κάτοικοι της ανατολικής Ουκρανίας ιδίως οι ρωσόφωνοι έχουν τεράστιο μίσος για τους Ουκρανούς και την κυβέρνηση του Κιέβου.

Ο Ερντογάν δεν πρόκειται να στείλει ούτε ένα στρατιώτη στην Ουκρανία, παρά μόνο μη επανδρωμένα αεροσκάφη και αν το κάνει αυτό θα είναι μικρός αριθμός γιατί πολύ απλά δεν θέλει να εναντιωθεί προς την Ρωσία . Υπενθυμίζω εδώ ότι από το 2016 μέχρι σήμερα η Τουρκία έχει κάνει 3 επιχειρήσεις στη Συρία με ανοχή της Ρωσίας, ενώ και η ανακατάληψη του Ναγκόρνο Καραμπάχ έγινε από τους αζέρους, με ανοχή της Ρωσίας. Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι στις 27 Φεβρουαρίου 2020 στο Ιντλίμπ ο Ερντογάν έχασε 34 στρατιώτες ενώ άλλοι
70 τραυματίστηκαν από ρωσική αεροπορική επιδρομή. Δεν θέλει σε καμία περίπτωση η Τουρκία να έχει ξανά τέτοιες περιπέτειες.

Αυτό που εκτιμώ ότι θα συμβεί, είναι προσάρτηση των ανατολικών περιοχών της Ουκρανίας με δημοψήφισμα στη Ρωσία χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι συμπλοκές των ρωσόφωνων με τον ουκρανικό στρατό θα σταματήσουν .