Η πορεία προς το “ατύχημα” του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου

Μετά την ενοποίηση της Γερμανίας και με την προτροπή – πίεση του Μπίσμαρκ, η Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία θα κινηθεί προς τα Βαλκάνια και τους σλαβικούς λαούς. Αυτό θα την φέρει σε αντιπαράθεση με την Σερβία και τα ρωσικά συμφέροντα. Η κατοχή της περιοχής της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης και του Νόβι Παζάρ (οθωμανικό Σαντζάκι που περιλάμβανε εδάφη του σημερινού βορειοανατολικού Μαυροβουνίου και της νοτιοδυτικής Σερβίας, συμπεριλαμβανομένων και ορισμένων βόρειων τμημάτων του Κοσσυφοπεδίου. Η περιοχή είναι γνωστή ως Ράσκα και απλώς Σαντζάκ. Διοικητικό κέντρο του ήταν η πόλη Νόβι Παζάρ, η οποία χώριζε εδαφικά τη Σερβία και το Μαυροβούνιο από το 1865 έως το 1913 και ανήκε διοικητικά στο Βιλαέτι του Κοσσυφοπεδίου) δυνητικά άνοιγε στους Αυστριακούς τον δρόμο προς την Θεσσαλονίκη. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που ο Ά Παγκόσμιος Πόλεμος ξέσπασε μετά την δολοφονία του Αρχιδούκα Φραγκίσκου Φερδινάνδου της Αυστρίας, διαδόχου του θρόνου της Αυστροουγγαρίας και της γυναίκας του Σοφίας Δούκισσας του Χόχενμπεργκ στο Σεράγιεβο από έναν Σερβοβόσνιο εθνικιστή.

Ο κόσμος όμως πολλά χρόνια πριν ωδηγείτο στον “Μεγάλο Πόλεμο”, όπως ονομάστηκε. Η οικονομική κρίση του 1873 – 1879 δημιούργησε σημαντικούς οικονομικούς μετασχηματισμούς. Η οικονομική ύφεση οδήγησε σε συνενώσεις εταιρειών με την δημιουργία των καρτέλ. Παράλληλα, ο καπιταλισμός των δυτικών εθνών τέθηκε υπό την προστασία των κρατών. Η προώθηση των επιχειρηματικών συμφερόντων δια των εδαφικών επεκτάσεων αλλά και δημιουργίας ζωνών επιρροής γέννησαν το φαινόμενο του οικονομικού ιμπεριαλισμού. Μετά την απομάκρυνση του Μπισμαρκ, η Γερμανία απομακρύνεται από την Ρωσία, ενώ η άστατη πολιτική του Κάιζερ Γουλιελμου Β’ με αποκορύφωμα την κρίση στο Αγαδιρ (την 1 Ιουλίου 1911, τρία χρόνια πριν το ξέσπασμα του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου, ο Κάιζερ Γουλιέλμος Β΄ έστειλε στο Αγαδιρ το πολεμικό πλοίο Πάνθηρ, ώστε να κατασκευαστεί μια γερμανική ναυτική βάση εκεί και να εκφοβίσει τους Γάλλους ώστε να σταματήσει η επέκταση της επιρροής τους στο Μαρόκο. Το γεγονός δημιούργησε σοβαρή κρίση ανάμεσα σε Γαλλία και Γερμανία, η οποία έγινε γνωστή ως η Κρίση του Αγαδιρ. Η κρίση τελείωσε με συνθήκη ειρήνης ανάμεσα σε Γάλλους και Γερμανούς, με την ανταλλαγή του Αγαδιρ με τμήμα του γαλλικού Κονγκό, που επέτρεψε στην Γαλλία την δημιουργία του Γαλλικού Προτεκτοράτου του Μαρόκου), οδήγησε την Γαλλία και την Μ. Βρετανία να παραμερίσουν τις παραδοσιακές αποικιακής φύσης διαφορές τους και να έρθουν σε συνεννόηση.

Η δημιουργία δύο στρατοπέδων, των Κεντρικών Αυτοκρατοριών (Γερμανία, Αυστρία και Οθωμανική Αυτοκρατορία) και της Εγκαρδιας Συνεννόησης (Βρετανική Αυτοκρατορία, Γαλλία, Ρωσική Αυτοκρατορία) οδήγησε τελικά σε έναν δραματικό περιορισμό των διπλωματικών ελιγμών. Ο Ά Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν ένα διπλωματικό ατύχημα με συνεχείς κηρυξεις πολέμου από όλους σε όλους. Κανείς τότε δεν μπορουσε να φανταστεί την διάρκεια και την βιαιότητα του πολέμου…

Ο ίδιος ο Φραγκίσκος Ιωσήφ Α’ της Αυστρίας θα δηλώσει: “Αυτόν τον πόλεμο δεν τον ήθελα…”