Ελεύθερον το Εύψυχον: ή αλλιώς η σημασία της συνειδητής πειθαρχίας
Γράφει ο ιστορικός Παναγιώτης Γέροντας
Όσο σημαντικές είναι η ιεραρχία και η πειθαρχία στις Ένοπλες Δυνάμεις που αν αυτές χαθούν παραλύουν τα πάντα, άλλο τόσο είναι και το ελεύθερο φρόνημα. Μόνο ο ελεύθερος στρατιώτης πολεμά με γενναιότητα και αυταπάρνηση. Ο Διηνέκης της κάθε εποχής όταν τού λένε ότι “οἱ βάρβαροι ἀπίωσι τὰ τοξεύματα, τὸν ἥλιον ὑπὸ τοῦ πλήθεος τῶν ὀϊστῶν ἀποκρύπτουσι” θα απαντά ότι αυτό είναι ευχάριστο για τους αμυνόμενους γιατί “εἰ ἀποκρυπτόντων τῶν Μήδων τὸν ἥλιον ὑπὸ σκιῇ ἔσοιτο πρὸς αὐτοὺς ἡ μάχη καὶ οὐκ ἐν ἡλίῳ” [απόδοση: (είπαν στον Διηνέκη) ότι όταν οι βάρβαροι ρίχνουν με τα τόξα τους, τα αμέτρητα βέλη τους κρύβουν τον ήλιο (και απάντησε) “ήταν όλα ευχάριστα γι᾽ αυτούς, αφού με τους Μήδους να κρύβουν τον ήλιο θα δοθεί η μάχη εναντίον τους στη σκιά κι όχι κάτω από τον ήλιο”).
Η ελευθερία είναι συνυφασμένη με την γενναιότητα. Ο ελεύθερος είναι ελεύθερος γιατί είναι γενναίος αλλά και ο γενναίος είναι γενναίος γιατί είναι ελεύθερος. Μόνο ο ελεύθερος πολεμά «υπέρ Πίστεως και Πατρίδος». Πρέπει, λοιπόν, σε κάθε στρατιώτη να τονίζεται το δίκαιο της πολεμικής επιχείρησης. Πρέπει να νιώθει ότι «ο πόλεμος είναι δικός του». Όμως υπάρχει και ένας άλλος λόγος που οι στρατιώτες και κυριώς οι αξιωματικοί πρέπει να έχουν ελεύθερο φρόνημα στις επιχειρήσεις.
Ο λόγος είναι η ροή της πληροφορίας. Ο αξιωματικός που ευρίσκεται στο πεδίο πρέπει να μεταφέρει την σαφή εικόνα της κατάστασης και με το θάρρος της γνώμης του να διατυπώνει τις προτάσεις του. Ο επιτελής δεν πρέπει να φοβάται τον ανώτερό του αλλά ως γρανάζι μιας μηχανής σκέψης να εργάζεται και να σκέφτεται για την λυσιτελή εξέλιξη των επιχειρήσεων. Δεν νοείται ηγήτωρ ακόμη και στο πιο χαμηλό επίπεδο να είναι ένα απλό όργανο. Αν ισχύει αυτό, χάνει την θέση του, υποβιβάζεται πρακτικά στο επίπεδο του στρατιώτη.
Το αυτό ισχύει όμως και στο ανώτατο επίπεδο. Ο στρατηγός σύμβουλος της πολιτικής εξουσίας πρέπει να είναι έτοιμος να υπερασπιστεί την ορθότητα των απόψεών του και να διαφωνήσει έντονα, αν χρειαστεί. Η αυλοκολακεία και το δουλικό πνεύμα είναι οι χειρότεροι σύμβουλοι της πολιτικής ηγεσίας γιατί τελικά οι ένοπλες δυνάμεις μιας χώρας είναι ένας (ακόμη) βραχίονας ευόδωσης των πολιτικών αποφάσεων του κράτους.
Όλα τα παραπάνω εντάσσονται στην έννοια της συνειδητής πειθαρχίας. Γνωρίζουμε τί πρέπει να κάνουμε, γιατί ως ελεύθεροι άνθρωποι, πειθαρχούμε για έναν δίκαιο σκοπό. Άρα λοιπόν:
«Το εύδαιμον το ελεύθερον, το δ’ ελεύθερον το εύψυχον» (Θουκυδίδης)
About Post Author
