28/03/2024

Γεωπολιτικές διαπιστώσεις της ρωσο-ουκρανικής κρίσης

Γράφει ο Κωνσταντίνος Κούσαντας*

 

1. Ο Οργανισμός της Συνθήκης Συλλογικής Ασφαλείας  (ΟΣΣΑ) των έξη κρατών (Ρωσικής Ομοσπονδία ς, Αρμενίας, Καζακστάν, Λευκορωσίας, Τατζικιστάν και Κιργιστάν) δίνει την ευχέρεια στην Ρωσία για εύκολη επιλογή μετακίνησης στρατιωτικών δυνάμεων ώστε να μπορεί να προσανατολίζει με ευχέρεια την υπεράσπιση των συνόρων της και του ζωτικού της χώρου. 

2. Η κόκκινη γραμμή της Ρωσικής Ομοσπονδίας με την οποία δεν επιθυμεί την είσοδο της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ φαίνεται να επικρατεί. Η Ρωσία με τον τρόπο αυτό φαίνεται  να εξασφαλίζει μακριά από τα σύνορά της οποιαδήποτε ενδεχόμενη απειλή από το ΝΑΤΟ και την Δύση γενικότερα με σκοπό την ασφάλεια του ζωτικού της χώρου. Η αγορά των 64 F 35 από την Φιλανδία, που δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ και μοιράζεται τα μεγαλύτερα χερσαία σύνορα με τη Ρωσία, σε μήκος 1.340 χιλιομέτρων, ίσως να αποτελέσει μελλοντικό σενάριο κρίσης.

3. Σε διμερείς κρίσεις οι αποφάσεις κρατών που το πολίτευμά τους δίνει υπερεξουσίες στον πρόεδρο της χώρας μπορούν να κλιμακώσουν  την ένταση και να επιτύχουν αιφνιδιασμό σε αντίθεση με  τις διαδικασίες συνασπισμών κρατών συλλογικής άμυνας των οποίων οι αποφάσεις δεν είναι ευέλικτες. Αυτό αποδεικνύεται από την αστραπιαία πρόσφατη παρέμβαση της Ρωσίας στο Καζακστάν για να αποτρέψουν την πτώση των φιλορωσικών κυβερνήσεων.

4. Η Ρώσο Ουκρανική κρίση αποκάλυψε την μεγάλη ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από την Ρωσική Ομοσπονδία και στο φυσικό αέριο και στο πετρέλαιο. Για την ΕΕ η Ρωσία παραμένει ο τρίτος εμπορικός εταίρος και ακολουθεί μετά τις ΗΠΑ και την Κίνα.
Η Δύση αν και εμφανίζεται ενωμένη στην Ρωσική απειλή, έχει μεγάλες  αποκλίσεις στη στάση των κρατών της ΕΕ και του ΝΑΤΟ που έχουν μεμονωμένα συμφέροντα από την ενεργειακή ανάγκη της Ρωσίας όπως η Γερμανία ως πρώτη χώρα εισαγωγής φυσικού αερίου από την Ρωσία.

5. Η πολιτική αποκέντρωσης του ΝΑΤΟ από το 2001 και ιδιαίτερα των ΗΠΑ στην Ευρώπη παρουσιάζει έλλειψη συνοχής. Οι υπάρχουσες δυνατότητες  του ΝΑΤΟ πολλών κρατών της Ευρώπης δεν είναι αρκετές.  Οι ΝΑΤΟικές δυνάμεις της Εσθονίας, της Λιθουανίας, της Πολωνίας και της Λετονίας που είναι σε ετοιμότητα δεν είναι αρκετές να βοηθήσουν άμεσα την κατάσταση στην Ουκρανία. 

6. Το ΝΑΤΟ από την αρχή δεν επιθυμούσε εμπλοκή στην Ρώσο Ουκρανική κρίση λόγω ανάλογης εμπειρίας στην Γεωργία το 2008 όταν δεν πρόλαβε να αντιδράσει στις ταχύτατες εισβολές στην Νότια Οσσετία και Αμπχαζία. Το ίδιο σενάριο επαναλήφθηκε από την Ρωσία με την προσάρτηση της ουκρανικής χερσονήσου της Κριμαίας το 2014 με την  αυτονομιστική εξέγερση που ξέσπασε στην ανατολική Ουκρανία.

7. Η Ρωσική Ομοσπονδία ανησυχεί για την συνεχή διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά ως υπαρξιακή απειλή και επιθυμεί να δώσει μία οριστική απάντηση στο ΝΑΤΟ και την Δύση για τις επεκτατικές διαβλέψεις προς Ανατολάς. Η μεγάλη στρατιωτική άσκηση “Defender Europe 2021” των ΗΠΑ με τη συμμετοχή 26 ευρωπαϊκών χωρών με 28.000 στρατιώτες σε κράτη της Βαλτικής, φαίνεται να θορύβησε την Ρωσία γεγονός που άρχισε να βλέπει το ΝΑΤΟ ως απειλή.

8. Οι ενδεχόμενες κυρώσεις της Δύσης προς την Ρωσία για κάποιο χρονικό διάστημα είναι μεν σημαντικές  κυρίως για φυσικά πρόσωπα, ρωσικές εταιρείες, ανταλλακτικά υψηλής τεχνολογίας  και τις διεθνείς  τραπεζικές συναλλαγές SWIFT αλλά δεν είναι ικανές να την κάμψουν με δεδομένη την αλληλεξάρτηση της Δύσης κυρίως λόγω ενεργειακών αναγκών.

9. Η Ρωσική Ομοσπονδία δεν φαίνεται να επιθυμεί την εισβολή στην περιοχή του Χάρκοβο ή βορείως του Κιέβου στα σύνορα με την Λευκορωσία, για λόγους νομιμότητας και αναλογικότητας. Η πρόθεση της Ρωσίας είναι να κηρύξει ανεξάρτητα κράτη το Ντονέτσκ και το Λουγκάνσκ μελλοντικά και διαφαίνεται ότι θα έχει την ίδια κατάληξη με την προσάρτηση της Κριμαίας όπου θα υπάρχουν ρωσικές δυνάμεις στα κράτη αυτά.

10. Η ανάπτυξη των Ρώσο Κινεζικών σχέσεων δίνει μία τεράστια προοπτική συνεργασίας σε μία απέραντη περιοχή της Ευρασίας που για τις ΗΠΑ θα αποτελεί πάντα μία ζώνη ανταγωνισμού και ανησυχίας.  Ρωσία και Κίνα θα υποχρεωθούν να θέσουν στο περιθώριο τα ανταγωνιστικά τους στοιχεία, λειτουργώντας αντισταθμιστικά  στην πίεση των ΗΠΑ.

 

* Ο Αντιστράτηγος εα Κούσαντας Κωνσταντίνος έχει υπηρετήσει στο ΝΑΤΟ και είναι κάτοχος 2 Masters στην Διεθνή Ασφάλεια (Plymouth) και Διεθνείς Σχέσεις (Brussels) 

Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail
Geopolitics & Daily News Copyrights Reserved 2024