Κράτσαϊζεν: Αποτυπώνοντας τους ήρωες της Ελληνικής Επανάστασης
Γράφει ο ιστορικός Παναγιώτης Γέροντας
Κάθε χρόνο όταν πλησιάζει η 25η Μαρτίου, όλοι ασυναίσθητα φέρνουμε στο μυαλό μας τους Αγωνιστές της Επανάστασης του 1821. Πίσω από πολλές προσωπογραφίες Αγωνιστών κρύβεται το χέρι του Βαυαρού Αξιωματικού του Στρατού, εικονογράφου και φιλέλληνα Καρλ Κράτσαϊζεν (Karl Krazeisen, 1794-1878).
Ο Κράτσαϊζεν γεννήθηκε στις 28 Οκτωβρίου του 1794 στο Άνω Παλατινάτο της Βαυαρίας. Ακολούθησε στρατιωτική καριέρα και πολέμησε το 1813 εναντίον της Γαλλίας κατά τη διάρκεια των Ναπολεόντειων Πολέμων. Το 1826 κατατάχτηκε σε σώμα Βαυαρών εθελοντών και με το βαθμό του υπολοχαγού ήρθε στην Ελλάδα για να πολεμήσει με τους Έλληνες στον Εθνικό Απελευθερωτικό τους Αγώνα εναντίον των Τούρκων. Αν και έμεινε μόνο για ένα χρόνο, πήρε μέρος σε σημαντικές μάχες όπως η πολιορκία της Αθήνας το 1826 και την πολιορκία της Ακρόπολης το 1827.
Ο Κράτσαϊζεν στην ανάπαυλα των μαχών ο αυτοδίδακτος ζωγράφος ζητούσε από τους ηγέτες των Ελλήνων την άδεια να αποτυπώσει τη μορφή τους. Στο τέλος, αφού τους απαθανάτιζε με το μολύβι του, τους έβαζε να υπογράψουν οι ίδιοι το έργο και η υπογραφή αυτή αποτελούσε πιστοποιητικό αυθεντικότητας. Βρέθηκε σε αρκετά στρατόπεδα και συγκέντρωσε μια μεγάλη σειρά από προσωπογραφίες πολλών σημαντικών αγωνιστών: Κολοκοτρώνης, Μακρυγιάννης, Νικηταράς, Τομπάζης, Κουντουριώτης, Μιαούλης, Κανάρης, Σισίνης, Μαυρομιχάλης, Μαυροκορδάτος, Ζαΐμης, Φαβιέρος και άλλοι.
Ιδιαίτερα συγκινητική είναι η απεικόνιση του Γεωργίου Καραϊσκάκη, έργο που έμεινε ημιτελές. Ήταν πριν από τη μάχη του Αναλάτου, όταν ο Κράτσαϊζεν φιλοτέχνησε το πορτρέτο του ήρωα λίγο πριν από τον θάνατό του, χωρίς να προλάβει να αποτυπώσει λεπτομερώς τα της ενδυμασίας του.
Ζωγραφιά του με ναυτικό ενδιαφέρον αποτελεί αυτή του ατμόπλοιου τροχήλατου “Καρτερία”, το οποίο πλέει πλησίον της φρεγάτας “Ελλάς”. Το ατμόπλοιο “Καρτερία” (το οποίο έπλεε με τροχό, εξ ου και τροχήλατο – η προπέλα θα υπερισχύσει αργότερα) ήταν το πρώτο κρατικό ατμόπλοιο που έλαβε μέρος σε πολεμικές επιχειρήσεις παγκοσμίως. Την απόκτηση του πλοίου την οφείλουμε στον Βρετανό φιλέλληνα Φραγκίσκο Άμπνεϋ Άστιγξ (Frank Abney Hastings), ο οποίος εισηγήθηκε την απόκτησή του στην Ελληνική Κυβέρνηση, επιμελήθηκε της ναυπήγησής του, προσέφερε μέρος των χρημάτων και τελικά ανέλαβε Κυβερνήτης του μέχρι και τον ηρωικό του θάνατο στις επιχειρήσεις κατάληψης του Ανατολικού (Αιτωλικού) τον Μάιο του 1828.
Στην προσωπογραφία εικονίζεται ο Κανάρης από το χέρι του Karl Krazeisen.
Σημείωση: Οι λιθογραφίες του Κράτσαϊζεν κληροδοτήθηκαν μετά το θάνατό του στην κόρη του Μαρία, που με τη σειρά της τα άφησε στον άντρα της, τον ρωσικής καταγωγής καθηγητή Ιών Φετώφ. Αυτός σε προχωρημένη ηλικία αποφάσισε, μετά και από παλιότερη προτροπή του Νικολάου Γύζη, την εποχή που ο Γύζης βρισκόταν στο Μόναχο όπως και ο Φετώφ, αντί να τα κληρονομήσει στους απογόνους του να τα διαθέσει στο ελληνικό δημόσιο. Έτσι τα έδωσε προς εκτίμηση σε έναν έλληνα ονόματι Αντύπα, ενώ κατέθεσε και σχετική επιστολή στο ελληνικό Προξενείο στο Γαλάτιο της Ρουμανίας. Ο Αντύπας ήρθε σε διαπραγμάτευση με τον τότε διευθυντή της Εθνικής Πινακοθήκης Ζαχαρία Παπαντωνίου, και έτσι τα λιθογραφήματα του Κράτσαϊζεν πουλήθηκαν στην Πινακοθήκη το 1926 αντί 200.00 δραχμών, μαζί με προσωπικά του αντικείμενα, μια φωτογραφία του και ένα σελάχι του Πλαπούτα. Οι λιθογραφίες του βρίσκονται σήμερα στην Αίθουσα Ελευθερίου Βενιζέλου του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου στην Αθήνα.
About Post Author
