Η εκδίκηση της Ιστορίας

Γράφει ο ιστορικός Παναγιώτης Γέροντας
Σε δημόσιο διάλογο που είχα πρόσφατα, μού ειπώθηκε ότι «γνωρίζω Ιστορία και να περιοριστώ σε αυτή» τονίζοντάς μου την άγνοια των διεθνών σχέσεων. Επειδή όμως μιλάμε για στρατιωτικές επιχειρήσεις, πέρα από την ανάλυση του πεδίου που επιτυγχάνεται με την μελέτη του χάρτη, ποιό είναι το προσφορότερο εργαλείο παρά η Ιστορία που μελετά γεγονότα που ήδη έγιναν;
Οι μάχες κερδίζονται με την τακτική, οι πόλεμοι με την διοικητική μέριμνα. Με απλά λόγια πόσο εφοδιασμό μπορείς να «σπρώξεις» στις γραμμές ούτως ώστε αυτές να μην ξεμείνουν από εφόδια, πολεμοφόδια και εφεδρείες. Και υπάρχουν ιστορικά παραδείγματα για αυτό. Η εισβολή του Χίτλερ στην Σοβιετική Ένωση αλλά και η δική μας Μικρασιατική Εκστρατεία στα βάθη της Ανατολίας. Ιδιαίτερα στην δική μας περίπτωση να θυμίσω ότι από ένα σημείο και ύστερα το πρόβλημα του Ελληνικού Στρατού ήταν η έλλειψη σιδηροδρομικού δικτύου και η στήριξη της διοικητικής μέριμνας στους… αραμπάδες!
Πότε στην Ιστορία η τοποθέτηση ως ΑΝΣΚ η εκμηδένιση του αντιπάλου είχε αίσιο τέλος για τον εισβάλλοντα; Ο πόλεμος πρέπει να είναι χρονικά και τοπικά περιορισμένος. Ακόμη, πολύ σημαντικό στοιχείο είναι τα ηθικά ερείσματα. Πολύ σπάνια η εκμηδένιση ενός αντιπάλου μπορεί να βρει θετική ανταπόκριση σε γειτονικές και άλλες χώρες. Μόνο κάποιοι άρρωστοι εγκέφαλοι είναι δυνατόν να δικαιολογούν νεκρούς και καταστροφές που γίνονται για να ανατραπεί μια δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση.
Μια άλλη μεγάλη οικουμενική αλήθεια είναι ότι όσα εσωτερικά προβλήματα και να έχει ένας λαός, όταν δέχεται επίθεση, συσπειρώνεται. Οι ασκήσεις “επί χάρτου” είναι τελείως διαφορετικές όταν πρέπει να καταλάβεις περιοχές με αλλοεθνή πληθυσμό. Ποιός θα θρέψει; ποιός θα φροντίσει; ποιός θα ειδοποιήσει τους στρατιώτες του εισβάλλοντα; Το 1921 ο Δημήτριος Γούναρης πρόσφερε την αρχιστρατηγία στην Μικρά Ασία στον Μεταξά και αυτός αρνήθηκε απαντώντας ότι η εκστρατεία είχε αλλάξει χαρακτήρα έχοντας μετατραπεί σε πολιτική «κατακτήσεως λαού μή έννοούντος να υποστή την κατάκτησιν». Ο επιτιθέμενος στρατός είναι μόνος και φυσικά ευάλωτος σε εχθρικές ενέδρες.
Ο Πούτιν παραιτεί και συλλαμβάνει στρατηγούς για λάθος εκτιμήσεις. Και πάλι στην Μικρασιατική Εκστρατεία μάς έρχεται στο νου ο Συνταγματάρχης Πτολεμαίος Σαρηγιάννης, ο οποίος διαβεβαίωνε τον Γούναρη ότι η εκμηδένιση του Κεμάλ ήταν μια εύκολη υπόθεση ολίγων μηνών. Τα πράγματα βέβαια ήταν πολύ διαφορετικά.
Η διοικητική μέριμνα, η ηθική του πολέμου και η πρόβλεψη είναι αυτά που πρέπει να μάς μείνουν από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ο επιτιθέμενος στις ενέργειές του πρέπει να φροντίζει τον εφοδιασμό όχι μόνο της γραμμής μάχης αλλά και τον εφοδιασμό τον οχημάτων που θα εφοδιάσουν την γραμμή μάχης και αυτό να γίνεται συνεχώς, χωρίς “τρύπα” στην αλυσίδα. Η ηθική του πολέμου θα εξασφαλίσει την στήριξη ή έστω την μη συμμετοχή της παγκόσμιας κοινότητας. Αν οι λαοί της Δύσης πίστευαν ότι οι Ρώσοι είναι δικαιολογημένοι στην επίθεσή τους, οι κυβερνήσεις των δυτικών χωρών δεν θα είχαν τόση ευκολία στο να εφοδιάζουν οικονομικά και στρατιωτικά την Ουκρανία. Ένας πόλεμος καταφανώς άδικος, συσπειρώνει τους πάντες παγκοσμίως και το πράγμα γίνεται συνεχώς χειρότερο για τον επιτιθέμενο, όσο διασπείρωνται στο πληροφοριακό περιβάλλον οι εικόνες των νεκρών και των καταστροφών.
Και τώρα το τρίτο, η πρόβλεψη. Ο Αλκιβιάδης είχε πει «κυβερνάν εστί προβλέπειν». Πώς μπορείς να ξεκινάς επιχειρήσεις με δεδομένο το καλύτερο σενάριο και όχι το χειρότερο; Είναι προφανές ότι οι Ρώσοι θεωρούσαν ότι σε 2-3 ημέρες η Ουκρανία θα είχε καταρρεύσει. Τί συνέπειες είχε αυτό; Η σχεδίαση της διοικητικής μέριμνας ήταν για το παραπάνω χρονικό διάστημα. Με απλά λόγια οι μονάδες κινήθηκαν «με ό,τι είχαν πάνω τους». Δεν υπήρξε μέριμνα για επιχειρήσεις με μεγαλύτερη διάρκεια! Για αυτό και η εγκατάλειψη των τανκ, τα οποία ρυμουλκούσαν τρακτέρ των Ουκρανών, θέαμα πραγματικά θλιβερό και ατιμωτικό για τον Ρωσικό Στρατό!
Η Ιστορία εκδικείται. Στρατούς, Λαούς, Πολιτικούς και τον κάθε ένα μας ξεχωριστά.