Η επίσκεψη Λαβρόφ στην Άγκυρα κρίνει την τουρκική εισβολή στη Συρία

Αν και η τουρκική στρατιωτική επιχείρηση δεν έχει ξεκινήσει επίσημα, η κατάσταση στις γραμμές επαφής με τους Κούρδους μοιάζει ήδη με πόλεμο. Την ίδια ώρα,  πηγές αναφέρουν πως ο Ερντογάν αναμένεται να αποφύγει να διατάξει τα τουρκικά στρατεύματα να επιτεθούν στο Τελ Ριφάατ και στη Μάνμπιτζ, χωρίς προηγουμένως να έχει εξασφαλίσει πράσινο  φως από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον κύριο υποστηρικτή των Κούρδων της Συρίας, ή τη Ρωσία, τον κύριο σύμμαχο της συριακής κυβέρνησης. Η Ουάσιγκτον από την πρώτη στιγμή έχει εκφράσει τις αντιρρήσεις στα σχέδια της Τουρκίας, όμως τα μηνύματα που ήρθαν από τη Μόσχα ήταν μάλλον διφορούμενα, γεγονός που δείχνει ότι διακυβεύεται ένα περίεργο γεωπολιτικό παζάρι και, ίσως, ο Ερντογάν έχει περιθώρια να ασκήσει κάποιου είδους πίεση στις συνομιλίες του με τη ρωσική πλευρά.  Σύμφωνα πάντως με πληροφορίες που δημοσιεύει το πρακτορείο Reuters, η Ρωσία και οι συριακές κυβερνητικές δυνάμεις έχουν ήδη ενισχυθεί στη βόρεια Συρία μετά και τις δηλώσεις Ερντογάν περί στρατιωτικής εισβολής.

Το νέο σχέδιο επέμβασης της Τουρκίας έρχεται ταυτόχρονα με τις προσπάθειες της Φινλανδίας και της Σουηδίας να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ, με την Άγκυρα να εξαρτά την ένταξή τους από τον χαρακτηρισμό του YPG και της πολιτικής του πτέρυγας, του Κόμματος Δημοκρατικής Ένωσης, ως τρομοκρατικές ομάδες, μαζί με το PKK. Οι τριβές  που δημιουργεί η Τουρκία με τους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ ταιριάζουν απόλυτα στο αφήγημα της Μόσχας τη δεδομένη χρονική στιγμή καθώς καθυστερούν την ένταξη των δυο χωρών, γι΄αυτό και η προσεκτική ρωσική γλώσσα του Κρεμλίνου απέναντι στις δηλώσεις Ερντογάν περί στρατιωτικής επιχείρησης. Το ερώτημα που μένει να απαντηθεί είναι αν η αμφιθυμία της Ρωσίας προαναγγέλλει το πράσινο φως που αναζητά ο Ερντογάν προκειμένου να προχωρήσει.

Πληροφορίες από την τουρκική πλευρά αλλά και ελάχιστες που έχουν διαρρεύσει από τη ρωσική πλευρά αναφέρουν διάφορα σενάρια για ό,τι μέλλει γενέσθαι.  Ρωσικές πηγές αναφέουν πως η Μόσχα αν και αναγνωρίζει τις ανησυχίες της Τουρκίας για την ασφάλεια, θα αποτρέψει την Άγκυρα από την πραγματοποίηση μιας επιχείρησης. Ενώ θα προτείνει η Άγκυρα να συνεργαστεί με τη Δαμασκό με βάση τη Συμφωνία των Αδάνων του 1998 για τη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας μεταξύ των δύο χωρών. Το ερώτημα, βέβαια, είναι κατά πόσο η πλευρά του προέδρου Μπασάρ Αλ Άσαντ επιθυμεί να έρθει για το ζήτημα σε συμφωνία με τη Τουρκία, αντίστοιχη της Συμφωνίας των Αδάνων του 1998.

Σε επιχειρησιακό επίπεδο πάντως  οι Ρώσοι έχουν αυξήσει την παρουσία τους στην περιοχή, όπως και ο συριακός στρατός, με τρόπο που περιορίζει τη ζώνη επιρροής των ΗΠΑ και μοιάζει να αντιμετωπίζει την προοπτική μιας τουρκικής στρατιωτικής εισβολής. Η ανάπτυξη πολεμικών αεροσκαφών και ελικοπτέρων από τη Ρωσία στο αεροδρόμιο Καμισλί  θα μπορούσε να διαβαστεί ως μήνυμα αποτροπής της Τουρκίας, με τα ελικόπτερα να πραγματοποιούν αεροπορικές περιπολίες σε περιοχές στο στόχαστρο του Ερντογάν. Στις 3 Ιουνίου, οι Ρώσοι φέρεται να ανέπτυξαν το σύστημα αεράμυνας Pantsir-S1 στο αεροδρόμιο Καμισλί . Επίσης, φέρεται να έχουν αναπτύξει επιπλέον στρατεύματα στην  Άιν Ίσσα, στο Τελ Ταμίρ, στη Μανμπίτζ, στο Κομπάνι και στο Καμισλί, ενώ ο συριακός στρατός έχει αναπτύξει την παρουσία του τόσο στη Ράκα όσο και στο βόρειο τμήμα του Χαλεπίου.

Εν τω μεταξύ, δυνάμεις που συνδέονται με το Ιράν προσπάθησαν να προχωρήσουν στην περιοχή του Τελ Ριφάατ. Από την οπτική γωνία του Ιράν, αν το Τελ Ριφάατ αλλάζει χέρια ως αποτέλεσμα μιας τουρκικής επιχείρησης, θα έθετε σε κίνδυνο τους σιιτικούς οικισμούς Ζάχρα και Νουμπλ, που βρίσκονται στα νοτιοδυτικά της πόλης κατά μήκος της διαδρομής προς το Χαλέπι. Το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu της Τουρκίας ανέφερε ότι δυνάμεις που υποστηρίζονται από το Ιράν προσπάθησαν να αναπτύξουν πυραύλους Grad στην περιοχή στις 30 Μαΐου αλλά σταμάτησαν από ρωσικές δυνάμεις που σταθμεύουν 3 χιλιόμετρα δυτικά του Τελ Ριφάατ. Την επόμενη μέρα, οι Ρώσοι ειδοποίησαν τους Κούρδους και τον συριακό στρατό όταν δυνάμεις που υποστηρίζονται από το Ιράν προσπάθησαν να εισέλθουν στα περίχωρα της αεροπορικής βάσης Minnig που ελέγχεται από το YPG στα βορειοδυτικά του Τελ Ριφάατ. Σύμφωνα με το πρακτορείο, οι Ρώσοι απαγόρευσαν επίσης σε ιρανούς εκπροσώπους να συναντηθούν στις 30 Μαΐου με μέλη του YPG και αξιωματούχους της Συρίας.

Το 2018, η Ρωσία προσπάθησε ανεπιτυχώς να πείσει τους Κούρδους να παραχωρήσουν τον έλεγχο του Αφρίν στη συριακή κυβέρνηση για να αποτρέψουν την επιχείρηση της Τουρκίας Κλάδος Ελαίας. Το 2019, η Επιχείρηση Πηγή Ειρήνης περιορίστηκε στις πόλεις Τελ Αμπιάντ και Ρας αλ-Άιν, καθώς η Τουρκία έκανε συμφωνίες με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Ρωσία. Ως αποτέλεσμα, η Ρωσία εξασφάλισε την επιστροφή του συριακού στρατού σε ορισμένες περιοχές. Κυβερνητικά στρατεύματα σταθμεύτηκαν στη Μανμπίτζ, στην Άιν Ίσσα και στο Tελ Ταμίρ και ένας συμβολικός αριθμός συνοριοφυλάκων αναπτύχθηκε σε περιοχές που γειτνιάζουν με την Τουρκία. Το σημερινό σχέδιο «διάδρομου» της Άγκυρας θα ανατρέψει αυτά τα κέρδη. Επιπλέον, η Τουρκία σκοπεύει να τοποθετήσει τους αντάρτες συμμάχους της από τον Συριακό Εθνικό Στρατό (SNA) στις περιοχές που θα καταλάμβανε, και αυτές οι πολιτοφυλακές θεωρούνται κοινός αντίπαλος της συριακής κυβέρνησης, της Ρωσίας, του Ιράν και των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων . Το πράσινο φως μιας τέτοιας τουρκικής επιχείρησης μπορεί να ανατρέψει την ισορροπία που έχει πετύχει η Μόσχα με τη Δαμασκό και την Τεχεράνη και να υπονομεύσει πλήρως τις ρωσικές προσπάθειες να απομακρυνθούν οι Κούρδοι από την Ουάσιγκτον και να έρθουν πιο κοντά στη Δαμασκό.

Τον Οκτώβριο του 2021, η Μόσχα είχε πιέσει με επιτυχία για την αναστολή μιας δεύτερης τουρκικής επέμβασης στα ανατολικά του Ευφράτη, αλλά σήμερα, με τον πόλεμο της Ουκρανίας στο πιάτο της, φαίνεται απρόθυμη να ενοχλήσει την Άγκυρα. Και αυτό φαίνεται να ενθαρρύνει τον Ερντογάν να πάρει ρίσκα.