29/03/2024

Η Τουρκία βρίσκεται σε όλο και πιο αδύναμη θέση

Γράφει ο Δημήτριος Τσαϊλάς* 

Η Τουρκία δεν έχει πετύχει την παράδοση μαχητικών αεροσκαφών των ΗΠΑ ούτε εξασφάλισε σκληρότερη δράση κατά της κουρδικής οργάνωσης PKK από τους εταίρους του ΝΑΤΟ. Ο επικεφαλής του ακροδεξιού κόμματος MHP, ο ανεπίσημος εταίρος του συνασπισμού του Τούρκου προέδρου Ερντογάν, απείλησε να αποχωρήσουν από το ΝΑΤΟ, όμως αυτό είναι μια καθαρά ρητορική απειλή.

Πώς θα μπορούσαν να το αντιμετωπίσουν αυτό; Ποια ατού κρατά η Τουρκία έναντι των ΗΠΑ; Αφού, η Τουρκία πιστεύει ότι με την αρνησικυρία κατά της απόφασης ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, έχει επιτέλους έναν μοχλό πίεσης στα χέρια της. Τα τελευταία χρόνια, οι ΗΠΑ μπορούσαν να αυξήσουν ή να μειώσουν την πίεση στην Τουρκία όπως τους βόλευε. Για παράδειγμα, με τον αποκλεισμό της Τουρκίας από το πρόγραμμα των F-35 ή τη δίκη κατά της τουρκικής κρατικής Halkbank. Την άρνηση του Προέδρου των ΗΠΑ να δεχτεί τον Τούρκο ομόλογό του. Όλα αυτά είναι κομμάτια του παζλ που δείχνουν την Τουρκία να βρίσκεται στην πιο αδύναμη θέση.

Πώς φαίνεται αυτό για τα ευρωπαϊκά κράτη του ΝΑΤΟ; Ο αριθμός των προσφύγων στα σύνορα του Έβρου και στο Αιγαίο αυξάνεται. Η Τουρκία έχει προσπαθήσει να πιέσει την ΕΕ με αυτόν τον τρόπο και στο παρελθόν το 2019, όταν ο Ερντογάν άνοιξε τα σύνορα και οι τουρκικές δυνάμεις ασφαλείας προσπάθησαν να φέρουν μετανάστες μέσα ​​από τα χερσαία σύνορα στην Ελλάδα. Φυσικά και είναι εργαλείο στα χέρια του Ερντογάν. Αλλά αυτό σχετίζεται μόνο έμμεσα με την τρέχουσα διαμάχη με την Ελλάδα. Ο αντικειμενικός σκοπός της είναι να προσπαθήσει να ασκήσει πίεση στους Ευρωπαίους εταίρους της στο ΝΑΤΟ και στη συνέχεια να ελπίζει ότι με τη σειρά τους θα ασκήσουν πίεση στη Σουηδία, τη Φινλανδία και τις ΗΠΑ.

Θα μπορούσε η Τουρκία να χρησιμοποιήσει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας ως μοχλό; Η Τουρκία έχει ήδη απαγορεύσει τη διέλευση στον Βόσπορο για πολεμικά πλοία, όλων των εθνών. Σίγουρα θα μπορούσε να δημιουργήσει ακόμη μεγαλύτερα κενά με τη Ρωσία για να παρακάμψει τις κυρώσεις, όμως η Τουρκία έχει επίσης έντονο ενδιαφέρον να συνεργαστεί με το ΝΑΤΟ. Γιατί στη Μαύρη Θάλασσα βλέπει τον εαυτό της αντιμέτωπο με τη ρωσική ανωτερότητα. Η προσάρτηση της Κριμαίας και η επικράτηση της Ρωσίας στη νότια Ουκρανία μετατρέπουν όλο και περισσότερο τη Μαύρη Θάλασσα σε ρωσική λίμνη. Τα τελευταία χρόνια ο ρωσικός στόλος έχει αναβαθμιστεί και πλέον υπερτερεί του τουρκικού. Η Ρωσία έχει επίσης στρατεύματα στη Συρία στην ανατολική Μεσόγειο. Η Τουρκία περικυκλώνεται από τη Ρωσία. Οπότε χρειάζεται την ένταξη στο ΝΑΤΟ για να μπορέσει να  αντιμετωπίσει τη Μόσχα επί ίσοις όροις.

Ποιες παραχωρήσεις θα μπορούσε να κάνει η ΕΕ στην Τουρκία; Στις ευρωπαϊκές χώρες υπήρξαν διάφορα στάδια κατά τα οποία λήφθηκαν περισσότερο ή λιγότερο αυστηρές ενέργειες εναντίον κουρδικών οργανώσεων που θεωρούνταν ύποπτες ότι ήταν κοντά στο PKK. Παντού στην Ευρώπη, το PKK καταχωρείται ως τρομοκρατική οργάνωση και πάντα γίνονται δίκες εναντίον ύποπτων υποστηρικτών του PKK. Αλλά το πόση πολιτική πίεση κρύβεται πίσω από αυτό εξαρτάται από την πολιτική κατάσταση. Αλλά θα είναι δύσκολο να ξεπεράσουμε πολλά περισσότερα καθώς κανένα μέλος του ΝΑΤΟ δεν θα αναγνωρίσει επίσημα το Κουρδοσυριακό YPG ως τρομοκρατική οργάνωση όσο οι ΗΠΑ συνεργάζονται με αυτήν την οργάνωση.

Το ΝΑΤΟ χρειάζεται την Τουρκία; Οι χώρες του ΝΑΤΟ βρίσκονται σε μια δύσκολη φάση και το ενιαίο μέτωπο κατά της Ρωσίας είναι εύθραυστο. Μεγάλα μέρη του κόσμου δεν συμμετέχουν στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Η Τουρκία επίσης δεν έχει συμμετάσχει σε κυρώσεις μέχρι στιγμής και έχει αποκλείσει μόνο τον εναέριο χώρο της για ρωσικά στρατιωτικά αεροσκάφη. Αλλά η Τουρκία δεν έχει εμποδίσει τις αποφάσεις του ΝΑΤΟ να μετακινήσει στρατεύματα στα ανατολικά σύνορα όμως θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει αυτό το χαρτί στο μέλλον.

 

*Ο Δημήτριος Τσαϊλάς είναι απόστρατος αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού. Είναι επιστημονικός συνεργάτης και ερευνητής του Institute for National and International Security (INIS). Δίδαξε επί σειρά ετών στις έδρες Επιχειρησιακής Σχεδιάσεως καθώς και της Στρατηγικής και Ασφάλειας, σε ανώτερους Αξιωματικούς στην Ανώτατη Διακλαδική Σχολή Πολέμου.

Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail
Geopolitics & Daily News Copyrights Reserved 2024